6441 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, bugün Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Anadilde savunmayı düzenleyen kanun değişikliği ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 202. maddesine dördüncü fıkra eklendi:
(4) Meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilen sanık,
a) İddianamenin okunması,
b) Esas hakkındaki mütalâanın verilmesi üzerine sözlü savunmasını, kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapabilir. Bu durumda sanık, savunma yapacağı oturumda tercümanını hazır bulundurmak zorundadır. Bu imkân, yargılamanın sürüncemede bırakılması amacına yönelik olarak kötüye kullanılamaz.
Tercüman ücretini sanık ödeyecek
Tercüme hizmetleri, il adli yargı adalet komisyonlarınca oluşturulan listeden, sanığın seçeceği tercüman tarafından yerine getirilecek. Tercümanın gideri devlet tarafından karşılanmayacak.
Tercümanlar, il adli yargı adalet komisyonlarınca her yıl düzenlenen listede yer alan kişiler arasından seçilecek. Savcılar ve hakimler, bulundukları illerdeki listelerden değil, diğer illerdeki listelerden de tercüman seçebilecek.
Adalet Bakanlığı, buna ilişkin yönetmeliği düzenlemenin kanunlaşıp yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde çıkaracak. Yönetmelik uyarınca tercüman listeleri oluşturuluncaya kadar, sanık mahkemeye kendi tercümanını getirecek.
Hasta mahpuslara infaz erteleme
"Ağır bir hastalık veya sakatlık nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettirememe" hali de infazın ertelenmesi nedenleri arasına alındı.
Buna göre, "maruz kaldığı ağır bir hastalık veya sakatlık nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkumun" cezasının infazı, iyileşinceye kadar geri bırakılabilecek.
Kapalı cezaevine girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine 6 yıldan fazla süre kalanlar ile "eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar" hakkında infaz ertelemesi yapılmayacak.
Bu kişilerin cezası, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunacak.
TMK'dan hükümlülere erteleme yok
Kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda ise 5 yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerin gelen hükümlünün istemi üzerine Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilecek.
Erteleme her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilecek.
Erteleme süresi içinde hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması halinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz edilecek.
Erteleme, Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlarda, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulamasına karar verilenlerle disiplin veya tazyik hapsine mahkum olanlar hakkında uygulanmayacak.
Hapis cezasının infazına başlanmış olsa bile hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü, bu kişilerin sürekli hastalık ve malullüleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesi, tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi veya hükümlünün hastalığının sürekli tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve ivedi hallerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca 6 ayı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilecek. Ancak bu ara verme, iki defadan fazla olamayacak.
Doğrudan yakalama emri
Kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda 5 yıldan fazla hapis cezasının infazı için doğrudan yakalama emri çıkarılacak. Adli para cezasından çevrilen hapsin infazında hükümlüye öncelikle çağrı kağıdı gönderilecek.
"Ödül" sistemi, eş görüşü
"Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilecek."
Bu madde hükümleri çocuk hükümlüler için de geçerli olacak.
Hükümlülere verilebilecek ödüller şöyle:
* Kapalı cezaevlerinde bulunan evli hükümlüler, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten 24 saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde cezaevi personelinin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilecek.
* Çocuk hükümlülere, en geç iki ayda bir kez olmak üzere, 3 saatten 24 saate kadar anne ve babasıyla veya vasisiyle kurum ya da eklentilerinde cezaevi personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilecek.
* Haftalık ziyaret süresi iki saate kadar uzatılabilecek. Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılabilecek.
* Üst üste kullanılmayan en fazla 3 haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılabilecek.
* Haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı 2 katına kadar artırılabilecek.
* Sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerden öncelikli veya daha uzun süreli yararlanmaları sağlanabilecek.
* Haftalık harcama miktarı yarı oranında artırılabilecek. Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma imkanı verilebilecek.
Ölüm veya hastalık izni
"Hükümlüye ölüm veya hastalık nedeniyle verilen izin süresi içinde gece konaklaması gerektiği takdirde kendi evi, anne, baba, eş, kardeş veya çocuğunun evinde, güvenli görülen başka bir yerde ya da gidilen yerde bulunan kapalı cezaevinde kalmasına, gerekli güvenlik tedbirleri alınarak gidilen yerin valisi tarafından karar verilecek."
Kanunun, maddeleri bugün yürürlüğe girdi, hükümlülere ödül verilmesine ilişkin 6. maddesi ise iki ay sonra yürürlüğe girecek. (AS)
