Yargıtay, İstanbul Anadolu 62. Asliye Ceza Mahkemesi’nin İlke TV sunucusu, gazeteci Ahmet Ayva’ya ‘cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla verdiği 1 yıl 2 ay 17 günlük hapis cezasını bozdu. Yargıtay 4. Ceza Dairesi, kararında “ifade özgürlüğü” vurgusu yaptı.
Ayva’yı mahkumiyete götüren süreç 2018’de başladı. Dönemin İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu’nda görevli savcısı Tuncay Karcıoğlu, Ayva’nın 2016’daki sosyal medya paylaşımlarına dava açtı.
Paylaşımlardan biri “Sizin suç saydığınız şeyler, sizin gerçekte işlediğiniz suçlardır. Hırsızlık, katillik, kafa kesmek ve tecavüz etmek ne varsa sizde var.” ifadesiydi.
İstanbul Anadolu 62. Asliye Ceza Mahkemesi Ocak 2021’de dosyayı karar bağladı. Ayva’yı "Paylaşımlarımın siyasi eleştiri mahiyetinde olduğunu, hakaret suçu kapsamında değerlendirilmemesi gerektiği düşünüyorum. Paylaşımlarım ifade özgürlüğü, eleştiri hakkı kapsamında anayasal hakkımdır.” savunmasına rağmen sosyal medya paylaşımları nedeniyle hapse mahkum etti.
Yargıtay savcısı kararın onanmasını istedi
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi (İstinaf) Aralık 2021’de ilk derece mahkemesinin kararını onadı. Ayva dosyayı Yargıtay’a taşıdı.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Murat İlhan, Ayva’nın savunmasının yerinde görülmediğini belirterek esastan reddini ve hükmün onanmasını istedi.
Ancak dosyayı görüşen Yargıtay 4. Ceza Dairesi “Hakaret fiilinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin şeref, haysiyet ve namusu, toplum içindeki itibarı, diğer fertler nezdindeki saygınlığı olup, bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir” diyerek ilk derece mahkemesinin kararını bozdu.
Yüksek Mahkeme, Ayva’nın “Sizin suç saydığınız şeyler, sizin gerçekte işlediğiniz suçlardır. Hırsızlık, katillik, kafa kesmek ve tecavüz etmek ne varsa sizde var.” şeklindeki paylaşımında isim belirtmediğini ifade ederek TCK’nin 126 maddesindeki “Mağdurun belirlenmesi” hükmüne atıf yaptı.
İlk derece mahkemesinin “Duraksamaya yol açmayacak bir şekilde mağdurun şahsına yönelik olduğunun anlaşılamaması karşısında, matufiyet şartının olayda ne şekilde gerçekleştiği açıklanmadan yetersiz gerekçeyle mahkumiyet kararı” verdiğini kaydetti.
Ayva’nın diğer paylaşımlarının da muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, siyasi ve ağır eleştiri niteliğinde olduğunu ifade etti.
Bu nedenle de “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunun unsurlarının oluşmadığına hükmetti.
5 üyenin oybirliği ile kararı bozan Yargıtay 4. Ceza Dairesi, “Cezayı aleyhte değiştirme yasağının gözetilerek” dosyayı yeniden görülmek üzere İstanbul 62. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.
"Yargıya güveni zedeliyor"
Karar karşısında Ahmet Ayva Yargıtay’ın verdiği son kararın Türkiye’de yargılama süreçlerinde önemli eksiklikler bulunduğunu gösterdiğini söyledi.
İlk derece mahkemelerinin kimi zaman siyasi saiklerle karar aldığını ve süreçte Anayasa Mahkemesi (AYM) kararları ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarını göz ardı ettiğini belirtti.
"Bu durum, yargıya duyulan güveni ciddi biçimde zedeliyor." diyen Ayva "Buna karşılık, Yargıtay'ın mahkumiyet kararını bozması ve özellikle ‘düşünce ve ifade özgürlüğü’ vurgusu yapılması, ayrıca içtihatlara atıfta bulunulması son derece önemli" diye konuşarak şunları ekledi:
"Nitekim Yargıtay kararında, daha önce yargılandığımı ve mahkûm edildiğimi ifade etmiş… Ben de bu hususları mahkemede dile getirmiştim. Buna rağmen hem yerel mahkeme hem de istinaf, ne içtihatlara başvurdu ne de savunmanın gerçekliğini dikkate aldı; dönemin siyasal konjonktürüne göre hareket etme yoluna gitti.
Bugünkü karar, yalnızca hukukçular için değil; gazeteciler ve bu konuda mağdur olmuş yurttaşlar açısından da önemlidir ve benzer davalara emsal teşkil etme niteliği taşımaktadır. Türkiye artık, hakaret içermeyen en ağır eleştirilerin dahi yapılabildiği ve bunun güvence altına alındığı demokratik bir ülke olmalıdır.”
Son 10 yılda yüzlerce gazeteci yargılandı
bianet'in Medya Gözlem Raporlarına göre TCK'nin “Cumhurbaşkanı’na hakaret” başlıklı 299. maddesi, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 yıllık görev süresinde 250’yi aşkın gazetecinin yargılanmasına, en az 78’sinin de (kimisi ertelemeli olarak) hapis veya para cezalarına mahkûm edilmesine zemin oluşturdu.
bianet'in Cumhurbaşkanına hakaret davaları arşivi için tıklayın
BİA MEDYA GÖZLEM RAPORU 2024
2024’te iktidar gazeteciye kan kusturdu
(HA)
