Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na yeni anayasanın yargı bölümüne ilişkin öneriler sunuldu. Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) önerileri arasında, anayasa değişikliklerine yargı yolunun kapatılması ile Yargıtay ve Danıştay'ın kaldırılması var.
NTV'nin ve Milliyet gazetesinin haberlerine göre, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayladığı öneriler özetle şöyle:
* Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyecek; genelge gönderemeyecek; tavsiye ve telkinde bulunamayacak.
* Bütün devlet organları mahkeme kararlarına uymak zorunda olacak. Bu organlar, mahkeme kararlarını değiştiremeyecek ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyecek.
* Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenecek. Disiplin mahkemeleri dışında kanunla askeri mahkemeler kurulamayacak.
* Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), "Hâkimler dairesi", "Savcılar dairesi" ve "disiplin dairesi" olmak üzere üç daire halinde çalışacak. HSYK, 22 üyeden oluşacak.
* HSYK'nın başkanı yine adalet bakanı olacak. Ancak adalet bakanı müsteşarı, savcılar dairesinin başkanı olacak. Kurulun yedi üyesi Meclis tarafından üçte iki çoğunlukla seçilecek. Kurul üyeleri dört yıl görev yapacak. Süresi dolanlar yeniden seçilemeyecek.
* Yargının, "Türk milleti adına" karar verme yetkisi kaldırılacak, yerine "Hâkimler, görevlerinde bağımsız ve tarafsızdırlar; anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler" ifadesi yer alacak.
* Yargıtay ve Danıştay kalkacak, yerlerine Temyiz Mahkemesi kurulacak. Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak.
* Anayasa Mahkemesi, kanunların, kararnamelerin ve içtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeleri şekil ve esas bakımından anayasaya uygunluğunu denetleyecek.
* Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılabilecek. Anayasa Mahkemesi, Meclis Başkanı ve bakanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılayabilecek. Bu yargılamada temyiz görevini temyiz mahkemesi başsavcısı yapacak. Anayasa Mahkemesi iki daire halinde çalışacak.
* Anayasa değişikliklerine yargı yolu kapatılacak. Buna göre anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir şekilde denetlenemeyecek. Değişiklikler için iptal kararı verilemeyecek.
"Tek çatı altında"
Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, dün düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi:
"Türkiye'de yıllardan beri tartışılan meseleyi sona erdirmek amacıyla çok başlılık olmasın, tek çatı altında olsun diyoruz. Temyiz mahkemesi, içtihat mahkemesi olarak düşünülüyor. Askeri yargı böylece üst mahkeme anlamında külliyen kalkmış oluyor."
Başbakan Erdoğan da konuyla ilgili, "Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay vesaire hepsini tek çatı altında toplamak suretiyle bir sivilleşme sürecinin başlatılmasına yönelik bir tekliftir" dedi. (AS)
