İzmir'de anadilinde savunma hakkı için bildiri yayınlayan 77 avukat arasında bulunan İzmir Çağdaş Hukukçular (ÇHD) Derneği Başkanı Züleyha Kılıç, gözlemci olarak katıldığı KCK davasında sanıkların Türkçe konuşmaya zorlandığını söyledi.
Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde pazartesi günü görülmesine başlanan KCK davasını izlemek üzere Diyarbakır'a giden Kılıç, izlenimlerini bianet ile paylaştı:
"Duruşmada sanıkların kimlik tespitleri sırasında Kürtçe konuşmalarına karşın mahkeme onlarla Türkçe konuştu. Yargıçlar böyle yaparak hem sanıkları Türkçe konuşmaya zorladı hem de onların anadillerini görmezden geldi."
Yargıçlar dil bilimci değil
Mahkemenin sanıkların Kürtçe savunma istemini "polis ve savcılıkta Türkçe ifade verilmesi" ve ceza yargılamasının "yüzyüzelik" ilkesini gerekçe göstererek reddettiğini anlatan Kılıç, şöyle devam etti:
"Mahkeme 'yüzyüzelik' ilkesini gerekçe göstererek Kürtçe savunmayı reddediyor ama tercüman aracılığıyla anadilinde savunma yapmak ceza yargılamasının genel prensibi olan bu ilkeyi ihlal etmez."
Ceza Mahkemeleri Kanunu'nun (CMK) 202. maddesinde "meramını anlatamayacak kadar Türkçe bilmeyenlere tercüman atanması" yönünde düzenleme yapıldığını söyleyen Kılıç, "Bu duruşmada temel problem şu; mahkeme kendi kendine bu kişilerin meramını anlatıp anlatamayacağı yönünde hüküm kuruyor. Yargıçlar dil bilimci değil, dolayısıyla bu konuda karar veremez. Mahkeme sanığın suçlu olup olmadığını tespit etmek için orada. Sanık 'ben meramımı başka bir dilde anlatabiliyorum' diyorsa mahkemenin bunu dinlemesi gerekir" dedi.
Poliste Kürtçe ifade verilemiyor
Uygulamada gözaltında alınan kişilerin emniyette ve savcılıktaki ifadelerinde Türkçe konuşmaya zorlandığını söyleyen Kılıç, şöyle devam etti:
"Türkiye'deki uygulama sorunlu. Kişilere poliste ve savcılıkta Türkçe dayatılıyor. Polis ve savcılar gözaltındakine 'sen kendini hangi dilde en iyi ifade edebiliyorsun' diye sormuyor; haklarını hatırlatmıyor. Sonra da mahkemeler 'sen polis ve savcıda Türkçe konuşmuşsun' diyerek, Kürtçe savunma istemini reddediyor."
Türkiye'nin resmi dilinin Türkçe olduğunu söyleyen Anayasa'nın anadilinde savunma hakkını kısıtlamadığını söyleyen Kılıç, "Anayasa'da Türkçe 'resmi dildir' deniyor, savunmayı Kürtçe alıp tutanağa Türkçe geçirirseniz resmileştirmiş olursunuz" dedi. (SP)
*Fotoğraf: 151 sanıklı KCK davası Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülüyor.
