* Raporun tam metnine ulaşmak için tıklayın.
Düşünce ve ifade özgürlüğünü ihlalden 75'i gazeteci 190, Terörle Mücadele Yasası'ndan (TMY)138 kişi yargılanıyor. Yazmaktan altı gazeteci hapiste. Türkiye Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) 266 bin 551 TL tazminatla cezalandırıldı.
"Terörle mücadele" adına yargı, bağımsız habercilik yapanları veya özellikle "Kürt Sonunu"nda farklı sesler çıkaranların peşinde.
Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Medya Gözlem Masası'nın Temmuz-Ağustos-Eylül 2010 Medya Gözlem Raporu'nda 520 kişinin adı geçiyor.
40 sayfalık raporda ihlaller "Öldürülen gazeteciler", "saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "Süregiden tutukluluk ve hükümlülükler", "basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüre ve tekelleşmeye tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları" başlıklarıyla yer alıyor.
Süre giden ihlallere karşın Hükümet 60 yıldır uygulanan Atatürk'ü Koruma Yasası'nı değil, 20 yıldır özgür düşünceyi baskı altında tutan Terörle Mücadele Yasası'nı değil, 2007'de yürürlüğe giren İnternet Suçları Yasası'nı değil, onca uyarıya karşın 2005'te uygulamaya sokulan Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) "soruşturmanın gizliliği ihlal" ve "adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs" fiillerini düzenleyen 285 ve 288. maddelerinde düzenleme yapma hazırlığında.
Gazeteci, yazar, siyasetçi, yurttaşa düşünmek yasak
75'i gazeteci toplam 190 kişinin (yazar, yayıncı, siyasetçi ve yurttaş) düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilebilecek davalardan yargılandığını ortaya koyuyor.
Geçen yılın Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde74'ü gazeteci toplam 190 kişi yargılanmaktaydı.
TMY sanıklığı 5,5 kat arttı
"Terör örgütlerinin bildiri veya açıklamalarını basmak veya yayınlamak", "Terör örgütü propagandası yapmak" veya "Terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerinin hüviyetini açıklamak veya yaymak veya bu yolla kişileri hedef göstermek" gibi suçlamalar yaygın.
Terörle Mücadele Yasası'ndan (TMY) yargılananların sayısı bu dönemde 138'e ulaştı; oysa geçen yıl aynı dönemde 25 idi.
7,5 yıl hapis istemiyle hakim karşısına çıkan ve 27'si gazeteci olan bu sanıklardan Selahattin Demirtaş, Ziya Çiçekçi, Cabbar Demirci, Pervin Oduncu, Fehmi Kılıç toplam 12 yıl 4 ay hapis ve 16 bin 600 TL para cezasına mahkum oldular. Geçen yıl bu ceza 6 yıl 5 ay 15 gündü.
Yargılananlar Ragıp Zarakolu, Mehmet Güler, Ferhat Tunç, Selahattin Demirtaş, Aziz Özer, Metin Arslan, Büşra Erdal, Hayri Beşer, Aysel Tuğluk, Cemal Doğan, Nurettin Kurt, Mehmet Ali Birand, Mahmut Şakar, Ayla Akad Ata, İrfan Dündar, Doğan Erbaş, Namık Durukan, Hasan Çakkalkurt, Hatice Korkut, Halkevleri'nden altı kişi, Leyla Zana, kapatılan Demokratik Toplum Partisi'nin eski 54 belediye başkanı, Mehdi Tanrıkulu, Şiar Rişvanoğlu, Ramazan Pekgöz, Filiz Koçali, Ziya Çiçekçi, Nedim Şener, Ahmet Türk, Yüksel Genç, Selim Sadak, Veysi Sarısözen, Fehmi Kılıç, Orhan Miroğlu, DTP'nin kapatılmasıyla sanık durumuna düşen 32 kişi, Cabbar Demirci, Pervin Oduncu, İsmail Beşikçi, Zeycan Balcı Şimşek, Gurbet Çakar, Berivan Eker, Barış Açıkel, Bedri Adanır, Vedat Kurşun, Ozan Kılınç, Hakan Tahmaz ve İbrahim Çeşmecioğlu idi.
Hapisteki gazeteciler!
Yayınları nedeniyle altı gazeteci, Ozan Kılınç, Vedat Kurşun, Gurbet Çakar, Bedri Adanır, Erdal Güler ve Deniz Yıldırım bu dönemi cezaevinde geçirdi.
Azadiya Welat gazetesi eski yazı işleri müdürü Kılınç, PKK propagandası iddiasıyla 21 yıl 3 ay hapse mahkum oldu. Aynı gazeteden Kurşun da, 166 yıl 6 aylık hapis cezası nedeniyle halen Diyarbakır Cezaevi'nde.
Rengê Hevîya Jinê (Kadın Umudunun Rengi) kadın dergisinin sorumlu yazı işleri müdürü Çakar, Hawar gazetesi yazı işleri müdürü Adanır, Devrimci Demokrasi gazetesi sorumlu müdürü Güler de yayımladıkları yazılar nedeniyle hapiste bulunuyorlar. Başbakanın eski Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'la yaptığı telefon konuşmalarının kaydını ele geçirip haberleştirdiği gerekçesiyle Aydınlık dergisi genel yayın yönetmeni Deniz Yıldırım da 9 Kasım 2009'dan beri cezaevinde.
Mesleki faaliyetleri nedeniyle tutuklanıp tutuklanmadıkları net olarak bilinemeyen en az 15 gazeteci de, örgüt operasyonları çerçevesinde 2010'un Temmuz-Ağustos-Eylül dönemini hapiste geçirdi.
Saldırı, tehdit, sınırdışı
10 gazeteci (İHA kameramanı M.V ve muhabiri B.C., Özcan Aladağ, Edip Tekin, Vahap İş, Cevdet Şen, İsmail Eskin, Çağdaş Kaplan, Mehmet Halis İş, Şükrü Gökkaya) görevlerini yaparken Barış ve Demokrasi Partili (BDP) Akın Birdal da konuşma yaptığı kürsüde saldırıya uğradı.
Taraf gazetesi ile gazeteciler Yılmaz Sağlık, Yakup Önal, Orhan Miroğlu, Özgür Topsakal tehdit edildi.
Ayrıca, gazeteci Vahap İş gözaltına alınıp serbest bırakılırken Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK) Diyarbakır davasının tutuksuz sanığı ABD'li meslektaşı Jake Hess haberleriyle "ülke güvenliği bakımından tehdit oluşturduğu" gerekçesiyle sınırdışı edildi.
Yargı, Ümit Kaftancıoğlu, Abdi İpekçi, Çetin Emeç, Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı cinayetlerinin hiç birinde azmettiricilere dokunmadı. Aynı tehlike, şimdi Hrant Dink cinayeti ve 18 Aralık 2009'da Bandırma'da öldürülen gazeteci Cihan Hayırsevener için de var.
Avrupa Birliği (AB) Genişleme Komiseri Stefan Füle, 2010 Türkiye İlerleme Raporu'nu kamuoyuna açıklarken, "Ergenekon" soruşturması ve davasını haber yapan gazetecilere Türk Ceza Kanunu'nun 285 ve 288. maddelerine dayanılarak 4 bin 91 dava açıldığını belirtti.
"Gizliliği ihlal"den 21 gazeteci sanık
Bu üç aylık dönemde "soruşturmanın gizliliğini ihlal" veya "gizli belge yayımlama" iddiasıyla 21 gazeteci 131 yıl hapis tehdidiyle yargılandı: Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Adnan Demir, Markar Eseyan, Şahin Bayar, Tuncer Köseoğlu, Melih Altınok, Mehmet Baransu, Burhan Ekinci, Fikret Karagöz, Bünyamin Demirkan, Bahar Kılıçgedik, Sibel Hürtaş, Büşra Erdal, Semra Pelek, Mustafa Dolu, Kemal Göktaş, İsmail Saymaz, Ertuğrul Mavioğlu, Ahmet Şık ve Nedim Şener
10 gazeteci de "adil yargılamayı etkilemeye kalkışmak"tan 76,5 yıl hapis istemiyle yargılandı. Şamil Tayyar hakkında verilmiş 50 aylık hapis cezası bulunuyor.
19 gazeteci "hakaret"ten sanık; Ergündoğan'a ceza
19'u gazeteci toplam 22 kişi "kişilik haklarına saldırı" veya "hakaret" iddiasıyla, 28 yıl 4 ay hapis ve 1 milyon 153 bin TL tutarında manevi tazminat tehdidiyle karşı karşıya. Geçen yıl aynı dönemde, 13'ü gazeteci toplam 46 kişi 76 yıl 4 ay 20 gün hapis istemiyle sanıktı veya 1 milyon 186 bin 610 TL tazminat talebiyle yargılanıyordu.
Birgün gazetesi yazarı Yalçın Ergündoğan, Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) lideri ve Kadiri Tarikati şeyhi Haydar Baş'ı eleştirdiği için 10 bin TL tazminat ödemeye mahkum edildi. Afyonkarahisar Emirdağ gazetesinden Mustafa Koyuncu polisle ilgili dile getirilen fuhuş, dayak ve hakaret iddialarını kaleme aldığı için halen altı yıl hapis ve 440 bin TL tazminat istemiyle yargılanıyor.
Ahmet Altan, Yılmaz Sağlık, Hacı Boğatekin, İsmail Saymaz, Nurgün Balcıoğlu, Fethullah Kapkapcı, Emrullah Özbey, Şebnem Korur Fincancı, Barış Yarkadaş, Adnan Demir, Ertuğrul Kürkçü, Taylan Tanay, Selçuk Kozağaçlı, Melih Aşık, Hasan Çakkalkurt, Nazlı Ilıcak ve Cengiz Çandar da aynı iddialarla yargılanıyorlar.
Dördü gazeteci toplam 60 kişi, "suçu ve suçluyu övdükleri" iddiasıyla toplam 180 yıl hapis istemiyle yargılandı. Roj TV'nin kapatılmaması isteyen kapatılan Demokratik Toplum Partili (DPT) 54 belediye başkanına aynı gerekçeyle verilen 1.875'er TL'lik adli para cezası onandı.
AİHM: Dink cinayetinden Türkiye'ye ağır tazminat
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2007'de işlenen Hrant Dink cinayetinde devletin sorumluluğuna vurgu yaptığı kararında Türkiye'yi ifade özgürlüğü ve yaşam hakkını ihlal etmekten Dink Ailesi'nin dört üyesine toplam 133 bin 595 avro (256 bin 500 TL) manevi tazminat ödemeye mahkum etti.
Türkiye, üç aylık dönemde Dink Ailesi'nin dört üyesi, Maya dergisi sahibi Aylin Güzel ve Yeni Dünya İçin Çağrı dergisi sorumlu müdürü Aziz Özer'in başvurularıyla AİHM'de 266 bin 551 TL tazminatla cezalandırıldı. Geçen yılın aynı döneminde bu tutar sadece 3 bin avro (6 bin 600 TL) idi. (EÖ/BA)
* Raporun tam metnine ulaşmak için tıklayın.
________________________________________________________________________________
* Bilgi: BİA Medya Gözlem Masası, Tel. (0212) 251 15 03, Faks. (0212) 251 16 09, E-mail. [email protected]
