YENİ ARAŞTIRMA

Yangın çıkma olasılığı yılda 10 gün arttı

UEA Çevre Bilimleri’nin yaptığı yeni araştırmaya göre orman yangınlarına neden olan en önemli etkenlerden biri iklim krizi. Gezegenin ısıtılmaması için gerekli adımlar atılmazsa dünyada benzeri görülmemiş yangınlar ortaya çıkacak.

İstanbul

Yangın çıkma olasılığı yılda 10 gün arttı

* Fotoğraf: climatechange.environment.nsw.gov sitesinden.

Bilim insanları, yalnızca ısınan gezegeni değil, aynı zamanda insan faaliyetleri, arazi kullanımı ve değişen bitki örtüsü üretkenliği gibi; orman yangınlarının başlangıcını ve yayılmasını önemli ölçüde etkileyen diğer faktörleri de hesaba katarak geçmiş, şimdiki ve gelecekteki orman yangını eğilimleri arasındaki ilişkiyi araştırdı.

Doğu Anglia Üniversitesi (UEA) liderliğindeki bir araştırma ekibi, 500'den fazla araştırma makalesini değerlendirerek, uydu verileri ve bilgisayar modellerindeki veri kümelerini yeniden analiz ederek, orman yangınları riskinin iklim krizine bağlı olarak küresel ölçekte arttığını tespit etti.

İklim krizi koşullarına bağlı olarak yangın havası (orman yangınlarına elverişli sıcak ve kuru hava) arttığı için, tüm dünyadaki ormanlar daha sık ve daha şiddetli şekilde yanmaya duyarlı hale geliyor.

YANGIN HAVASI: Ormanlık alanlarda, yangının çıkmasına uygun olan hava koşulları. Bu gibi durumlarda ormancılara, ormanla ilgili kurum ve kuruluşlara, sıcaklık, nem, rüzgâr yön ve hızı ve görüş uzaklığı bilgilerini içeren hava durumu ihbar ve tavsiyeleri hazırlanıp gönderilir.

İklim krizi ve yangın

Küresel sıcaklıklar artmaya devam ederse, iklim krizinin yangın riskleri üzerindeki etkisi gelecekte daha da artacak.

Araştırmada yer alan bulgular, yıllık yangın havası mevsiminin 1979'dan 2019'a yılda 14 gün arttığını ve aynı dönemde aşırı yangın havası olan günlerin sıklığının 10 gün arttığını ortaya koydu.

Bu artışlar şimdiye kadar özellikle batı Kuzey Amerika, Amazon ve Akdeniz'de belirgindi. Sıcaklıklar Sanayi Devrimi öncesi seviyenin –2 derece'nin– üzerine çıkarsa Sibirya, Kanada ve Alaska'nın kuzey ormanları da büyük olasılıkla benzer süreçleri yaşayacak.

Dünya genelinde sıcaklıklar 3 dereceye ulaşırsa, tüm dünya daha önce benzeri görülmemiş yangın havasıyla karşı karşıya kalacak.

Yıkıcı zararlar

UEA Çevre Bilimleri Araştırma Görevlisi ve çalışmanın da baş yazarı olan Matthew Jones "Orman yangınlarının toplum, ekonomi, insan sağlığı ve geçim kaynakları, biyolojik çeşitlilik ve karbon emisyonu üzerinde yıkıcı zararları olabilir," diyor.

Jones: "Orman yangını eğilimleri ile iklim krizi arasındaki bağlantıyı netleştirmek, gelecekte orman yangını tehditlerini anlamak için kritik öneme sahip. Toplumlar, iklim krizine bağlı artan yangın risklerini ya bastırabilir ya da bununla mücadele edebilir. Bölgesel eylemler ve politikalar, orman yangınlarını önlemek veya şiddetini azaltmak için önemli hale gelebilir."

(TY)