Tişört, rozet, kartpostal, afiş, poster, kolye, saat, çanta, çorap... Hepsinin üzerinde sloganlar, rock yıldızları, marka amblemleri, film yıldızları, komik sözler, resimler... Ve bir de 9 Ekim 1967'de Bolivya'da öldürülen Marksist devrimci Ernesto Che Guavera.
Beyoğlu Halep Pasajındaki dükkanların vitrinlerinde ve standlarında sayısız ürünün arasında bir devrimci olarak beliriyor Che. Öldürülüşünün 41. yılında Alberto Korda’nın çektiği efsane fotoğrafı ve diğerleri çarpıyor gözüme.
Guerrilerro Heroico*'dan pop ikonuna
Köstebek isimli mağazanın sahibi Süsen Soylu “Bazı ürünler bazen çok satar ve birden talep kesilir. Ancak Che’li ürünler hep ‘satan’ ürünlerdir” diyor.
Küba devriminin önemli figürlerinden, teorisyen, eylemci ve gerilla Che “hep satıyor”.
Soylu, Che’li ürünleri alanların genelde gençler olduğunu ancak her alıcının siyasi bir bilince sahip olduğunu söylemenin zor olacağını ekliyor sözlerine. “Çünkü” diyor “İstiklal Caddesinde, barda, kafede, okulda... Kısacası herhangi bir yerde birilerinin üstünde görüp özeniyorlar.”
Yıllardır bu pasajda tişört, kolye, kemer, çanta gibi ürünler satan Soylu, Che tişörtlerini daha çok erkeklerin aldığını, kadınların ise kolye ve rozetleri tercih ettiğini söylüyor.
Che tişörtü giymeyi doğru bulmayanlar da var...
“Dükkana gelip ürünlere bakan, inceleyen ancak tişörtü sevse dahi politik olarak Che’nin imgesinin bir ürün olarak satılmasına karşı olan kişiler de var ve bu insanlar tercihlerini başka şeyler için kullanıyorlar.”
"Atatürk kadar olmasa da önemli adam"
Köstebek’in yanındaki bir başka dükkana giriyorum. “Çok bilgim yok abi ama sana yardım etmek isterim” diyen satış elemanı Kerem “Ahmet Kaya tişörtü alanın muhakkak ki bir tane de Che tişörtü aldığını” söylüyor. Ve ekliyor: “E tabi Kaya da dağlardan bahsediyordu, Che de dağlara çıkmıştı. Paralellik var.”
Bazen anne babaların gelip çocuklarına ve kendilerine Che tişörtleri aldığını anlatan Kerem "Ben çok tanımıyorum. Ama Atatürk kadar olmasa da önemli bir adam. Hem kapitalizme de karşı. Ben de karşıyım” diyerek “sempatisini” ifade ediyor.
Kerem’e göre de tişörtleri alanların çoğu Che’nin siyasi kişiliğinden, mücadelesinden habersiz. Ancak "Çok satıyoruz bu tişörtleri” diyen Kerem satışlardan da Che’li ürünlere olan ilgiden de memnun.
De tu querida, comandante Che Guevera...
Özellikle rozet ve poster almak isteyenlerin uğrak mekanı Liman pasajdaki bir diğer popüler dükkan.
Satış elemanı Gürkan rozetleri Che’yi yeni öğrenen, onun mücadelesiyle yeni tanışan kişilerin daha çok aldığını,
hakkında yapılan filmin -Motosiklet Günlüğü adlı filmden bahsediyor- satışları arttırdığını söylüyor.
"Bazıları da görsel olarak beğeniyor. Sonra bize soruyor 'bu kim' diye. Anlatınca da hoşuna gidiyor ve alıyorlar."
Soylu, Kerem ve Gürkan'a teşekkür edip pasajdan çıkıyorum. Yağmur başlıyor. O meşhur şarkı dolanıyor dilime. İstanbul'dan Bolivya dağlarında öldürülen Che'ye selam yolluyorum:
"Aquí se queda la clara, la entrañable transparencia, de tu querida presencia, comandante che guevara..." (biz mücadelemize devam edeceğiz / tıpkı sen yanımızdayken olduğu gibi /
ve fidel'le sana diyoruz ki / sonsuza kadar, komutan)(BÇ/EÜ)
* Kahraman Gerilla: Albert Korda'nın bugün her yerde kullanılan meşhur fotoğrafına verdiği isim.
