Wikileaks, dünya üzerindeki 250'den fazla Amerika Birleşik Devletleri konsolosluğu ve büyükelçiliğinden 1966-2010 arasında geçilen 251 bin 287 belgeyi internet üzerinden yayınladı.
ABD dışişlerinin yönelim ve değerlendirmeleriyle aralarında Türkiye'nin de olduğu çok sayıda ülkenin yetkililerinin görüşleri belgelerde yer alıyor. Belgelerin 50 bin kadarı Barack Obama yönetimi dönemineyken, diğerleri önceki başkan George W. Bush yönetimine ait.
Belgeler, Gizli İnternet Protokol Yönlendirme Ağı (Secret Internet Protocol Router Network-SIPRNet) üzerinden geliyor. Ağ, ABD'nin küresel askeri inernet ağı ve sivillerin kullandığı internetten tamamen ayrı bir sistem.
3 milyon kişinin erişimi var
11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD'de hükümet bilgilerinin olduğu arşive erişimi yaygınlaştırıp, önemli istihbarat bilgilerinin böylece fark edilmeden kalmasınını önüne geçilmesi şeklinde bir yönelim oldu. Son 10 yılda artan sayıda ABD elçiliği SIPRNet'e bağlandı ve askeri ve diplomatik bilgilerin paylaşılabilmesi amaçlandı. 2002'de sistemde 125 elçilik varken 2005'te sayı 180'e çıktı ve şu an dünyanın her yerindeki ABD elçiliklerinin çoğu sisteme bağlandı. Çoğu belgenin 2008 ve sonrasına ait olmasının nedeni de bu durum.
Bir elçilikte SIPDIS şeklinde işaretlenen belge doğrudan elçiliğin gizlilik içeren websitesine yükleniyor. Oradaki belgelere de sadece dışişleri değil, orduda da erişim yetkisi verilmiş herkes ulaşabiliyor. Sisteme girme yetkisi olan insan sayısı 3 milyon civarında.
"Çok gizli" ve üzerinde gizlilik derecesine sahip bilgilereyse SIPRNet üzerinden ulaşılamıyor.
Ankara elçiliği çok çalışmış
Açıklanan belgelerin çoğunluğu Dışişleri kaynaklı, onu Ankara, Bağdat ve Tokyo'daki elçilikler takip ediyor. Ankara'dan 2002-2010 arasında gönderilen 7 bin 918 belge açıklandı.
ABD ordusu belgeleri 22 yaşındaki Bradley Manning'in sızdırdığını öne sürüyor. Yedi aydır ev hapsinde tutulan ve askeri mahkemeye çıkarılması beklenen Manning Bağdat'ta bir askeri üste çalışırken sisteme girerek belgeleri yükledi. Ardından da Wikileaks'e aktardı.
Wikileaks belgeleri ilk anda yayınlamadı ve sırayla yayınlayarak etkisini artırmayı hedefledi. Nisanda, bir Apache helikopterinden sivillerin nasıl vurulduğunu gösteren video yayınlandı. Guardian, NY Times ve Der Spiegel, Wikileaks'la bir anlaşma yaparak analiz etmek üzere verileri aldı. (EÜ/EÖ)
* Bu bilgileri Guardian'dan derledik.
