Xwendekarên doktoraya zimanê kurdî li ser gotarên di heqê zimanansiyê de kitêbek amade kir weşanxaneya Nûbiharê kitêb weşand.
Weşanxaneya Nûbiharê danasîna kitêbê bi van gotinan kiriye:
"Di vê xebatê de di çarçoveya dersên zimannasiyê ya bernameya doktorayê de pêşkêşî, nîqaş û nirxandinên komeke xwendekarên doktoraya zimanê Kurdî cih digrin.
Bixwîne - Jimara 141ê ya Nûbiharê derket
"Her Xwendekarekî/ê, li gor xwendin û çavkaniyên li ber destê xwe, di vî warî de mijarên cûrbicûr hilbijartine û li ser xebitîne.
Pirtûk li ser çar beşan amade bûye: Mijarên sereke yên zimannasiyê wek dengnasî, teşenasî, hevoksazî û watesazî.
Di nava kitêbê de mijaran wisa cihê xwe girtine:
BEŞA YEKEM-17
DENGSAZÎ Û FONOLOJÎ-19
1. DENGSAZÎ - 19
1. 1. Rola Ziman - 19
1.2. Dengsazî (Phonetics) Weku Pênase - 21
1.3. Şîkirina Dengsaziyê - 22
1.3.1. Erkdariya Dengî - 23
1.3.2. Bêerkiya Dengî - 23
1.4. Taybetmendiyên Giştî yên Dengên Zimanî - 24
1.5. Beşên Dengsaziyê - 28
2. FONOLOJÎ/FONEMSAZÎ - 29
2.1. Dengsazî û Fonemsazî (Phonetics vs. Phonology) - 29
2.2. Modelên Fonolojiyê (Models of Phonology) - 33
2.3. Deng û Fonem û Tîp - 33
2. 4. Deng (Sound-Phone-Fon) - 35
2.5. Şêwedeng (Allophone) - 35
2.6. Pênaseya Fonemê - 36
2.7. Şêwegirafîm - 37
2.8. Fonem û Rênivîs - 38
TEŞENASÎ (MORPHOLOGY) - 43
1. PEYV Û YEKETEŞE (MORPHEME) - 43
1.1.Yeketeşeyên Peyvî (Lexical) û Rêzimanî (Grammatical) - 44
1.2. Yeketeşeyên Serbest (Free Morphemes) û Bestî
(Bound Morphemes) - 44
1.3. Reh (Root), Yeketeşeyên Peyvsaz
(Derivational) û Peyvkêşanê (inflectional) - 44
1.4. Yeketeşe, Teşe (Morph) û Yeketeşeyok (Allomorph) - 45
2.TEŞENASIYA PEYVKÊŞANÊ YA KURDÎ - 46
3. TEŞENASIYA PEYVSAZIYÊ YA KURDÎ - 47
4. HEVEDUDANÎKIRIN (COMPOUNDING) - 49
5. AVANIYA HUNDURÎ (INTERNAL STRUCTURE)
YA PEYVÊN KOMPLEKS - 50
6. ÇAVKANIYÊN DIN ÊN PEYVAN - 51
7. SENIFANDINA PEYVAN LI GORÎ TEŞENASIYA WAN - 52
TEORIYA SENTAKSÊ Û SENTAKSA KURMANCIYÊ - 55
1.TEORIYA SENTAKSÊ - 55
1.1. Zimannasiya Binyadger - 56
1.2. Teoriya Hilberînî-Veguherînî - 57
2.SENTAKSA KURMANCIYÊ - 59
2.1.Ravek - 60
2.1.1.Ravekên Navdêran - 60
2.1.2.Raveka Rengdêran - 61
2.1.3.Raveka Cînavan - 62
2.1.4. Raveka Hokeran - 63
2.1.5.Ravekên Têkel - 64
2.2.Hêmanên Hevokê - 64
2.2.1.Biker - 64
2.2.2.Pêveber - 64
2.2.3.Bireser - 65
2.2.4.Têrker - 65
2.3. Cureyên Hevokê - 66
2.3.1. Ji Aliyê Wateyê ve Hevok - 66
2.3.1.1. Hevokên Erênî - 66
2.3.1.2. Hevokên Neyînî - 66
2.3.1.3. Hevokên Pirsiyariyê - 66
2.3.1.4. Hevokên Xwestekî - 67
2.3.1.5. Hevokên Fermanî - 67
2.3.1.6. Hevokên Baneşanî - 67
2.3.2. Ji aliyê Cureya Pêveberê ve Hevok - 67
2.3.2.1. Hevokên Lêkerî - 67
2.3.2.2. Hevokên Navdêrî - 67
2.3.3. Ji aliyê Avasaziyê ve Hevok - 68
2.3.3.1. Hevokên Xwerû - 68
2.3.3.2. Hevokên Hevedudanî - 68
2.3.3.3.Hevokên Rêzîn - 69
2.3.4.Ji aliyê Cihê Pêveberê ve Hevok - 70
2.3.4.1. Hevokên Birist - 70
2.3.4.2. Hevokên Bêrist - 71
2.3.4.3.Hevokên Netemambûyî - 71
ENCAM - 72
DESTPÊKA WATESAZIYA (SEMANTÎKS) KURMANCIYÊ - 75
1.TÊKILIYA WATESAZÎ Û ZIMANÊ KURMANCÎ
DI REWŞÊN CURBICUR DE - 77
1.1. Bikaranîna Çîrokan - 77
1.2.Bikaranîna Helbestan - 77
1.3. Mînaka Zimanê Akademîk - 78
1.4. Peyv û Hevokên Hemwate - 78
1.5.Hebûna Kontekstê - 80
2.REWŞA BANDORA HEVOK Û ÎFADEYA KURMANCÎ - 81
2.1 Ava sar / ava qerisî / ava cemidî - 81
2.2. Bikaranîna Daçekan - 81
2.3. Peyvên Hestiyariyê - 82
2.4. Peyvên bi Agahiyên Veşartî - 82
2.5. Peyvên Nîşandayîna Yek Referansî - 82
2.6. Hevokên Duwateyî - 83
2.7. Cudahiya Hizirkirina Kesan - 83
2.8. Watedarnebûna Hevokê - 83
2.10.Hilbijartina Peyvên Hemwate - 84
FONETÎK Û MORFOLOJIYA KIRMANCKÎ RÊ GÎRÎZGAH - 87
1. FONETÎK, BEŞÊ CI Û MIJARÊ CI - 87
1.1. Fonolojiyo Akustîk - 88
1.2. Fonolojiyo Fîzyolojîk - 88
1.3. Fonolojiyê Vatişî - 88
1.3.1. Herfê Venginî - 90
1.3.2. Herfê Bêvengî - 92
1.3.3. Hece - 93
1.4. Vuriyayîşê Venganê Ziwanî û Fonetîko Averkewte - 94
1.5. Fonetîkê Goşdaritişî - 97
1.6. Fonetîko Wezîfeyî - 98
2. MORFOLOJÎ - 101
2.1. Babetê Çekuyan - 102
2.1.1. Name - 103
2.1.2. Zemîr - 109
2.1.3. Sifet - 110
2.1.4. Bestoxî - 112
2.1.5. Edatî - 112
2.1.6. Zerfî - 113
2.1.7. Înterjeksiyonî - 114
BEŞA DUYEM - 117
SOSYOLÎNGUÎSTÎK Û JOUSHA A. FISHMAN - 119
1. TÊGEHÊN SEREKE YÊN SOSYOLÎNGÛÎSTÎKÊ - 120
1.1. Zimanên Çêkirî - 120
1.2. Duzimanî (Bilingualism) - 120
1.3. Zimanên Mirî (Dead Language) - 121
1.4. Axaftina Du Zimanan (Diglossia) - 121
1.5. Liv û Libatên Ziman (Attitude) - 121
1.6. Bidestxistina Ziman (Language Acquisition) - 122
1.7. Guherînên Ziman (Language Change) - 122
1.8. Kontakta Zimanî (Language Contact) - 123
1.9. Mirina Ziman (Language Death) - 123
1.10. Plansaziya Ziman (Language Planning) - 124
1.11. Guhestina Ziman (Language Shift) - 124
1.12. Zimanê Hevpar (Lingua Franca) - 124
1.13. Zimanê Dayîkê (Mother Tongue) - 124
1.14. Zimanê Kêmar (Minority Language) - 125
1.15. Zimanê Fermî (Offical Language) - 125
1.16. Zimanê Standart (Standard Language) - 126
1.17. Behremendiya Ziman (Language Competence) - 126
1.18. Bernameya Submersion (Submersion Program) - 126
1.19. Bernameya Îmmerson (Immersion Program) - 127
2. BERHEMÊN FISHMAN - 127
2.1. The Handbook of Language and EthnIc Identity
(Pirtûka Berdest a Ziman û Nasnameya Etnîk) - 127
2.2. Do not Leave Your Language Alone
(Zimanê Xwe Tenê Nehêlin) - 129
2.3. Reversing Language Shift
(Vegerîna Guhestina Ziman) - 131
2.4. Can Threatened Languages Be Saved? (Zimanên
ku di bin Xetereyan de ne Dikarin Bên Xelaskirin?) - 133
BIDESTXISTINA ZIMANÊ YEKEM - 137
DESTPÊK - 137
1.DÎROKA XEBATÊN LI SER ZIMANÊ YEKEM - 139
1.1. Serdema Rojnivîskên Malbatan (Parental Diaries)
(1876-1926) - 139
1.2. Serdema Xebatên Mînakên Pirhejmar
(Large Sample Studies ) (1926-1957) - 139
1.3.Serdema Mînakên Stûnî yên Zimanî (Longitudinal Language Sampling) (Ji sala 1957an heta roja me) - 141
2. PÊNGAVÊN GEŞEDANA ZIMANÊ ZAROKAN - 142
2.1. Geşedena Berî Zimanî (Prelinguistic Development)
[ji zayînê heta dawiya 1 saliyê] - 144
2.2. Bilêvkirina Yek-Peyvan (Single-Word Utterances)
[ji derdorê sala yekem heta 18 mehiyê] - 145
2.3. Hevokên kurt ên ‘ewil (the first word combinations)
– ji derdora 18 mehiyê heta 2 saliyê - 145
2.4. Hevokên Hêsan û yên Dirêj
(Simple and Complex Sentences) [di 3 saliyê de] - 146
3. ALIYÊN ZIMANÎ Û ÇANDÎ YÊN BIDESTXISTINA
ZIMANÎ - 147
4. TEORIYÊN DERBARÊ BIDESTXISTINA ZIMANÊ
YEKEM DE - 148
BIDESTXISTINA ZIMANÊ DUYEM - 153
1. HÎNBÛNA ZIMANÊ DUYEM - 155
1.1. Perspektîfên Reftarparêzan (Behaviourist)
di Bidestxistina Zimanê Duyem de - 156
1.2. Perspektîfa Fitrîbûnê (innatist) di Bidestxistina
Zimanê Duyem de - 157
1.2.1.Pênc Hîpotezên Krashen - 157
1.3. Perspektîfa Hevbandoriyê (Interactionist) - 159
2. RÊBAZA HÎNKIRINA ZIMÊN - 159
2.1. Baldarî - 159
3. PÊVAJOYÊN ZIMANÊ DUYEM - 160
3.1. Pêvajoya Pêşafirandinê (Preproduction Period) - 160
3.2. Pêvajoya Destpêka Zû (The Early) - 160
3.3. Pêvajoya Destpêkirina Axaftinê
(The Speech Emergence) - 161
3.4. Pêvajoya Herikbariyê (Fluency Stage) - 161
4. TAYBETMENDIYA XWENDEKARAN - 161
4.1. Şertên Hînbûnê - 162
GUHERTOYA DEVOK Û ZARAVAYAN - 167
1. ZIMAN Û DIYALEKT Û ZIMANÊ STANDARD - 168
2. BIRÊKÛPÊKBÛNA DIYALEKTAN - 170
3. GELO BIKIRÊN STANDARDÊ ÇIMA ZÊDE NE? - 170
4. AXAFTINA BI DIYALEKTA STANDARD Û NESTANDARD - 171
5. GUHERTOYA SIRUŞTÎ - 172
6. ASTÊN GUHERTOYA DIYALEKTAN - 173
7. TAYBETMENDIYÊN HEVPAR DI NAVBERA
DIYALEKTAN DE - 175
8. CUREYÊN GUHERTOYA DIYALEKTAN - 176
9. ŞÊWAZA AXAFTINÊ Û DIYALEKT - 177
10. JIHOLÊRABÛNA GUHERTOYA DIYALEKTAN - 177
BEŞA SÊYEM - 181
DÎAKRONÎ Û SÎNKRONÎ DI ZIMANNASIYA
SAUSSURE DE - 183
1. GIRÎNGIYA SAUSSURE - 183
2. XEBATÊN BERIYA SAUSSURE - 184
3. DÎAKRONÎ, SÎNKRONÎ ÇI YE? - 185
4. SAUSSURE ÇIMA DABEŞKIRINEKE WISA KIR? - 186
PEYVNASÎ (LEXICOLOGY) - 189
1. PEYV (LEXICAL ITEM/LEXEM) - 190
1.1. Peyvên Xwerû û Resen - 190
1.2. Peyvên Biyanî û Jêgir - 192
1.3. Têgîn (Term) - 193
1.4. Biwêj (Phrase) - 194
2. FREKANSA PEYVAN (FREQUENCY) - 194
3. MIRINA PEYVAN (WORD DEATH) - 198
FERHENGNÛSÎ (LEXICOGRAPHY) - 201
1. FERHENGNÛSÎ Û RABIRDÛYA WÊ - 201
2. DABEŞBÛNA FERHENGAN Û CUREYÊN WAN - 203
2.1. Ferhengên Yekzimanî (Monolingual Dictionaries) - 204
2.2. Ferhengên Duzimanî û Pirzimanî
(Bilingual Dictionaries) - 205
2.3. Ferhengên Alfabetîk (Alphabetical Order’s
Distionary) - 206
2.4. Ferhengên Manzûm - 207
2.5. Ferhengên Têgehî an jî Tematîk
(Onomasiological or Thematic Dictionaries) - 207
2.6. Ferhengên Ansîklopedîk (Encyclopedic Dictionaries) - 209
2.7. Ferhengên Zaravayî an Devokî
(Dialectological Dictionaries) - 209
2.8. Ferhengên Etîmolojîk (Etymological Dictionaries) - 209
2.9. Ferhengên Mêjûyî-Serdemî (Diachronic Dictionaries) - 210
2.10. Ferhengên Termînolojîk (Terminological Dictionaries) - 210
2.11. Ferhengên Biwêjan û Gotinên Pêşiyan
(idioms and Proverbs Dictionaries) - 212
2.12. Ferhengên Argo (Slang Dictionaries) - 213
2.13. Ferhengên Rastnivîsê (Ortography Dictionaries) - 213
2.14. Ferhengên Wênedar (Illustrated Dictionaries) - 214
2.15. Ferhengên Nivîsaran (Author’s Dictionaries) - 215
2.16. Ferhengên Peyvên Hemwate an Dijwate
(Homonym or Synonym Dictionaries) - 215
2.17. Ferhengên Peyvên Biyanî
(Loan Words Dictionaries) - 215
2.18. Rêberên Axaftinê (Conservation Guides) - 216
2.19. Ferhengok (Glossary/Small Dictionary)
û Qertên Ziman - 217
2.20. Ferhengên Navan (Names Dictionary) - 218
FERHENG Û FERHENGNASIYE - 221
1. AMAC Û QAYDEYÊ FERHENGASIYE - 222
2. TARÎXÊ FERHENGNASIYA KURDKÎ - 225
3. BABETÊ FERHENGAN - 227
4. KIRMANCKÎ DE FERHENGÎ - 228
NAVNASÎ (ONOMASTIQUES,
ONOMASTIC SCIENCE) - 237
1. NAVNASÎ - 237
2. BINBEŞÊN NAVNASIYÊ - 240
WERGERNASÎ Û WERGER DI KURDÎ DE - 243
1. WERGER ÇI YE? - 244
2. KURTENÊRÎNEK LI SER DÎROKA WERGERÊ
DI KURDÎ DE - 246
3. JI BO KURDÎ WERGER ÇI YE? - 249
4. VÊ GAVÊ REWŞA WERGERÊ DI KURDÎ DE, ÇEND PIRSGIRÊK Û PÊŞNIYAZ - 251
BEŞA ÇAREM - 255
ANALÎZA KRÎTÎKÎ YA GOTARÊ - 257
Guherîna AKGê - 258
Pêşdaçûyînên Zêdetir di AKGê de - 259
Fetlên di AKGê de - 260
Wodak [Gotara Zimannasiya Civakî (Discourse Sosiolinguistics)] - 263
Fairclough - 265
Îskeletên Fairclough ji bo Analîza Bûyereke Komînîkatîf - 266
Navmetnî û Analîza Navmetnî - 268
Hizrên Zêdetir ji bo Analîza Gotara Medyayê - 270
Prensîbên AKGê - 275
NOAM CHOMSKY (1928-) - 279
KURTE & ABSTRACT – 291
(MB)
Çavkanî: Nûbihar
