"Evrensel gazetecilik ilkeleri der ki bir gazeteci kendisini gizleyerek bilgi alamaz, herhangi birinin rızası olmadan onu dinleyemez, meşru olmayan yöntemlerle bilgi toplayamaz. Vakit gazetesini açıklamasının gerçeği yansıttığını kabul etsek bile bu kuralların hepsi ihlal edilmiştir, söz konusu olan ahlak dışı bir eylemdir, yöntem meşru değildir."
Avrupa Gazeteciler Birliği (AEJ) Yönetim Kurulu Üyesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Öğretim Üyesi ve Birgün gazetesi yazarı Doğan Tılıç, Vakit gazetesinin Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Sekreteri Önder Sav'ın dinlenmesiyle ilgili olarak yaptığı açıklamayı bianet'e değerlendirdi.
"Tek istisna açık kamusal fayda"
Söz konusu ilkelerin herhangi bir istisnasının olup olmadığını sorduğumuz Tılıç, şöyle cevap verdi:
"Gazetecilikte etik tartışması vakalar üzerinden yapılıyor. Yediğiniz haltın ayıp olduğunu bilirsiniz ama şöyle bir akıl yürütebilirsiniz: bu ayıptan gelecek kamusal fayda o ayıptan daha büyüktür. Böyle bir şey söyleyebiliyorsanız istisna kabul edilebilir. Örneğin çok vahim bir insan, kadın, uyuşturucu ticareti vardır, bunu ortaya çıkarmaya dönük araştırmacı gazetecilik yapıyorsunuzdur. 'Sağlananan kamusal faydayı göz önüne alarak bu günahı işledim' dersiniz. Fakat bu işin bir takım siyasal mücadelelerde kullanılmaya başlanması hiçbir şekilde istisna kabul etmeyen bir durumdur."
Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nin ilgili maddeleri şöyle:
"Gazetecinin Temel Görevleri ve İlkeleri" başlıklı E bendi,
Madde 6: "Gazeteci, bilgi, haber, fotoğraf, görüntü, ses, belge elde etmek için yanıltıcı yöntemler kullanamaz."
Madde 7: "Gazeteci, kamuya mal olmuş bir şahsiyet bile olsa, halkın haber alma, bilgilenme hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiç bir amaç için, izin verilmedikçe özel yaşamın gizliliği ilkesini ihlal edemez."
"Gazetecinin Doğru Davranış Kuralları" bölümü,
Özel hayat maddesi: "Asıl olan kamu yararıdır. Özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği başlıca durumlar şöyle sıralanabilir:
a) Büyük bir suç yahut yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın
b) Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın
c) Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması
d) İlgili kişinin sözleri yahut eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesi.
Bu durumlarda dahi, özel hayatın kamuya açılan kesiti mutlaka konuyla doğrudan ilgili olmalı veya ilgili kişinin özel hayatının onun kamusal faaliyetini de etkileyip etkilemediği gözetilmelidir."
Bilgi-belge maddesi: "Doğrudan kamu yararı olmadıkça, sahibinin izni dışında belge, fotoğraf, ses yahut görüntü alınmamalıdır. Kamu yararı söz konusu olduğunda dahi, yukarıdakilerin başka hiçbir şekilde elde edilmeyeceğine kesin kanaat getirilmiş olması gerekir." (KM/GG)
