Bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda Vakıflar Kanunu'nun görüşmelerine devam ediliyor. Ancak Adalet ve Kalkınma Partisi'nin yasa tasarısı, cemaat vakıflarının el konulan mallarının iadesi için Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle Anayasa'dan doğan sorumlulukları doğrultusunda adil bir düzenleme getirmediği için eleştiriliyor.
Prof. Dr. Baskın Oran dün Ntv'de Can Dündar'ın "Neden" programında kanunun dört sorunu çözmediğini söyledi, bunları şöyle sıraladı:
Devlet vakıf mallarını geri vermiyor
"Türkiye 60’lardan bu yana el konulmuş olan vakıf mallarını hiçbir biçimde geri vermiyor ve bunlar için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmek mümkün değil. Çünkü altı ay geçti, AİHM'ye altı ay içinde gidebilirsiniz."
Yeni kanun çare değil
"Mallara devlet el koyuyor ve derhal üçüncü kişilere satıyor. Üçüncü kişilere satılmış olan malları hukukun genel kurallarına göre geri alamazsınız. Bu durumda devletin tazminat ödemesi gerekir. Kanun buna ilerleme getirmiyor, çare getirmiyor."
Mazbut vakıflar
"Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yönetimine el koyduğu vakıflar, yani teknik tabiriyle mazbut vakıfların yönetim kurulu oluşturması ve toplantı yapması engelleniyor, kanun 'Yönetim kurulu oluşmamış vakıfların mallarına el konulur' diyor. Bunun adı gasptır."
Namı müstear
"Namı müstear ve namı mefhum üzerine kaydedilmiş vakıf malları geri verilir. Namı müstear nedir? 1913 tarihine kadar vakıfların tüzel kişiliği yoktu, dolayısıyla gayrimüslim vakıfları kendilerine bağışlanan veya satın aldıkları malları İsa, Meryem, Cebrail gibi azizler üzerine kaydettiriyorlardı. Bu namı müsteardır. Şimdi kanun 'Bunlar 18 ay içinde başvurulursa geri verilir' diyor. 2003'ten beri tapuya geçmemiş olan malların beş yılda sadece yüzde 21,8’i geri verildi."
Avukat Kezban Hatemi de geri verilen namı müstear vakıf mallarının sayısının 19 olduğunu, "Ermeni cemaatine ait 30'dan fazla, Rum cemaatine ait 116 mülke el konduğunu" ifade etti.
TESEV'in "Anayasal Vatandaşlık ve Azınlık Raporu: Vakıflar Kanunu İzleme Projesi"nde devletin el koyduğu taşınmazlardan bazıları şöyle:
Gülbenkyan Selamet Hanı
Yargıtay Hukuk Dairesi'nin 28 Ocak 1994 tarihli nihai kararı ile el konulan Eminönü'ndeki Gülbenkyan Selamet Hanı.
Gedikpaşa Ermeni Protestan İlkokulu
VGM'nin 1979'da açtığı davada Yargıtay Hukuk Dairesi'nin 16 Eylül 1980 tarihli nihai kararı ile tapu kaydı iptal edilerek İngiliz Hayır Cemiyeti'ne iadesine karar verilen, bu cemiyet artık Türkiye'de bulunmadığı gerekçesi ile Milli Emlak'a geçen Gedikpaşa Ermeni Protestan İlkokuluna ait gayrimenkuller.
Tuzla kampı
1962'de Ermeni Protestan Kilisesi ve Mektebi Vakfı adına tapuda kayıt ettirilen, 1979'a kadar Hrant Dink dahil bin 500 öğrencinin yararlandığı, VGM'nin 1979'da açtığı davada Yargıtay Hukuk Dairesi'nin 16 Ocak 1983 tarihli nihai kararı ile tapu kaydı iptal edilerek vakfın elinden alınarak ilk sahibine iade edilen Tuzla Kampı. (NZ/TK)
* Programa Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen, Prof. Dr. Baskın Oran, DSP milletvekili Tayfun İçli ve Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Hukuk Danışmanı avukat Kezban Hatemi katıldı.
