"Medya Özgürlüğü ve Bağımsız Gazetecilik İzleme ve Haber Ağı" (BİA²) projesi Medya Gözlem Masası, Temmuz-Ağustos-Eylül aylarına ilişkin 2004'ün üçüncü dönem raporunu açıkladı.
13 sayfalık rapor, 26 davayı ve 69 gazetecinin durumunu, "saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "dava ve girişimler", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "RTÜK uygulamaları", "düzenleme ve hak aramalar" ve "Sansüre tepkiler" başlıklarıyla ele alıyor.
MGK, RTÜK'e karışamayacak
Cumhurbaşkanı Sezer, Milli Güvenlik Kurulu (MGK) Genel Sekreterliği'nin RTÜK'e üye önerme yetkisini iptal eden yasayı onayladı, böylece kuruldaki üye sayısı 9'dan 8'e indi.
Askeri etkiyi azaltan diğer bir uygulama da, yazar Abdurrahman Dilipak'ı "astlık-üstlük münasebetlerini zedelemek"ten yargılayan 3. Kolordu komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin görevsizlik kararıyla dosyayı sivil bir mahkemeye göndermesiyle yaşandı.
RTÜK Kürtçe yayın için başvuru bekliyor
RTÜK Başkanı Fatih Karaca, Diyarbakır'da yayın yapan "Söz TV", "Gün TV" ve Batman'da yayın yapan "Çağrı FM"in Türkçe dışı dillerde yayın yapmak için başvuru yapmalarını beklediklerini açıkladı.
25 Ocak'tan beri ulusal yayınlara bu dillerde yayın serbestken, RTÜK de bir süredir bu dillerde yayın yapıyorken yereller halen ne olacağını net olarak bilmiyor.
Anayasa Mahkemesi 4756 sayılı Radyo ve televizyonların Kuruluş ve yayınları hakkındaki kanunun "RTÜK üyelerinin seçiminde Meclisteki siyasi parti gruplarına kontenjan" tanıyan düzenlemeyle "yıllık ortalama izlenme ve dinlenme oranı yüzde 20'yi geçen bir televizyon ve radyo kuruluşunda sermaye payı yüzde 50'yi geçemez, " düzenlemesini Anayasaya aykırı buldu. Hükümetten ilgili düzenlemelere dair değişiklik bekleniyor.
13 gazeteciye 11 dava
Gazeteci Mehmet Ali Birand'a CNN Türk televizyonundaki "32. Gün" programında Abdullah Öcalan'ın avukatlarıyla yaptığı röportaj nedeniyle "PKK/Kongra-Gel örgütüne yardım ve yataklık" iddiasıyla dava açıldı.
Gazeteciler, ikisi Türk Ceza Kanunu (TCK) 159, ikisi TCK 312/2, ikisi TCK 312/1, biri 169, biri 168/2 ve biri de 308 olmak üzere dokuz ceza davasında yargılanıyor. Ayrıca, iki gazeteci Terörle Mücadele Yasası 7/2'den yargılanıyor.
Altı gazeteciye gözaltı
Su Yayınları'nın eski sahibi ve Birgün yazarı Melih Pekdemir, 18 Ağustos gecesi "ifadesinin alınması için" evinden gözaltına alındı, Mersin Emniyet Müdürlüğü'nde bir gün tutuldu.
Pekdemir'le birlikte altı gazeteci çeşitli sürelerle gözaltında kaldı. Yılın ilk döneminde bir gazeteci gözaltına alınmıştı, ikinci döneminde ise gözaltına alınan gazeteci sayısı 33 idi.
Polis saldırıları sürüyor
Mersin gazetesi muhabiri Hakkı Çat, Günlük Evrensel muhabiri Uğraş Vatandaş ve Cumhuriyet muhabiri Gökçe Uygun polis saldırısına maruz kalırken, üç gazeteci de failleri bulunamayan kişilerin saldırısına uğradı.
Bu üç aylık dönemde gazeteciler altı tehditle karşılaşırken yerel Yeni Alanya gazetesi binası kimliği belirlenemeyen kişilerce tarandı.
İki yerel "Kürtçe"den iki ay susturuldu
RTÜK, "bölücülük" ve "kin ve düşmanlığa tahrik" gerekçeleriyle yerel televizyon kanalları "Gün TV" ve "Can TV" ile yerel radyolar "Anadolu'nun Sesi" ile "Hakkari FM"e 30'ar günden toplam 120 gün yayın durdurma cezası verdi.
RTÜK Nisan-Mayıs-Haziran döneminde bu cezaya bir ara vermişti ama Ocak-Şubat-Mart döneminde İstanbul "Özgür Radyo", "Güneş TV", Kars "Serhat TV" ve Diyarbakır "ART"nin aynı gerekçelerle toplam 120 gün yayınını durdurmuştu.
Diyarbakır'dan yayın yapan "Gün TV", "Yerel Yönetimleri Tartışıyor" sempozyumunda yapılan Kürtçe konuşmaların naklen yayını ve Kürtçe şarkı; "Can TV" ise yine Kürtçe müzik nedeniyle cezalandırıldı.
RTÜK sekiz TV programını durdurdu
"Türk milli eğitiminin amaçlarına aykırılık" ve "kişilere yönelik eleştiriyi aşan sözler söylenmesi" gerekçeleriyle Kanal D, ATV ve Show TV'ye toplam sekiz kez program durdurma cezası verdi.
Kanal D'ye ceza, 1-2 Nisan'da yayımlanan "Sabah Sabah Seda Sayan" programında "Türk milli eğitiminin genel amaçlarına aykırı" hareket edilmesi gerekçesiyle verildi.
"Program durdurma" cezası da ilk dönem 21 iken, ikinci dönem beşe düşmüştü, şimdi yine yükselişte..
94 uyarı cezası
Yerel radyolara sekiz, yerel televizyonlara 11 ve ulusal televizyonlara 75 kez olmak üzere RTÜK toplam 94 uyarı cezası verdi. "Uyarı" cezaları, 39, 61 ve 94 olarak "istikrarlı" çıkışını sürdürüyor.
Biri yerel olmak üzere dokuz televizyon kuruluşuyla altı yerel radyodan savunma istendi. ATV'den savunma, Gün Ortası programı ve Ana Haber Bülteninde "Gençlerin ve çocukların gelişimini olumsuz etkileyen yayınlara yer verilmesi" iddiasıyla istendi.
Türkiye AİHM'de üç davadan mahkum oldu
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Ertuğrul Kürkçü ve Ragıp Zarakolu'nun açtığı davalarda Türkiye'yi ifade özgürlüğünü ihlalden toplam 13.000 Euro'ya mahkum ederken, gazete dağıtımcısı İrfan Ağdaş'ın öldürülmesi ile ilgili başvuruda 15.000 Euro ceza verdi. Edremit'te yayımlanan "Körfezin Sesi" gazetesi yayın yönetmeni Doğan Doğan "uzun gözaltı" nedeniyle AİHM'ne başvurdu. (EÖ/BA)
