Üreticiler Hapis Kuyruğuna Girdi
Yüzde 200 faiz işletmişler
Havran'ın Büyükdere beldesinde Tarım Kredi Kooperatifi'nden aldıkları kredi borçlarını ödemeyen çiftçiler, karşı karşıya oldukları durumu şöyle anlatıyor:
"1999 yılında kooperatiften kredi almıştık. Aldığımız kredileri, kriz nedeniyle ödeyemedik. Daha sonra da kooperatif kapandı. Aldığımız kredileri ne arayan ne de soran oldu. Sonra bir gün peş peşe icra işlemleri başladı. Kooperatif yöneticileri, hiç haberimiz olmadığı halde, bizi müşterek kefil göstermiş. Yetmezmiş gibi, aldığımız borçlar için yüzde 200 faiz işletmişler."
Kime, nasıl kefil olduğunu bilmiyor
Büyükdereli besici Necati Ok, Tarım Kredi Kooperatifi'nin ortağı olmasına rağmen, müşterek kefil mekanizmasıyla tanımadığı insanlara kefil gösterildiğini, bunun için de kendisine 10 gün hapis cezası verildiğini belirterek "Para da almadım, gübre de..." diyor:
"Hiç kimseye kefil de olmadım. Herhangi bir yere imza da atmadım. Nasıl kefil oluyormuşum şaşırdım. Kooperatifin avukatına gittim. Bana 'Sen kefilsin. mal beyanında bulunmadığın için bu cezayı almışsın' dedi. Senet yapmadım, bir kağıt bile imzalamadım. Nasıl kefil oluyorum, aklım şaştı. Üstelik kefil olduğum bazı insanları tanımıyorum bile..."
55 milyon 2 milyar lira oldu
3 yıl önce 55 milyon liraya bir sulama motoru aldığını anlatan 68 yaşındaki Ömer Faruk Yazıcı'nın öyküsü de şöyle:
"Geçen yıl bir kağıt geldi. 'Kooperatiften aldığın kredi borcu bir milyar 600 milyon liraya çıktı' diye... Ödemezsen, işlem başlatacağız' diyordu. Başlangıçta aldığım 55 milyon lira borç, 3 yılda 2 milyar lira oldu. Şimdi bu parayı nasıl öderim? Üstelik benim ödememle de iş bitmiyor. Bütün köylü birbirine kefil olmuş. Bazılarını tanımıyoruz bile. Bu sorun ancak, kooperatifin bütün alacaklarının ödenmesiyle çözülecek ama bu da mümkün değil. Bütün Büyükdere hapis cezasını çekecek ama yine de sorun bitmeyecek."
Yazıcı, hapse girmek için hazırlıklarını tamamlayarak cezaevinin yolunu tuttu.
Belediye Başkanı: Yatmakla borç ödenmiyor
Büyükdere Belediye Başkanı Hüseyin Asarlı(DYP), yaklaşık bin 500 ortağı bulunan Tarım Kredi Kooperatifi'nin 1999 yılında kapandığını belirterek, durumu şöyle özetledi:
* Geçen 3 yıl içinde kimse alınan kredileri sormadı. O sırada sürekli yüksek faiz işlemiş. Rakamlar öyle bir hale gelmiş ki, ödenmesi mümkün değil.
*Yalnızca Büyükdere'de 640 kişiye 10 günlük hapis cezası geldi. 25-30 kişi girip yattı. İnsanlar 10'ar gün yatıp geliyor.
* Diğer köylerdeki borçlular ile birlikte yaklaşık 2 bin kişi cezaevine girip çıkacak. Ancak borçlar, yine ödenmeyecek. Buna birisinin çıkıp dur demesi gerekir. Baskı uyguluyorlar ama yatmakla borç ödenmiyor.
* İlçedeki cezaevi 60 kişilik. İnsanlar, cezaevinde balık istifi yatıyor. Hapis yatmakla da borç ödenmiyor.
* Tarım Kredi Kooperatifi yöneticilerini beldemize davet ettik. 'Gelin, ortaklarınıza durumu anlatın. Bu sorun nasıl çözülecekse çözülsün' dedik. Kimse bir gayret göstermedi.
* Hiç para almayan insanlara dahi hapis cezası çıkıyor. Yatan arkadaşlarımız parayı ödeseler bile kurtulamıyorlar. Çünkü, bütün ortakları birbirine kefil yapmışlar.
*Alınan her mal ve kredi için ayrı mal beyanında bulunmak gerekiyormuş. Mal bildiriminde bulunanlar da cezaevine gidiyor. Beldemizde yaklaşık 600 kişi cezaevinin boşalması için sıra bekliyor.
Hapisler, Anayasa değişikliklerine aykırı
Konuyla ilgili olarak görüşünü aldığımız bia Hukuk danışmanı avukat Fikret İlkiz, Yargıtay'ın bu tür davalar için "uyum yasalarını bekleyin" diye karar aldığını hatırlattı.
Havranlılar da Anayasa'nın 38. maddesinde yapılan değişiklikten sonra, bazı hakimlerin cezaları durdurduğunu, savcıların da infazları beklettiğini kaydederek şu noktaya dikkat çekiyor:
"Çek ve senetlerini, kredilerini ödeyemeyen borçlulara hapis cezası verilmesi, son Anayasa değişikliği çerçevesinde bir çok yerde durdurulduğu halde, bu uygulama, Havran'da yapılmıyor. Mal beyanında bulunmayan borçlular hapise atılıyor."