Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanları, memur ve diğer personeline uygulanabilecek disiplin cezalarına dair düzenleme bugün (9 Aralık 2016) Resmi Gazete’de yayınlandı.
Disiplin cezaları uyarma, kınama, aylıktan veya ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma cezaları olarak belirlendi. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan fiiller de dahil edildi.
Düzenleme ile “boykot ve işgal eylemlerine katılmak”, kademe ilerlemesinin durdurulması; “intihal”, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma, “Terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek”, kamu görevinden çıkarmaile cezalandırılacak. Zamanaşımı düzenlemesiyle yargı tarafından iptal edilen disiplin cezaları tekrar tesis edilebilecek.
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen), suç olarak değerlendirilen fiil sayısının artması, vakıf üniversiteleri öğretim elamanları üzerinde baskının artması, zamanaşımı düzenlemesi ile soruşturma baskısının artması, “terör suçu” maddesi, YÖK başkanına doğrudan soruşturma açabilme yetkisi verilmesi ve sendikal haklara zarar verdiği gerekçesiyle düzenlemeye tepki gösterdi.
TIKLAYIN: EĞİTİM SEN'DEN DİSİPLİN CEZASI DÜZENLEMESİNE TEPKİ
Uyarma cezası
657 sayılı kanun uyarma cezasına dair sekiz fiil içeriyordu. 2547 sayılı kanunla buna üç madde daha eklendi.
* Yetkili makamların bilgi ve belge istemini mazeretsiz olarak zamanında yerine getirmemek
* Maiyetindeki elemanların yetiştirilmesinde özen göstermemek.
* Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek.
Kınama cezası
657 sayılı kanunda kınama cezası gerektiren fiiller arasında “Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek”, “Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak” gibi madddeler vardı.
2547 sayılı kanuna eklenen şu maddeler öne çıktı:
* İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda veya diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak.
* İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak.
* Yükseköğretim kurumları içinde siyasi parti faaliyetinde bulunmak veya siyasi parti propagandası yapmak.
* Akademik atama ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.
Aylıktan veya ücretten kesme
2547 sayılı kanunla eklenen “Aylıktan veya ücretten kesme” cezasını gerektiren fiillerden şunlar öne çıktı:
* Yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarının organlarında yapılan konuşma ve alınan kararları, yetkili olmadığı halde organ veya üyelerinin aleyhinde davranışlara yol açmak maksadıyla dışarı yaymak.
* Araştırma ve deneylerde, hayvanlara ve ekolojik dengeye zarar vermek.
Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme
Düzenleme bu cezayı “Devlet yükseköğretim kuramlarında bulunulan kademedeki ilerlemenin, fiilin ağırlık derecesine göre bir ila üç yıl arasında durdurulması; vakıf yükseköğretim kuramlarında ise fiilin ağırlık derecesine göre üç ila altı ay süreyle brüt ücretten 1/4 ila 1/2 arasında kesintiye gidilmesi” olarak tanımlıyor
Bu cezayı gerektiren fiillerden bazıları şöyle:
* Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engellemek, boykot ve işgal eyleminde bulunmak.
* Ders, seminer, konferans, laboratuvar, grafik çalışma ve sınav gibi öğretim çalışmalarının yapılmasına engel olmak; görevlileri, öğrencileri eğitim-öğretim alanı dışına çıkartmak; görev yapılmasına engel olmak; öğrencileri bu tür davranışlara teşvik etmek veya zorlamak ya da bu maksatla yapılacak hareketlere iştirak etmek.
* Basın-yayın veya bilişim sistemlerini kullanarak amiri, iş arkadaşları, personeli, hizmetten yararlananlar veya öğrencileri hakkında gerçeğe aykırı açıklamada veya haksız isnatta bulunmak veya rızaları olmaksızın özel hayatlarıyla ilgili açıklama yapmak.
* Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararım hedef tutan davranışlarda bulunmak.
Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma
Düzenleme ile intihale akademik bir kadroya bir daha atanmamak üzere üniversite öğretim mesleğinden çıkarma verilmesi öngörülüyor
* Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezasını gerektiren fiil, başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermektir.
Kamu görevinden çıkarma
657 sayılı kanunda kamu görevinden çıkarma cezası gerektiren fiiller arasında şu maddeler öne çıkıyordu:
* Siyasi partiye girmek.
*İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükün ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak.
* Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek.
2547 sayılı kanuna bu ceza ile ilgili “Terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek” fiilide eklendi.
Soruşturma süresince görevden uzaklaştırma
Düzenleme disiplin ve ceza soruşturmasının herhangi safhasında üç ay süre ile görevden uzaklaştırma cezası alınabileceğini belirtiyor.
Görevden uzaklaştırma her defasında üç ay uzatılabiliyor.
Zamanaşımı
Düzenleme, soruşturmaların başlatılmasına fiilden itibaren bir aydan altı aya değişen süreler içinde başlatılma gerekliliği öngörüyor.
Cezaların yargıya intikali ile ilgili ise şu madde dikkat çekiyor:
* Disiplin cezasının yargı kararıyla iptal edilmesi hâlinde, kararın idareye ulaştığı tarihten itibaren kalan disiplin ceza zamanaşımı süresi içerisinde, zamanaşımı süresinin dolması veya üç aydan daha az süre kalması halinde en geç üç ay içerisinde karar gerekçesi dikkate alınarak yeniden disiplin cezası tesis edilebilir.
YÖK başkanına soruşturma yetkisi
Düzenleme ile YÖK başkanına uyarma ve kınama suçlarını gerektirenler dışındaki fiiller için Yükseköğretim Kurulu Başkanına disiplin amiri sıfatıyla doğrudan soruşturma açma yetkisi veriyor.
AYM iptal etmişti
Anayasa Mahkemesi’nin 14 Ocak 2015 sayılı kararı ile 2547 Sayılı Kanun Madde 53/b’deki “Hangi fiillere hangi disiplin cezasının uygulanacağı, bu bentte sayılan kişilerin disiplin işlemleri ve disiplin amirlerinin yetkileri, devlet memurlarına uygulanan usul ve esaslar da göz önüne alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir” şeklindeki ikinci cümlesi iptal edilmişti.
Karar, 7 Nisan 2015’te Resmi Gazete’de yayınlanmasından dokuz ay sonra 7 Ocak 2016’da yürürlüğe girdi.
2 Aralık’ta kabuk edilen ve bugün Resmi Gazete’de yayınlanan “Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile disiplin cezalarına dair düzenlemeler yürürlüğe girdi. (BK)
* Düzenlemeye buradan ulaşabilirsiniz.
