Fotoğraf: UNICEF
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) raporuna göre, dünya genelinde engelli çocukların sayısının yaklaşık 240 milyon olduğu tahmin ediliyor.
Rapor, dünya genelinde her 10 engelli çocuktan 1'inin sağlık, eğitim ve koruma hizmetleri de dahil olmak üzere çeşitli iyi olma hâli göstergelerinde karşı karşıya olduğu yoksunluğun derinliğini ortaya koyuyor.
Engelli çocukları geride bırakan dışlanma ve dezavantaj kısır döngüsünün devam ettiğine dikkat çeken UNICEF, "Engelli çocukların ne kadar yoksun oldukları, ayrımcılığa maruz kaldıkları ve geleceğe dair umutlarının olmadığı durumlar, toplumların tüm çocukların en temel insan haklarını gerçekleştirmek için yeterince çaba göstermediğini açıkça ortaya koymaktadır" diyor.
Resmi istatistiklerde bulunmadığında, engelli çocuklar ve yetişkinlerin politik ve sosyal olarak "görünmez" olarak kaldıklarının altını çizen UNICEF, bu görünmezliğin engelli çocukların marjinalleşmelerini ve hak ihlallerine maruz kalmalarını artırdığını ifade ediyor.
"Dışlanma genellikle görünmezliğin sonucu"
UNICEF İcra Direktörü Henrietta Fore, dışlanmanın genellikle görünmezliğin sonucu olduğunu belirtiyor:
"Engelli çocukların sayısı konusunda uzun süredir güvenilir veriye sahip değiliz. Bu çocukları saymayı, düşünmeyi ve onlara danışmayı başaramadığımızda, onların engin potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olamayız.
"Bu yeni araştırma, halihazırda bildiklerimizi doğruluyor: Engelli çocuklar; haklarını hayata geçirme sürecinde çok sayıda ve çoğu zaman karmaşık zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Engeli olan çocuklar; eğitime erişimden, evde öğrenime kadar, her tedbirde yer alma veya seslerini duyurma ihtimali daha düşük. Engelli çocuklar, çoğu zaman geride bırakılıyor"
Raporda, engelli çocukların toplumsal hayata tam olarak katılmalarının önündeki engeller açıklanarak bu engellerin sağlık alanında ve sosyal alanda olumsuz sonuçlara nasıl yol açtığı net bir şekilde ortaya konuyor.
UNICEF'in raporda engelli olmayan çocuklarla karşılaştırıldığında, engelli çocukların durumuna dair paylaştığı verilerden bazıları şöyle:
- Ayrımcılığa maruz kalma olasılığı yüzde 41 daha fazla
- Okula hiç gitmeme ihtimali yüzde 49 oranında daha yüksek;
- Temel okuma ve aritmetik becerilerine sahip olma olasılığı yüzde 42 daha az
- İlkokulu bırakma ihtimali yüzde 47, ortaokulu bırakma ihtimali yüzde 33 ve liseyi bırakma ihtimali yüzde 27 oranında daha yüksek
- Mutsuz hissetme olasılığı yüzde 51 daha fazla
- Ağır bedensel cezalara maruz kalma olasılığı yüzde 32 daha fazla
"Kapsayıcı eğitim lüks olarak kabul edilemez"
UNICEF, eğitimin önemi konusunda yaygın bir fikir birliği olmasına rağmen, engelli çocukların hala geride bırakıldığını vurguladı.
Bulgaristan'dan UNICEF gençlik savunucusu olan 20 yaşındaki Maria Alexandrova, kapsayıcı eğitimin bir lüks olarak kabul edilemeyeceğini belirterek şöyle dedi:
"Çok uzun süredir engelli çocuklar, hiçbir çocuğun olmaması gereken bir şekilde toplumdan dışlandı. Engelli bir kadın olarak yaşadığım deneyim bu ifadeyi destekliyor.
"Hiçbir çocuk, özellikle en savunmasız olanlar, temel insan hakları için tek başına mücadele etmek zorunda kalmamalıdır. Engelli çocukların eğitime eşit ve kapsayıcı erişimini sağlamak için hükümetlere, paydaşlara ve STK'lara ihtiyacımız var."
Hükümetlere fırsat eşitliği için çağrı
"Engelli çocukları hayatın her alanına dahil etmek bir öncelik olmalıdır" diyen UNICEF hükümetlere şu çağrıda bulunuyor:
- Engelli çocuklara eşit fırsatlar sağlanmalıdır. Hükümetler, engellileri toplumdan uzak tutan fiziksel, iletişimsel ve davranışsal engelleri ortadan kaldırarak engellilerin doğum kaydı, kapsayıcı sağlık, beslenme ve su hizmetleri, adil eğitim ve yardımcı teknolojilere erişimini sağlamak için engellilerle birlikte çalışmalıdır. Ayrıca topluluklar arasında damgalanmayı ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak için çaba göstermelidir.
- Kapsayıcı hizmetler ve eşit kalitede eğitim olanakları sunularken engeli olan kişilere danışılmalı ve engelliliğin tüm türleri, çocukların ve ailelerinin özel ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kapsamda duyarlı bakım, aile dostu politikalar, ruh sağlığı hizmetleri ve psikososyal destek sağlanmasının yanı sıra engellilerin istismardan ve ihmalden korunması da gerekir. (KÖ)
