Haberin İngilizcesi için tıklayın
UNDP’nin yayınladığı 2019 İnsan Gelişme Raporu’nda (İGR) yer alan Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi’ne göre, Türkiye, iki sıra gerileyerek 162 ülke arasında 68. sırada yer aldı. Aralık 2020'de yayınlanan raporda Türkiye'deki toplumsal cnsiyet eşitsizliğine de özel olarak değinildi. Buna göre, İGR’nin temel endeksi olan İnsan Gelişme Endeksi (İGE) sıralamasında Türkiye 169 ülke arasında 54. sırada.
TIKLAYIN - Raporun özetini okuyun
İGR’de ayrıca İnsan Gelişme Endeksi, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsan Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi, Çok Boyutlu Yoksulluk gibi birçok endeks yer aldı.
Cinsiyet Eşitliği İzleme Merkezi, İGR 2020 için hazırladığı diğer bilgi notunda Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi (TCDGE) göstergelerini tanıtmış ve Türkiye’nin kadınlar ile erkeklerin İGE başarımlarında orta-düşük düzeyde eşitlik seviyesine sahip 4. grupta yer aldığına değinmişti.
Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (TCEE) nedir?
TCEE üreme sağlığı, güçlenme ve işgücü piyasasına katılımdaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dar öngörü sunmak üzere hesaplanmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dar birçok boyutu göz ardı eden bir endeks olmasına rağmen temel hedef eşitliğin sağlanabilmesi için en kritik ve acil alanlara dikkat çekmektir. Diğer tüm küresel endeksler gb kısıtlılığı, karşılaştırma yapmak içinülkelerden temin edilebilen verilerin sınırlı olmasından kaynaklanıyor.
TCEE göstergelerinde Türkiye
TCEE hesaplanırken sağlık boyutu anne ölüm ve ergen doğurganlık oranlarıyla ölçülmektedir. Kadının güçlenmesi ise parlamentodaki kadın vekil oranı ve en az orta öğrenim görme oranı ile ölçülmektedir. İşgücü piyasasına katılım boyutu ise her iki cins için de işgücüne katılım oranı üzerinden hesaplanmaktadır. 2018 yılında 0.305’lk TCEE değeriyle 66. olan Türkiye, iki sıra gerileyerek 2019 endeksinde 0,306’lık TCEE değeriyle 162 ülke arasında 68. sırada yer aldı.
Türkiye, 2020 İnsan Gelişme Raporu’nda yayımlanan İnsan Gelişme Endeksi’nde 5 sıra yükselerek 54’üncü oldu fakat TCDGE’de yine 4. grupta yer alırken, TCEE’de ise 2 sıra geriledi.
Eşitsizlikler
İnsani gelişme dağılımındaki eşitsizliğe uyarlanmış endekste ise Türkiye'nin değeri boyut endekslerinin dağılımındaki eşitsizliğe bağlı olarak yüzde 16,7'lik bir kayıpla 0,683'e düştü. Çok yüksek İnsani Gelişme Endeksi değerine sahip ülkelerin eşitsizlik nedeniyle kaybı ortalama yüzde 10,9 olurken, Avrupa ve Orta Asya'da bu oran yüzde 11,9 olarak kaydedildi.
İnsani Gelişme Raporlarının 30’uncu yılında yayımlanan “Önümüzdeki Sınır: İnsani Gelişme ve Antroposen” başlıklı rapora göre, COVID-19 küresel salgını, dünyanın karşı karşıya olduğu en yeni kriz ancak, insanların doğa üzerindeki baskısı son bulmazsa, krizlerin sonuncusu olmayacak. (EMK)
Görsel: Sosyal medya
