Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Demokratik Kongo Cumhuriyeti eski devlet başkanı yardımcısı Jean-Pierre Bemba’yı suçlu buldu. İlk celsede sonuçlanan davada, tecavüzün bir savaş suçu olarak kullanılmasına odaklanıldı.
2002’den beri yargılama yapan UCM’nin ilk defa tecavüzü savaş suçu kabul ederek ceza verdiği belirtildi.
26 Ekim 2002 ile 15 Mart 2003 arasında, Bemba komutasındaki MLC (Mouvement de Libération du Congo / Kongo Özgürleşme Hareketi) askerlerinin Orta Afrika Cumhuriyeti’nde işlenen suçları kapsayan davada, Bemba’nın “komutan ya da etkin olarak o şekilde davranan bir kişi olarak” işlenen suçlarda bireysel olarak da sorumluluğu olduğu vurgulandı.
İnsanlığa karşı suç ve savaş suçu olarak tecavüzden suçlu bulundu
Savcılar, mahkemede “Bemba’nın ordunun suç işlediğini bildiğini ancak bunu engellemek için yetkisi dahilinde gerekli önlemleri almadığını” vurguladı. Hakim Sylvia Steiner de sivillerin olaylardan zarar gören değil, birincil hedefler olarak gözetildiğini vurguladı.
Bemba idaresindeki MLC askerlerinin sivillere tecavüz ettiği ve bazen ailelere tecavüzü silah zoruya izlettirdikleri belirtildi.
Bemba’nın savunmasında ise, askerlere bu suçlarla ilgili doğrudan komut verdiğine dair bir kanıt olmadığı söylendi.
Brezilya, Kenya ve Japonya’dan kadın hakimlerden oluşan mahkeme heyetinin Bemba’yı suçlu bulduğu suçlar şöyle:
* İnsanlığa karşı suç olarak cinayet
* Savaş suçu olarak cinayet
* İnsanlığa karşı suç olarak tecavüz
* Savaş suçu olarak tecavüz
* Savaş suçu olarak yağma.
Bemba’nın cezası daha sonra açıklanacak. Bemba ve 4 kişinin tanıklara rüşvet verme suçlamasından yargılandıkları bir başka dava ise hala sürüyor.
“Bu hükmün türünde bir ilk olması şok edici”
Uluslararası Af Örgütü Batı ve Orta Afrika direktörü Samira Daoud, bu kararı “adalet mücadelesinde tarihi bir an” olarak nitelerken, kararın politik ve askeri yetkililere, emirleri altındaki kişilerin suç işlemesine karşı önlem almaları gerektiğini hatırlatması açısından çok önemli olduğunu vurguladı.
Cinsel Şiddeti Önleme Girişimi kurucusu Angelina Jolie, yazılı bir açıklamayla “Bu hükmün türünde bir ilk olması şok edici. Bu bize bu noktaya gelinmesinin ne kadar uzun sürdüğünü ve ne kadar çok mağdurun adaleti göremediğini hatırlatıyor” dedi.
Paris merkezli Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) direktörü Karine Bonneau da “UCM ilk defa komuta sorunluluğundan birini cezalandırdı. Emir veren kişilerin sorumlu tutulması çok önemli” derken, mahkemenin ceza vermesinin iki sene sürmesini de eleştirdi.
Kongolu hak örgütü ACADHOSHA’nın genel sekreteri Descartes Mponge da “taraflı ve politikleşmeyle suçlanan UCM’nin bu kararla Afrika’daki güvenilirliğini arttırdığını” ifade etti. (ÇT)
