.jpg)
Fotoğraf: eshot.gov.tr
Türkiye'de ulaşım belki de hiç olmadığı kadar pahalı artık.
Seçim sonrasında asgari ücrete yapılan iyileştirmeyle başlayan zam furyası, akaryakıttan alınan Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) bir gecede arttırılmasıyla zirve yaptı.
Yılbaşının hemen ertesinde İstanbul’da 22 TL seviyesinde olan motorin fiyatı (ticari araçlarda kullanıldığı için) aradan geçen 9 ayda neredeyse iki kat zamlanarak 40 TL’nin üzerine çıktı. Bu da A'dan Z'ye tüm tüketim araçlarına zam olarak yansıdı.
Son örnek Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları'ndan (TCDD). Daha birkaç gün önce tren biletleri yüzde 33 ile 65 arasında değişen oranda zamlandı.
Ulaşımda giderek artan maliyet, insanların günlük yaşamını ve bütçesini olumsuz etkiliyor. Dinliyoruz:
Ceyhun Akar: Başka şehre gitmeye korkar oldum
"İzmir’de 9 Eylül Üniversitesi’nde okuyorum. Ailemse Sakarya’da. En son 1 Eylül’de gittim yanlarına. Geçtiğimiz hafta da okul için döndüm.
İzmir’den Sakarya’ya 750 TL’ye, Sakarya’dan İzmir’e de 450 TL’ye gittim. Dönüş ne kadar ucuz geldiyse, geliş de bir o kadar pahalı geldi bana. Kötüsü sadece bu masrafla da bitmiyor. Adapazarı-Hendek arası ulaşım öğrenciysen 24, tamsan 34 TL. E yolda yediğin içtiğin derken bütçeyi sarsıyor.
Herhangi bir burs almıyorum. Geçinebilmek için çalışmak zorundayım. Bir yarıyılda iki kere Sakarya’ya gidip geliyorum. Okula ilk başladığım yıllarda bu sayı üç-dörttü. Ulaşım pahalandıkça ailemi daha az görmeye başladım.
Okulumsa evime 15 dakikalık yürüme mesafesinde. Genellikle yürüyerek gidiyorum. Otobüse bineceksem öğrenci 5 TL. İzmir’de öğrencilere 120 dakika içinde aktarma bedava. Ayrıca İstanbul’daki gibi bir abonman sistemi yok. İzmir’de toplu taşımanın ucuz olduğunu söyleyebilirim. Ancak İzmir’de toplu ulaşımda biniş başına maliyetin 40 TL’nin üstünde olduğunu okumuştum. Yani belediye sübvanse ediyor. 5 TL nerede 40 TL nerede. Kaldı ki ulaşım fiyatlarından başka bir şehre gitmeye, gezmeye korkar olduk."
Ruken Tuncel: Abonman ücreti asgari ücretin yüzde 10
"İstanbul’da Beylikdüzü’nde oturuyorum, işyerim ise Taksim’de. Her gün 4 saatten fazla zamanımı toplu taşımada geçiriyorum.
Her ay abonman alıyorum. Son olarak Ağustos’ta zam geldi. 777 liradan 1177 liraya çıktı. Asgari ücretin yüzde 10’u bu fiyat. Çok çok yüksek.
Abonman yapmadığımda yola ödeyeceğim ücretin haddi hesabı yok. İETT’de tek biniş 15 lira. Metrobüste en uzun tarife 22 lira.
Ola ki kartı unuttun, eyvah eyvah! Kredi kartın ile metrobüse binmek istersen 60 TL, otobüs 30 TL. Küçük bir soygun. Böyle bir durum yaşamış, İBB'yi de aramıştım ama sonuç alamadım. Krediyle geçiş fiyatlarının böyle olduğunu söylemişlerdi. Halbuki gidilen yol aynı yol.
Marmaray’da Gebze - Halkalı arası tam ücret 33 lira. Asgari ücretli olup, yol parası alamayan bir kişi bu kadar yol parasını nasıl verebilir?"
Defne Balkan: Gerçekten yoruldum artık
"İstanbul’da işime çok yakın bir mesafede oturduğum için yol parası masrafım yok. Zaten çalıştığım yer de yol ücretini karşılamıyor. Bu nedenle abonman almaya gerek duymuyorum. Ancak şehir içinde bir yere gitmekten de imtina ediyorum.
Taksiye binsem en düşük ücret 75 TL. Toplu taşımanın da taksiden kalır yanı yok. İstanbul’da bir gün dışarıya çıkmak için ulaşıma deli paralar harcamalısınız.
Hafta sonları Kartepe’ye ailemin yanına gidiyorum. Son zamlardan sonra Harem-İzmit 170 TL oldu. 1 saatlik yol. Geçen hafta sonuna kadar tren 79 TL’ydi. 79 TL’ye gittim, Pazar günü İstanbul’a 105 liraya döndüm. Yüzde 33 zam yapmışlar. Hadi bugünkü koşullarda 5 lirayı 10 lirayı anlarım ama 26 liralık zam nedir?
Sadece hafta sonları Kartepe’ye gitmek için ayda 1000 TL’den fazla ödemek zorundayım. Daha birkaç ay önce yarısından daha azına seyahat edebiliyordum.
Arabam da var. Kullanırsam tek seferde akaryakıta verdiğim ücret 600 TL’nün üstünde. Gerçekten yorumdum artık."
Ali Mert Yazıcı: Elimde kalan parayla nasıl geçindiğimi bilmiyorum
"Darıca’da oturuyorum. İş yerimse Maltepe’de. Marmara’ya kadar kendi arabamla çıkıyorum. Gebze’den Marmaray’a binip işe gidiyorum. Normalde abonmanlık almıyordum ama abonmanlık ücretiyle günlük yol ücreti masrafım hemen hemen eşit olmaya başladığı için abonman yapıyorum artık.
Araçla Marmara’ya gitmemi, park edecek yer bulamadığımda otoparka verdiğim ücreti de hesaba katarsanız ayda işe gidebilmek için 2 bin liradan fazla ulaşım masrafım var.
Hemen hemen asgari ücrete çalıştığımı düşünürsek, elimde kalan parayla nasıl geçindiğimi ben bile bilmiyorum. Allahtan kira masrafım yok."
(HA)
