Ukrayna’dan Afrika’ya tahıl taşıyan ilk gemi yola çıktı

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş, bugün (16 Ağustos) itibariyle 174. gününde devam ederken 22 Temmuz'da İstanbul'da imzalanan tahıl koridoru anlaşması kapsamında 1 Ağustos'ta Ukrayna limanlarından başlayan tahıl sevkiyatı da sürüyor.

Birleşmiş Milletler (BM), Ukrayna ve Rusya ile imzalanan anlaşmanın taraflarından olan Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı, bugün sabah saatlerinde paylaştığı sosyal medya mesajıyla beş tahıl gemisinin da Ukrayna limanlarından ayrıldığını duyurdu.

Bakanlığın açıklamasına göre, "Tahıl sevkiyatı kapsamında; 2'si Yuzhny, 3'ü Çernomorsk limanlarından olmak üzere toplam 5 gemi mısır ve buğday yüklü olarak Ukrayna limanlarından çıkış yaptı."

Söz konusu anlaşma kapsamında İstanbul'da kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezi'ne de değinen bakanlık, "Ayrıca Ukrayna limanlarına gidecek olan 4 gemi de bugün Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından denetlenecek" açıklamasında bulundu.

Tahıl sevkiyatı kapsamında;

2'si Yuzhny, 3'ü Çernomorsk'tan olmak üzere toplam 5 gemi mısır ve buğday yüklü olarak Ukrayna limanlarından çıkış yaptı.

Ayrıca Ukrayna limanlarına gidecek olan 4 gemi de bugün Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından denetlenecek.

— T.C. Millî Savunma Bakanlığı (@tcsavunma) August 16, 2022

Deutsche Welle (DW) Türkçe'nin de aktardığı üzere, bugün Ukrayna limanlarından ayrılan beş gemi arasında Afrika'ya buğday götüren "Brave Commander" (Cesur Kumandan) gemisi de bulunuyor.

"Brave Commander", Rusya işgalinin ardından Ukrayna'dan Afrika'ya insani gıda yardımı götüren ilk gemi olma özelliği taşıyor.

Ukrayna Altyapı Bakanlığı, 23 bin ton buğday yüklü geminin Cibuti limanına gittiğini açıklamıştı. Gemideki buğday, Etiyopya'ya ulaştırılacak.

Ay sonuna kadar en az 10 gemi daha

Anadolu Ajansı'nın (AA) aktardığına göre, Ukrayna Altyapı Bakanı Yardımcısı Yuriy Vaskov, dün bir açıklama yaparak ay sonuna kadar en az 10 gemiye daha tahıl ürünleri yüklemesi yapılmasının planlandığını söyledi.

Vaskov, 14 Ağustos akşamı Odessa limanına giren Sara gemisine 8 bin ton mısır, Efe gemisine ise 7 bin 500 ton yağ yükleneceğini bildirdi.

Şu anda Ukrayna limanlarında toplamda altı gemiye yükleme yapıldığını kaydeden Vaskov, "Tahıl koridorunun iki haftasında Ukrayna limanlarından 16 gemi, dünyanın dokuz ülkesine yaklaşık yarım milyon ton Ukrayna tahıl ürünlerini teslim etmek üzere ayrıldı" dedi.

Vaskov, ayrıca ay sonuna kadar en az 10 gemiye daha tahıl ürünleri yüklemesi yapılmasının planlandığını kaydetti.

Anlaşma, gıda krizine gerçekten umut oldu mu?

Öte yandan, DW'den Thomas Latschan'ın analizine göre, İstanbul'da imzalanan tahıl koridoru anlaşması her ne kadar dünyadaki tahıl krizi ve artan gıda fiyatlarına karşı umut yaratsa da Karadeniz'deki tahıl koridoruna ilişkin bazı soru işaretleri de bulunuyor.

"Sevkiyatın ağır aksak ilerlemesi, gemilerin gıdadan ziyade hayvan yemi taşıması soru işaretleri doğuruyor" diyen Latschan, anlaşma kapsamında Ukrayna'dan ayrılan ilk gemi olan Razoni'ye işaret ederek geminin asıl hedefi Lübnan'a varamadan alıcı şirketin siparişini iptal ettiğini söylüyor.

Latschan, durumu şöyle açıklıyor:

"Şirketin resmi gerekçesi, teslimatta yaşanan 5 aylık gecikmeydi. Lübnan Gıda İthalatçıları Konsorsiyumu Başkanı Hani Buşali, Alman haber ajansı dpa'ya yaptığı açıklamada 'Lübnan'da mısıra değil buğdaya ihtiyacımız var' diyordu. Gerçekten de başlangıçta sipariş verilirken Razoni'nin taşıdığı mısırın öğütülerek hayvan yemine dönüştürülmesi öngörülüyordu.

"26 bin ton mısır taşıyan Razoni, Türkiye'den yeni bir alıcı bulunana kadar Akdeniz'de günlerce dolanmak zorunda kaldı.

"Pek çok ülkede ana gıda maddesi buğday olmasına rağmen Razoni'yi takip eden diğer gemilerin yükü de ağırlıkla mısır ya da ayçiçeği atıkları oldu. Ama neden? İstanbul'daki Ortak Koordinasyon Merkezi (JCC), bu konudaki sorumuza henüz yanıt vermedi.

"Ancak JCC'nin internet sitesinde bu gibi konularda kararın gemicilik şirketlerinde olduğuna işaret ediliyor."

"Yük taşımacılığı ticari bir işlem"

Dahası, tahıl sevkiyatının sadece bir bölümü BM Dünya Gıda Programı (WFP) tarafından satın alınarak doğrudan açlık sıkıntısı yaşanan ülkelere gönderiliyor. Nitekim, Ukrayna'dan yola çıkan ilk 12 gemi de ağırlıklı olarak Türkiye, İngiltere, İrlanda ve Güney Kore'ye yük taşımıştı.

BM Sözcüsü Stephane Dujarric'e göre ise "hangi geminin nereye ne yük taşıdığı, ticari bir işlem." Dujarric, gemilerin ticari anlaşmalar uyarınca sevkiyat yaptığını belirterek "Anlaşmada neresi görünüyorsa oraya hareket etmeleri tamamen normal" demişti. (SD)