Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) tarafından yapılan açıklamada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Türkiye'de vicdani ret hakkı ile ilgili verdiği son karardan duyulan memnuniyet dile getirildi.
AİHM, vicdani retçi Halil Savda'nın açtığı dava sonucunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muamelelere tabi tutulmama" (Madde 3), "Adil yargılanma" (Madde 6) ve "İfade, vicdan ve din özgürlüğü" (Madde 9) haklarının ihlal edildiği yönünde karar vererek, Türkiye'nin Savda'ya 12 bin avro tazminat ödemesine hükmetmişti.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Direktörü Murat Çekiç, "Bu karar Türkiye hükümetine bir kere daha vicdani ret hakkını tanıması gerektiğini hatırlatıyor. Temel bir insan hakkı olan ifade, vicdan ve din özgürlüğü hakkına saygı duyulmalı ve yetkililer derhal vicdani ret hakkının yasal olarak tanınması için gerekli adımları atmalı" dedi.
Savda: Hak ihlallerine son verilmeli
UAÖ tarafından yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi:
* Bu karar, son bir yıl içinde AİHM'in Türkiye'nin vicdani ret hakkını ihlal ettiği yönünde verdiği dördüncü karar. Temmuz 2011'deki Bayatyan Ermenistan'a Karşı Davası'nda Mahkeme ilk kez vicdani ret hakkının reddedilmesini, AİHS'nin 9. Maddesi uyarınca hak ihlali olarak kabul etmişti.
* Halil Savda vicdani reddini 2004'te açıkladı ve birçok kez tutuklandı, askerlik yapmayı reddettiği için üç kez kovuşturmaya maruz kaldı. 2004-2009 arasında toplam 17 ay tutuklu kaldı.
* Savda, 2007'de tutukluyken kötü muamele gördüğünü, dört memur tarafından tekmelenip dövüldüğünü, ağzına kirli bir çaput tıkıldığını, üç gün boyunca sandalye ya da yatak olmayan bir odada çıplak tutulduğunu ve battaniye olmaksızın beton zeminde uyumaya zorlandığını iddia etmişti. Bu olaylar hiçbir zaman usule uygun bir şekilde soruşturulmadı.
* Bu son karar, 2006'daki Ülke Türkiye'ye Karşı davasında, AİHM, Osman Murat Ülke'nin defalarca kovuşturmaya tabi tutulup, zorunlu askerlik yapmayı reddetmesi üzerine mahkum edilmesinin AİHS'nin 3. maddesini ihlal ettiği hükmünü tekrarlamıştır. Mahkeme ayrıca Halil Savda'nın askeri mahkemenin taraflı olabileceğine dair korkusunun makul olduğuna dayanarak Sözleşme'nin 6. maddesinin ihlal edildiği kararını verdi.
* AİHM'in kararının ardından Uluslararası Af Örgütü'ne açıklama yapan Halil Savda, "Umarım bu karar Türkiye'de vicdani ret hakkının tanınması için yolu açar. Avrupa Konseyi Başkanlar Komitesi, Türkiye'ye yönelik baskıyı arttırarak bu hak ihlallerine kesin olarak son verilmesini ve bu kararların uygulanmasını sağlamalı. Bu da sadece yasada yapılacak bir değişiklikle olabilir. Bu önemli değişimi gerçekleştirmek için kampanyalar düzenleyen Uluslararası Savaş Karşıtları ve Uluslararası Af Örgütü gibi uluslararası kuruluşlara minnettarım" dedi. (EKN)
