Raporda ayrıca, BK idaresindeki güney Irak'ta silahlı grup veya kişilerin de siyasi ya da "ahlaki" denen öldürmeler de gerçekleştirdiği kaydedildi - eski Baas üyeleri, profesyoneller, içki satanlar, müzik ve video kaset satan dükkan sahiplerinin öldürüldüğü, bu konuda bildirim yapılmasına rağmen, şimdiye dek hiçbir soruşturma yapılmadığı vurgulandı.
UAÖ, BK Silahlı Kuvvetlerinin gerçekleştirdiği tüm öldürmelerin sivil bir yapı tarafından soruşturulması ve bulguların halka açıklanması için çağrıda bulundu.
"Silahlı gruplar görünen o ki cezasızlık ortamında saldırıyor. BK Silahlı Kuvvetlerinin ölümcül güç kullanmamaları gereken koşullarda gerçekleştirdiği öldürmeler gizlilik içinde, kapalı kapılar ardında inceleniyor," denilen raporda "İnsanlar öldürüldüğünde BK Silahlı Kuvvetlerinin kendilerini soruşturup soruşturmayacaklarına karar vermeleri yerine, bütün BK birliklerinin adam öldürme iddiaları kapsamlı, tarafsız ve sivil bir yapı tarafından soruşturulmalıdır," denildi.
Siviller öldürüldü
Killing Civillians in Basra and al-'Amara (Basra ve al-Amara'da sivillerin öldürülmesi) başlıklı rapor, UAÖ heyetinin bölgede Şubat-Mart 2004'te yaptığı araştırmalara dayanıyor.
Ölenlerin aileleri, görgü tanıkları, Iraklı polis memurları ve asayişten sorumlu CPA görevlileriyle görüşen UAÖ, raporda BK silahlı kuvvetleri ve silahlı grupların öldürdüğü sivillerle ilgili detaylı bilgi verdi:
* Bunlardan biri Ağustos 2003'te Kraliyet Alayı 1.Tabur B Bölüğünden bir askerin öldürdüğü bildirilen sekiz yaşındaki Hanan Saleh Matrud vakası. Bir görgü tanığının ifadesi BK ordusunun yaptığı, kızın uyarı ateşi sırasında yanlışlıkla vurulduğu iddiasını yalanlamaktadır. Tanık UAÖ'ne bir askerin Hanan'a yaklaşık 60 metreden nişan alarak ateş açtığını söylemiştir.
* Ocak 2004'te 22 yaşındaki Ghanem Kadhem Kati, bir aile düğünü sırasında evinin kapısının önünde arkadan açılan ateşle öldü. Silahsızdı. (Kutlama için havaya ateş edilmesine tepki veren) BK askerleri yaklaşık 45 metreden beş el ateş etti. Komşulardan biri silahların kutlama için kullanıldığını ve ateş etmemelerini söylemesine rağmen. Hala RMP soruşturması sürüyor ancak kurbanın akrabalarına tazminat talebinde bulunmaları için nasıl bir yol izlemeleri konusunda bilgi verilmedi.
* Ailelere genellikle akrabalarının öldürülmesiyle ilgili nasıl tazminat talebinde bulunabileceklerine dair bilgi verilmiyor. Bazen yanlış bilgi veriliyor - mesela tazminat verme sorumluluğunun yeni Irak hükümetinin olacağı gibi. Başvuruların yapılması gereken Bölge Talep Subayı, sıradan sivillerin ulaşması zor olan bir yerde (Basra havaalanı) ve başvuru usulleriyle ilgili gerek İngilizce gerek Arapça çok az açıklayıcı bilgi veriliyor. Sonuç olarak görüştüğümüz kişilerin tazminat sistemine çok az güvenleri olduğunu gördük.
* Rapor, çoğu Hıristiyan olan alkol ticaretiyle ilgili kişilerin öldürüldüğünü de ortaya çıkarıyor. Ruhsatlı içki satıcıları öldürülmekte ve dükkanları kapatılmaktadır. Kaynaklardan edinilen bilgilere göre 150 civarında Hıristiyan aile Basra'dan kaçmıştır. 15 Şubat 2004'te 13 maskeli kişiden oluşan bir maskeli çetenin ana caddede bulunan ve alkol satışının yapıldığı bir bölgede makineli tüfeklerle açtıkları ateş sonucu en az 9 kişi ölmüştür.
UAÖ raporunda "Irak'taki tüm silahlı grup ve kişiler yaşama hakkına saygı göstermeli ve bu öldürmeleri derhal sona erdirmelidir. Hukukun üstünlüğü hüküm sürmelidir. Eğer Irak'ta gerçek anlamda güvenlik olması isteniyorsa, adaletin yerine gelmesi şarttır," görüşüne yer verildi. (YS/BB)
