Tuzla tersanelerinde çalışan işçilere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) tarafından iş sağlığı ve güvenliği eğitimi veriliyor.
İşçiler yemek arası verdiklerinde, Tuzla'daki İbn-i Sina İlköğretim Okulu'nda aldıkları eğitim üzerine konuştuk.
"İşçi zaten bilinçli, işverenin bilinçlenmesi gerek"
İş güvenliği eğitiminde öğrendiklerinin çalışırken nasıl bir faydası olacağını düşündüğünü sorduğumuz işçi, verilen eğitimin kazaları önlemede etkili olacağına inanmadığını söyledi:
"İşçiler zaten bilinçli, asıl işveren ve tersane sahiplerinin bilinçlenmesi gerekiyor. Tersane kapasitesi 2 gemiyken 4 gemi yapmaya çalışırsa kaza kaçınılmaz. Çalışanların, işveren üzerinde caydırıcı bir yapılanma oluşturamaması sorun."
"Madem eğitim verecekler, gemide versinler"
Sedef tersanesinde çalışan bir işçi, verilen eğitimin, sertifika zorunluluğu getirerek Tuzla'da hükümetin gösteriş yapmasına yarayacağını söyledi:
"Bakanlıktan gelen bir talimat. Güya kazaların üzerine gidiliyor, eğitimsizlik de sebep olarak gösteriliyor."
Derste dinledikleriyle iş koşulları arasında uçurumlar olduğunu söyleyen işçiler, gemide verilecek bir eğitimin daha faydalı olabileceğini düşünüyor:
"Madem eğitim verecekler, gemide versinler. 2 yıldır gemideyim, hâlâ görmediğim, bilmediğim yerler var."
"Atılırsam, başka iş yapamam, aç kalırım"
Aldıkları eğitimden sonra güvensiz koşullarda çalışmaya itiraz edip edemeyeceklerini sorduğumuzda işçiler, hep bir ağızdan cevap verdi:
"Bunları öğrensek ve 'hadi' itiraz etsek, işten atarlar. 'Yap' dediyse, başka çare yok."
"Birkaç kez ölüm tehlikesi geçirdim, yine de itiraz edemiyorum. Atılırsam, başka iş yapamam, aç kalırım."
"İşten atılma korkumuz var, normalde yevmiye 40-50 YTL, bizden kötü durumda olan var gelecek 25 liraya çalışacak."
"İşsiz çok, Diyarbakır'dan, Muş'tan, Urfa'dan gelirler…"
Yevmiyeyle çalıştıklarından sigorta primlerinin asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken işçiler, bir süre sonra iş kazalarını konuşmayı bırakıp, ayda üç ya da dört gün yatırılan primlerinden şikayet etmeye başladılar.
Eğitim alıyor ama sigorta primi yatmıyor
Yıldız tersanesinde çalışan bir işçi, sigorta primlerini artık çok lüks bir şey gibi gördüğünü söyleyerek bu durumda hââ işçilerin eğitimsizliğinin öne sürülmesinin anlamını bildiklerini ifade etti:
"Sendikalı olmak işten atılmak için bir sebep. Burada her gün kazalar oluyor, saklanıyor. Hâlâ 'eğitim' diyorlar. Sigortasız, ölüm tehlikesiyle karşı karşıya çalışıyoruz, hâlâ 'işten atılma korkusu' diyoruz. İşsiz çok, gelir Diyarbakır'dan, Muş'tan, Urfa'dan… Burada tam 16. yüzyılı yaşıyoruz, 18 bile değil…"(CU/EZÖ)
Fotoğraflar: Halit Bingöllü