Evde deterjan daha çok köpürsün, daha iyi temizlesin, tüm kirler yok olsun diye giriştiğimiz mücadele ölümle sonuçlanacak kazalara neden olabiliyor.
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi “Evimizdeki Tehlikeli Kimyasallar” ismiyle hazırladığı bilgilendirme broşüründe evdeki kimyasallarda nelere dikkat etmemiz gerektiğini anlatıyor.
Kimyasalları karıştırmayın
Broşüre göre, Türkiye’de birçok ölüme sebep olan ve çok sık yapılan hatalardan biri kimyasalları birbiriyle karıştırmak.
Daha iyi temizleyeceği inancı ile çamaşır suyu, tuz ruhu, kireç sökücüler, lavabo açıcılar, sirke gibi maddelerin birbirleri ile karıştırılmaları veya aynı yüzeye art arda uygulanmaları, ölümcül derecede zehirli gazlar çıkarabilir, baygın halde aynı gazı solumaya devam edilirse ölüme bile neden olabilir.
Dikkat: İki farklı lavabo açıcıyı bile, birlikte ya da art arda Kullanmayın. Bazı lavabo açıcılar birbiriyle karıştırıldığında ani patlamalar meydana gelebilir ve etrafa tehlikeli kimyasallar saçılabilir.
Daha çok köpük daha çok kalıntı demek
Daha fazla köpük, daha fazla temizlik demek değil. Otomatik makinalar için kullanılan ve en üstün kir çözme yeteneğine sahip deterjanların köpük oluşturma özellikleri oldukça düşük.
Bulaşık deterjanının su içerisinde yüzde 1 gibi küçük bir miktarının bile yıkanan bir nesneden tamamen uzaklaştırılması için litrelerce su harcamak gerekir.
Bu nedenlerle bulaşıklara, bolca köpürsün diye fazla deterjan eklenmesi sizi ekstra masrafa sokmasının yanında daha fazla deterjan kalıntısına maruz bırakır.
Zehirlenince kimi arayacaksınız?
Her zararlı madde yutulduğunda hastayı kusturmaya kalkmayın. Özellikle çamaşır suyu, kezzap, gaz yağı içmiş birini kusturmayın. Çünkü bu tip kimyasallar gırtlak, yutak ve yemek borusunu yakarak geçer ve kusma esnasında spreyleme etkisinden dolayı solunum yolu tehlikesi yaratır.
İtfaiyenin numarasını herkes bilir 110, ama zehirlenirseniz 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ni aramalısınız.
Etiketlerdeki tehlike sembolleri ne demek?
***
Çok tehlikeli
* Kimyasal madde içeren ürünleri, kesinlikle diğer ürünler ile karıştırmayın.
* Gereğinden fazla ürün kullanmayın. Bol miktarda ürün kullanmak belki daha çok bakteri öldürebilir ama aynı zamanda zararlı maddelere çok daha fazla maruz kalmamıza sebep olur.
* Ürünleri iyi havalandırılmayan odalarda kullanmayın, buharlarını doğrudan solumayın.
* Ürünleri orijinal kaplarından başka kaplara aktararak kullanmayın, muhafaza etmeyin.
* Farklı tehlike sembollerine sahip olan veya birbiri ile tehlikeli reaksiyonlara girme riski taşıyan ürünler, aynı alanda saklanmamalı.
* Ürünlerin boş şişeleri saklanmamalı, içerisine başka bir şey konulmamalı.
Ne yapmalı?
* Kimyasal madde içeren ürünleri satın alırken mümkün olduğunca daha az zehirli, daha az tehlikeli malzemeleri tercih edin.
* İhtiyaç duyduğunuz kadar malzeme alın ki, evinizde tehlikeli kimyasallardan oluşan bir koleksiyon birikmesin.
* Aldığınız ürünün etiketini inceleyin ve kullanma talimatlarını mutlaka okuyun.
* Ürünleri, sadece etiketinde belirtilen kullanım amacına uygun kullanın.
* Üretici tarafından önerilmişse mutlaka koruyucu eldiven ve gözlük kullanın.
* Ürünleri yiyeceklerden uzakta, çocukların ve hayvanların erişemeyeceği yerlerde muhafaza edin.
* Ürünleri orijinal kaplarında, kapakları iyice kapalı şekilde, mümkünse kilitli dolaplarda muhafaza edin.
* Temizlik ürünleri gibi tehlikeli buhar oluşturabilecek kimyasalları kullanırken evin kapı ve pencerelerini mümkün olduğunca açın ve maksimum havalandırma sağlayın.
Broşürde yer alan bazı ürünlerin içerikleri ve zararları şöyle:
Lavabo açıcı
Tehlikeli içerik: Sudkostik çözeltisi veya asidik çözelti
Yüzey temizleyici
Tehlikeli içerik: Amonyak
Zararları: Dumanı, göz ve deride yanmaya, akciğerde tahrişe sebep olabilir. Astım, kronik akciğer veya kalp problemleri olanlar beyazlatıcı (ağartıcı) ve amonyak içeren evsel temizleyiciler ve amonyaklı ürünleri kullanmamalı.
Dikkat: Yüzey temizleyicilerini, çamaşır suyu ile asla temas ettirmeyiniz. Çünkü yüzey temizleyicideki “amonyak” ile çamaşır suyundaki “klor” birleşince, ciddi solunum problemlerine ve hatta ölüme sebep olabilecek kloramin gazı ortama yayılır.
Çamaşır suyu
Tehlikeli içerik: Sodyum hipoklorit
Zararları: Deri ve göze temas ederse şiddetli yanmaya sebep olur. Dumanı gözde yanmaya, solunum yollarında tahrişe sebep olabilir.
Dikkat: Çamaşır suyunu asla diğer temizleyiciler ile karıştırmayın. Kireç sökücü ile çamaşır suyunun veya tuz ruhu ile çamaşır suyunun karıştırılmasından dolayı birçok insan hayatını kaybetti.
Antibakteriyel temizleyciler
Tehlikeli içerik ve zararları:
Krezol: Dokular için aşındırıcı olabilir: böbrek, akciğer, pankreas, dalağa zarar verir.
Fenol: Merkezi sinir sisteminde hasara, depresyona sebep olabilir. Nadiren dolaşım sistemini etkileyebilir. Cilt için aşındırıcıdır. Kanserojendir. Bu nedenle fenol içeren bu tür antibakteriyel ürünleri mümkün olduğunca az miktarlarda kullanınız. Kullandıktan sonra, suyla uyguladığınız yerden tamamen uzaklaştırınız.
Çam yağı: Gözleri ve burun, ağız, boğaz çevresini tahriş eder. (NV)
Daha ayrıntılı bilgi için broşüre bakabilirsiniz.