Türkiye Sanayi ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), yeni anayasaya yönelik fikir ve önerilerden oluşan Yeni Anayasa Yuvarlak Masa Toplantıları Dizisi sonuç raporunda yönetim biçiminin "Cumhuriyet" olması dışında anayasanın tüm maddelerinin değiştirilebileceğini dile getirdi.
Çoğunluğu profesör olan 42 akademisyenin 12 Eylül Referandumu'nun ardından başlayarak altı ay boyuna üzerinde çalıştıkları rapor bugün, TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi (YİK) toplantısının ardından açıklandı.
İlk üç madde bile değiştirilebilmeli
Raporda öne çıkan noktalar şöyle:
* Yeni anayasayı seçimler sonrasında oluşacak Kurucu Meclis hazırlamalı.
* Anayasanın ilk üç maddesi de dahil olmak üzere hiçbir madde "değiştirilemez" hükmünde olmamalı. Yalnızca yönetim biçiminin "Cumhuriyet" olarak kalması benimsenmeli.
* Yerel yönetimlerin yetkileri genişletilmeli, yerinde yönetim sistemi geliştirilmeli.
* Etnik, dini ya da mezhepsel kimliklerin serbest ifadesi ve örgütlenmesi önündeki engeller kaldırılmalı.
Seçim barajı düşürülmeli
* Seçim barajı temsil adaletine uygun bir seviyeye çekilmeli.
* Yasama hakkı kapsamında güvenlik güçlerine tanınan geniş yetkiler sınırlandırılmalı ve yaşama hakkı güvence altına alınmalıdır. Sıkıyönetim ve olağanüstü hal ifadeleri yeni anayasanın yaşama hakkını düzenleyen maddesinde yer almamalı.
* Siyasete kadın katılımının artırılması için başta kota olmak üzere zorlayıcı düzenlemelere anayasa düzeyinden yer verilmelidir.
* Siyasi partilerin kapatılmasına karar verildiği hallerde bireylerin siyasi yasaklılığı olmalıdır.
Birey odaklı olmalı
* Yeni anayasa devlet odaklı değil birey ve insan odaklı olmalıdır. Anayasada milliyetçiliğe ve "Türklük" kavramına yer verilmemeli, farklı kimliklere hak temelli yaklaşmalı ve hak temelli olmalıdır.
* Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması insan haklarının uluslararası standartları ile uyumlu hale getirilmeli.
* Yeni anayasa kısa ve yalın olmalı. İdeolojiye değil, demokrasi, insan hakları, temel hak ve özgürlüklere vurgu yapan evrensel bir içeriğe sahip olmalı. Bu anlamda Atatürkçülüğe ideolojik ve hukuki anlamlar yüklenmemeli.
* Pozitif ayrımcılık anlayışını güçlendirecek düzenlemelere yer verilmeli. Irkçılık, yabancı düşmanlığı ve benzeri yaklaşımların koruma görmeyeceği anayasada belirtilmeli.(EG/EÖ)
