Türkiye, Avrupa’ya gıda ihraç eden ülkeler arasında, Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilen Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi 2024 verilerine göre, pestisit nedeniyle en çok bildirim alan ikinci ülke oldu.
Veriler, pestisit kaynaklı bildirimlerin yaklaşık yüzde 57’sinin ciddi riskli nitelendirilerek sınırdan çevrildiğine işaret ediyor.
Greenpeace Türkiye’nin, Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi’nden (RASFF) edindiği veriler ışığında Türkiye’nin 2024 pestisit karnesi şöyle şekillendi:
- 2024 yılında Avrupa'ya gönderilen gıdalarda tespit edilen pestisit bildirimlerinin başında 167 bildirimle Hindistan yer aldı. Hindistan’ı, 139 bildirimle Türkiye takip etti. Türkiye’yi sırasıyla Mısır, Pakistan ve Çin izledi.
- Türkiye’nin pestisit kalıntıları nedeniyle aldığı bildirimlerin 98’i risk karar mekanizmasında en üst seviye olan "ciddi riskli" sınıfında kategorilendirildi.
- Ciddi riskli kategorilendirilen bildirimlerden 79’u geri gönderildi.
- Sınırdan en çok çevrilen ürünlerin başında ise biber ve limon geliyor. 2024 boyunca Avrupa’ya gönderilmek istenen biberler 29 kez sınırdan çevrilirken; onu 23 kez sınırdan çevrilen limon takip etti.
“Ülke içindeki pestisit analizleri açıklanmıyor”
Greenpeace Türkiye Gıda Kampanya Sorumlusu Duygu Kural, pestisitlerin en az çevre sağlığı kadar insan sağlığına da zarar verdiğinin altını çizerek şunları söyledi:
“Türkiye’nin Avrupa’ya gönderdiği gıdalardaki pestisit kalıntısına dair verileri biliyoruz. Ne var ki ülke içindeki pestisit analizleri açıklanmıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, pestisit kalıntısının önlenmesi amacıyla Kalıntı Eylem Planı uyguladığını, denetimler gerçekleştirdiğini açıkladı. Bakanlık, sağlığı tehlikeye düşürecek gıdalar ile taklit veya tağşiş yapılan gıdaları da anlık olarak duyuruyor. Ancak yapılan denetimler, eylem planlarına rağmen pestisit analizlerine dair sonuçlar hiçbir şekilde açıklanmıyor.
Türkiye, pestisit bildirimlerinde yine ilk sırada
“Pestisitler insan sağlığına verdiği zararın yanı sıra verimli topraklarımızı öldürüyor, suyumuzu, havamızı ve gıdamızı kirletiyor. 2021 yılında kullanımı sonlandırılmasına rağmen son 1 yıl içerisinde Türkiye’den Avrupa’ya gönderilen mandalina, biber, limon, greyfurt ve portakalda kloropirifos-metil tespit edildi ve bu durum ciddi riskli bulunarak söz konusu ürünler sınırdan çevrildi. Kloropirifos-metil dışında Türkiye’de kullanımı yasaklanan başka pestisitler de tespitlerde yer alıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı pestisit analizlerini acilen açıklamalı ve bu konuda gerekli önlemler alınmalı.”
