Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi’nin (RASFF) 2023 Raporu’na göre, Türkiye’den ihraç edilen ürünlerde gıda kaynaklı riskler sebebiyle yapılan 357 bildirimin 167’si pestisitlerden (tarım zehirleri) kaynaklanıyor.
Gıda güvenliği ve sağlıklı bir gelecek için mücadele eden Zehirsiz Sofralar Platformu’nun aktardığı rapora göre, Türkiye yasaklanan pestisitlerin kullanımına hâlâ devam ediyor.
En çok bildirimi yapılan pestisit kalıntısında, biber ve limon ilk sıralarda yer alıyor.
Bildirimlere konu olan gıda ürünlerinin yarısından fazlası sınırda reddedilerek Türkiye’ye iade edildi. Pestisit kaynaklı bildirimlerde Türkiye’yi Mısır ve Hindistan takip etti.
Bildirimi yapılan ürünler
Raporda mikotoksin kaynaklı bildirimlerin başını kuru incir çekiyor. Onu antepfıstığı, kuru üzüm, helva, pul biber, zerdeçal gibi ürünler takip ediyor. Bakteri tespitinde ise tahin, susam ve benzeri ürünlerde salmonella bildirimleri dikkat çekiyor.
Bildirimlere konu olan bir diğer önemli başlık, yasaklı maddeler. Bu gıda kodeksinde izin verilmeyen ilavelerin gıdalardaki varlığına işaret ediyor. Bu maddelerden en çok bildirim yapılanı, iç pazara yönelik ifşa listelerinde sıklıkla karşımıza çıkan takviye edici gıdalar, macunlar, bitki ve detoks çaylarındaki sildenafil gibi ilaç etken maddeleri.
"Pestisitler bin kilometre kadar uzağa taşınabiliyor"
En çok bildirimi yapılan başlık olan pestisit kalıntısında 2023’te de biber birinci, limon da ikinci sırada olmayı sürdürüyor. Bunların yanında mandalina, portakal, greyfurt, nar, domates, kabak, ayva gibi meyve ve sebzelerle birlikte kimyon, kekik, nane, sumak, rezene, asma yaprağı gibi ürünlerde de limit üzeri pestisit kalıntısı tespit edildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın her yıl yayımladığı faaliyet raporuna göre ise ihracatta bitki sağlığı denetim sayıları, alınan numuneler, numune sonuçlarının kaçının uygunsuz çıktığına dair verileri içeriyor. Buna göre 2021’de 373 bin 204 denetim yapılmış; alınan 14 bin 744 numunenin 772’si olumsuz sonuçlanmış. Bu, neredeyse her 6 numuneden 1’inin sorunlu olduğu anlamına geliyor.
Pestisit nedir?
Tarım ve halk sağlığı alanlarında kullanılan kimyasal maddeler. Bitki, hayvan ve insanların sağlığını korumak için zararlı organizmaları kontrol altına almak amacıyla kullanılırlar. Pestisitler, böcekler, yabani otlar, mantarlar, kemirgenler ve diğer zararlılar gibi hedef organizmalara karşı etkili olabilirler.
Pestisitlerin kullanımı, tarımsal verimliliği artırırken, aynı zamanda çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle dikkatli ve bilinçli bir şekilde yönetilmelidir.
Pestisitlerin kalıntıları, su kaynaklarına, toprağa ve hava kalitesine zarar verebilir ve biyolojik çeşitliliği olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, pestisitlerin kullanımı sırasında etiket talimatlarına uymak ve entegre zararlı yönetimi (IPM) gibi sürdürülebilir uygulamalara yönelmek önemlidir. (TY)
