Haziran ayı enflasyon onranı 15,39 ile son 15 yılın yeni zirvesine oturdu. TÜİK'in bu veriyi açıklamasının ardından Türk Lirası ABD Doları karşısında yüzde 1'in üzerinde değer kaybetti. Dolar/TL kuru 4,62'den 4,67'ye çıktı.
Türkiye'de ekonomik göstergeler son aylarda olumsuz seyrini sürdürürken Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) bugün açıklanan tarım raporu bu olumsuz tablonun nedenlerinin birini gözler önüne serdi. Türkiye tarımsal ürünleri dünya ortamasının yüzde 28 oranında daha pahalıya tüketiyor.
OECD raporuna göre temel sorun devletin tarım sektörüne doğrudan yaptığı destekten kaynaklı.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de devletin tarımsal üretimi destekleme projeleri var. Bunun için çiftçilere ürettikleri ürün grubuna göre ödeme yapılabiliyor. Bununla birlikte devletin piyasa fiyat desteği, gübre desteği, tohum desteği, mazot alımında vergisel destek ya da kredi kolaylığı gibi destekleri bulunmakta. Türkiye'de tarım ve hayvancılık anlamında doğrudan devlet desteği OECD'ye üye olan ülkelerin ortalamasının üzerinde seyrediyor.
OECD: "Piyasa fiyat desteği kalkmalı"
OECD piyasa fiyat desteğinin üye ülkeler arasında tamamen kaldırılmasını istiyor. Kurum bunun yanlış bir politika olduğunu ve bu desteğin doğrudan çiftçiye yansıtılmaması görüşünde.
Bu karşıtlığı çeşitli nedenlerle birlikte açıklayan OECD devletlerin doğrudan verdiği desteğin düzgün bir şekilde ve eşit miktarda hedeflenmediğini belirtiyor. Aynı zamanda bu desteğin planlanan yararlanıcılara ulaştırılamadığı, gıda sanayi ve tüketiciler üzerinde önemli maliyetlere yol açtığı, düşük gelirli ülkelerde ise zarar verici çıkarımlara sebep olduğu görüşünde.
Soğan yüzde 82.53 zamlandı
Bunun Türkiye açısından örneği olarak bugün açıklanan enflasyon oranları gösterilebilir. Son dönemlerde tarım ürünlerinde yaşanan yüksek artışın tarımsal politikalardaki yanlışlıklar olduğunu da unutmamak gerekiyor. Bugün TÜİK'in açıkladığı raporda aylık bazda en çok fiyat artışı yaşanan ürün kuru soğan oldu. Yüzde 82,53 artan kuru soğanın fiyatı 6 TL ile 8 TL arasında seyrediyor ve kuru soğan bu anlamdaki tek örnek değil. Patatesten bibere, patlıcandan domatese tüm ürünler zamlanıyor. Çiftçi kar yapamazken tüketici de tasarruf sağlayamıyor.
Tarımsal ürün fiyatları dünya ortalamasının üzerinde
Buna göre OECD'nin yayınladığı tarım raporunda Türkiye'de tarımsal ürün fiyatları 2015 ve 2017 yılları baz alındığında dünya ortalamasının yüzde 28 üzerinde olduğu anlaşıldı.
Yine OECD'nin 2013 ve 2015 yıllarında yayınladığı tarım raporu incelendiğinde, Türkiye'de fiyatların dünya ortalamasının yaklaşık yüzde 20'in üzerinde seyrettiği anlaşılmıştı.
Ürün gruplarına baktığımızda çiftçinin tarlasından düşük ücretle çıkan ürün tüketiciye normal değerin kat ve kat fazlasıyla ulaşıyor. Bu durumda ne üretici kar sağlayabiliyor ne de tüketici tasarruf yapabiliyor. Türkiye nüfusunun yüzde 40'ının asgari ücretle çalışan bireyler olduğunu düşünürsek bu durumdan etkilenen kitlenin büyüklüğünü daha kolay hesap edebiliriz.
"İnovasyona ve tarımsal altyapıya ağırlık verilmeli"
OECD, piyasa fiyat desteği yerine hükümetlerin çevre ve doğayı koruyarak, sürdürülebilir ve verimli üretim ilkesiyle hareket edip çiftçilerin eğitimi, inovasyon ve tarımsal alt yapı projelerine ağırlık vermesini istiyor.
Raporunun Türkiye kısmında yapılan reformlarla birlikte Tekel ve şeker fabrikalarının özelleştirilmesine rağmen devletin, tarım sektörü pazarındaki rolünü daha fazla düşürmesi isteniyor.
Devletin, tarım sektöründeki inovasyon projelerine verdiği desteğin, doğrudan yardımların sadece yüzde 1'ne tekabül ettiği hatırlatılan raporda, bu payın artırılması çağrısında bulunuldu. (HA)
