Türkiye, Soğuk Savaş sonrası Rusya ve Avrupa’nın karşılıklı silah kontrolünü sağlamak için 1990’da imzaladığı ‘Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Anlaşması’nı (AKKA)’ askıya aldı.
Bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan kararda anlaşmanın 8 Nisan 2024 tarihinden itibaren uygulanmasının durdurulmasına karar verildiği belirtildi. Kararın altında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası var.
Karara göre Türkiye'nin artık konvansiyonel silah kategorisinde olan silahlardan ne kadar ürettiğini bildirme zorunluluğu yok. Ayrıca Anlaşmanın üretim sınırı koyduğu silahlar için de sınırlama kalkmış durumda.
AVRUPA KONVANSİYONEL KUVVETLER ANTLAŞMASI ÇÖKTÜ
Rusya "AKKA'dan çekildi", ABD "yükümlülüklerini askıya aldı", Türkiye "üzüldü"
Dışişleri Bakanlığı: Anlaşma anlamını yitirdi
Türkiye’nin anlaşmadan çekilmesiyle ilgili Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli bir açıklama yaptı.
Türkiye'nin AKKA'dan çekilmediğini ancak antlaşmanın uygulanmasının ‘askıya alındığını’ belirtti.
Rusya'nın 7 Kasım 2023'te AKKA'dan çekildiğini hatırlatan Keçeli, "Bunun sonucunda, antlaşmanın anlamlı şekilde uygulanmasına devam edilmesi imkanı kalmamıştı" dedi.
"Askıya alma" kararının geri alınabilir bir karar olduğunu belirten Keçeli, şunları kaydetti:
“Bu konuda, NATO Konseyi tarafından 7 Kasım'da açıklama yapılmıştı. Biz ayrıca bir açıklama daha yaparak kararımızı gerekçeleriyle duyurmuştuk. AKKA'ya taraf NATO müttefiklerinin antlaşmayı uygulamayı askıya alma kararlarının yürürlüğe gireceği tarihi, her müttefik kendi ulusal mevzuatları çerçevesinde belirliyor. Halihazırda AKKA'ya taraf müttefiklerin büyük çoğunluğunca askıya alma kararı yürürlüğe girdi. AKKA'yı uygulamayı askıya alma kararımızın 8 Nisan 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesine yönelik iç hukuki süreç tamamlandı ve bu konudaki Cumhurbaşkanlığı Kararı 5 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı.”
AKKA hakkında
Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Anlaşması (AKKA), NATO ve Varşova Paktı ülkeleri arasında askeri dengeyi sağlamak ve Avrupa’daki silahlanmayı kontrol etmek amacıyla 9 Kasım 1990’da imzalandı.
Buna göre anlaşma üye devletlerin sahip olabileceği tank, topçu, zırhlı muharebe araçları, savaş uçakları ve helikopterlerin sayısına sınırlar getirdi.
Her iki taraf için toplam olarak getirdiği rakamsal sınırlamalar, muharebe tankları için 40 bin, zırhlı muharebe araçları için 60 bin, toplar için 40 bin, savaş uçakları için 13 bin 600 ve taarruz helikopterleri için de 4 bindi. Deniz üzerindeki tüm donanma unsurları ise anlaşma kapsamı dışında bırakıldı.
Ayrıca, fazla silahların imha edilmesini, sınırlı sayıda askeri teçhizatın konuşlandırılmasını ve askeri birliklerin Avrupa’daki belirle bölgelerde yoğunlaşmasının sınırlandırılmasını öngörülüyordu. Askeri hareketliliği izlemek için de düzenli denetim mekanizmaları oluşturulmuştu.
Rusya’nın 2023’te anlaşmadan çekilme kararı, anlaşmanın geleceği hakkında endişeleri artırmış ve birçok ülkeyi anlaşmayı askıya almaya yönlendirmişti.
(HA)
