TÜİK'in yayınladığı 2025 bitkisel üretim istatistikleri Türkiye'nin zirai don ve kuraklık başta olmak üzere 2025'te geçirdiği afetler dolayısıyla bitkisel üretimde uğradığı ciddi kayıpların boyutlarının tahmin edilenden de yüksek olduğunu gösterdi.
Buna göre, 2025'te tahıl üretimi önceki yıla göre yüzde 12,3, meyve üretimi yüzde 30,9, sebze üretimi yüzde 0,9, süs bitkileri üretimi yüzde 1,4 düştü.
TÜİK verilerine göre, üretim miktarları, 2025 yılında bir önceki yıla göre tarla ürünleri olan tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) yüzde 9,0, sebzelerde yüzde 0,9, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 30,9 oranında azaldı. Böylece, yaklaşık üretim miktarları tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 68,1 milyon ton, sebzelerde 33,3 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 19,6 milyon ton olarak gerçekleşti.
Tarımsal ihracatta da düşüş
Bu sonuçlar ocak-ekim 2025 döneminde tarım, gıda ve içecek sektörü ihracatında da etkisini gösterdi. Türkiye'nin bu dönemde tarımsal ihracatı yaklaşık 22,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti; bu 2024’ün aynı dönemine göre hafif bir düşüşe denk geldi.
Seçilmiş eğilimler
Bazı ürün gruplarında (örneğin un ürünleri) ihracatta düşüşler gözlenirken, diğer ürünlerde nispeten güçlü performans sürdü.
İthalat tarafı daha hızlı artış gösterdiği için tarım sektörü dış ticaret fazlası, önceki yıllara kıyasla daha düşük seviyelerde kaldı.
Tahıl üretiminde düşüş
Tahıl ürünleri üretim miktarları 2025 yılında 2024'e göre yüzde 12,3 azalarak yaklaşık 34,2 milyon ton olarak gerçekleşti.
- Buğday üretimi yüzde 13,7 azalarak 17,9 milyon ton,
- Arpa üretimi yüzde 25,9 azalarak 6 milyon ton,
- Çavdar üretimi yüzde 20,9 azalarak yaklaşık 203 bin ton,
- Yulaf üretimi yüzde 26,3 azalarak yaklaşık 288 bin ton,
Yalnızca mısır üretimi yüzde 4,9 artarak 8,5 milyon ton oldu.
Kuru baklagillerde de gerileme
Kuru baklagiller grubunda da çok büyük oranlı gerilemeler oldu.
- Nohut üretimi yüzde 28,2 gerileyerek 413 bin ton
- Kuru fasulye üretimi yüzde 11,4 gerileyerek 247 bin ton.
- Yeşil mercimek üretimi yüzde 58,1 gerileyerek 250 bin ton
- Kırmızı mercimek üretimi yüzde 38, 3 gerileyerek 410 bin ton oldu.
- Yumru bitkilerden patates de 2024'e göre yüzde 7,2 azalarak 6,4 milyon ton üretildi.
Yağlı tohumlardan soya üretimi yüzde 17,4 azalarak yaklaşık 149 bin ton, ayçiçeği üretimi ise yüzde 11,8 azalışla yaklaşık 1,9 milyon ton oldu.
Şeker pancarı üretimi yüzde 2,0 azalarak yaklaşık 22 milyon ton olarak gerçekleşti.
Sebze üretimi bir önceki yıla göre azaldı
Sebze ürünleri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,9 azalarak yaklaşık 33,3 milyon ton olarak gerçekleşti.
Sebzeler grubu ürünlerinden karpuzda yüzde 6,7, kuru soğanda yüzde 9,8, sivri biberde yüzde 1,8 oranında üretim artışı; domateste yüzde 7,6, salçalık kapya biberde yüzde 4,7, hıyarda yüzde 2,0 oranında üretim azalışı oldu.
Meyve üretimi 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldı
Meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 30,9 azalarak yaklaşık 19,6 milyon ton oldu.
Meyve grubunda, bir önceki yıla göre üretim aşağıdaki oranlarda azaldı
- elmada yüzde 48,3,
- çilekte yüzde 1,9,
- şeftalide yüzde 46,1,
- nektarinde yüzde 44,1,
- kirazda yüzde 70,6,
- üzümde yüzde 27,5,
- narda yüzde 10,2
Turunçgil meyvelerinden mandalinada üretimde yüzde 5,8'lik artış oldu; portakalda yüzde 17,5, limonda yüzde 34,4 üretim azalışı görüldü. Sert kabuklu meyvelerden fındıkta yüzde 38,5, cevizde yüzde 38,2, Antep fıstığında yüzde 61,5 üretim azalışı oldu.
Muz üretiminde yüzde 1,2, zeytin üretiminde yüzde 34,7 azalış gerçekleşti.
Süs bitkileri üretimi 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldı
Süs bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 1,4 oranında azaldı.
Süs bitkileri üretimi içinde kesme çiçeklerin yüzde 66,4, diğer süs bitkilerinin ise yüzde 33,6'lık bir paya sahip olduğu görüldü.
Bir önceki yıla göre kesme çiçek üretiminde yüzde 5,8 oranında azalış, diğer süs bitkileri üretiminde ise yüzde 8,7 oranında artış gerçekleşti.
(AEK)
