Fotoğraf: Engiz İlkiz / Antalya
Kasım 2015’te Rus uçağının düşürülmesi ve iki ay sonra İstanbul’da IŞİD tarafından gerçekleştirilen Sultanahmet saldırısında 12 Almanya vatandaşının hayatını kaybetmesi, Türkiye turizmine son yılların en ciddi düşüşünü yaşatmıştı. Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkelerden teker teker gelen iptaller sonrası, 2016 yaz dönemi literatüre adını “2016 Turizm Krizi” olarak yazdırmıştı.
Türkiye’de turizm sektörü çalışanları bu yıl ise dünyayı saran yeni tip koronavirüs (Covid-19) vakasından dolayı 2016 yılında yaşadığı krizi tekrar yaşamaktan kaygılanıyor. Hem sınırların kapatılmasından hem de virüsün hızla yayılmasından dolayı oluşan korku ve panik, binlerce insanın seyahat planlarını iptal etmesine neden oldu.
Covid-19 salgınının daha sezon başlamadan turizmi nasıl etkilediğini sektörde çalışanlar ve uzmanlar ile konuştuk.
“Turizm ve konaklama vergileri iyice külfet oldu”
Antalya Kaleiçi’nde Butik Otel İşletmecisi olan Ekrem Sofuoğlu, her yıl Mart ayının son haftasında kutlanan Newroz nedeniyle bahar döneminde %85 doluluk sağladıklarını ancak bu sene doluluğun %35’e düştüğünü aktardı.
“Yaz sezonu fiyatlarını 1 Mart itibari ile girdik. Bugün ayın 13’ü ve yaz dönemi için bir tane bile rezervasyon almadık. Önceki yıllarda fiyatları girdiğimiz andan itibaren her gün rezervasyon alırdık. Yaz dönemi için şu an görünen doluluğumuz %13. Onun da akıbeti belli değil. Bize en çok Almanya, Belçika ve Hollanda’dan turist gelirdi. Almanya’dan gelen turistler tüm rezervasyonlarını iptal etti."
"Bu yıl bir de turizm ve konaklama vergisi geldi. Konaklama vergisi Nisan ayına ertelendi ancak turizm vergisini Kasım ayında hemen Resmi Gazete’de yayınlayıp bizden almaya başladılar. Zaten gelir vergisi, stopaj derken bu yıl bir de eklenen iki yeni vergi bizim için iyice külfet oldu."
"Gelen misafire bu vergileri açıklayamıyoruz. Konaklama vergisini turiste nasıl açıklayacağız ‘Kişi başı günlük 9 lira bir de bu vergi var’ diye? Biz de bu durumu kendi içimizde çözmeye çalışıyoruz ama durum zaten kötü ve yeni gelen vergileri fiyata yansıtmak yerine indirim yapıyoruz. Yapılan iptaller ve gelen vergiler ile bu yıl bizim için çok zor geçecek. Umarım devlet en azından vergiler konusunda yardımcı olur."
İran’ın Newroz etkinlikleri iptal, Farsça rehberler işsiz
2002 yılından beri Antalya bölgesinde İranlı ziyaretçiler için Profesyonel Turist Rehberliği yapan Özge Güven: "İran’da her sene 21 Mart’ta 'yeni yıl' anlamına gelen Newroz bayramı kutlanır ve bu sebeple ülkede 15 gün resmi tatil ilan edilir. Ülkelerine giriş yapamayan İranlı birçok sanatçının etkinlikleri Antalya, İstanbul gibi şehirlerde yapılır."
"21 Mart’ı takip eden bir buçuk aylık sürede Türkiye’ye binlerce İranlı ziyaretçi gelir. Ancak bu sene dünyada yaşanan Covid-19 salgını yüzünden bu durum sekteye uğradı ve biz en iyi kazanç elde edeceğimiz dönemde işsiz kaldık. Özellikle İran pazarı için durum oldukça kötü. Farklı dillerde çalışan Çin, Kore, İtalya ve daha pek çok pazarlardaki rehber arkadaşlarım da durumun aynı olduğunu belirtiyor. Dilerim en kısa zamanda bu sorun çözülür."
“Umarım geçmiş krizlerden ders alınır”
Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesinden akademisyen Zeynep Karsavuran da, durumun 2015-2016 yıllarında yaşadığımız kriz gibi olması durumunda hem ekonomik anlamda hem de turizm çalışanları üzerinde önemli olumsuz etkiler göreceğimizi aktardı.
“Geçmiş krizde yaşanan önemli sorunlardan biri de turizm işletmelerinin ayakta kalabilmesi için yapılan teşviklerin, işten çıkartılan veya sezonluk çalıştırılan ve sezon sonunda iş akitleri askıya alınan turizm çalışanlarını koruyacak herhangi bir önlem içermemesiydi. Hatta İŞKUR aracılığıyla geliştirilen politikaların işletmeler için personel maliyetlerini düşürdüğü ancak çalışanlar için daha güvencesiz koşullarda çalışmak zorunda kalmalarına neden olduğunu gördük. Umarım bu sefer ekonomik önlemler tüm taraflar düşünülerek alınır.”
“Uzakdoğu pazarı tamamen kapalı”
Uzakdoğu pazarında rehber olarak çalışan Yılmaz Ulusoy ise pazarın tamamen kapandığını, bu yüzden bu yaz için hiç işi olmadığını aktardı. “Yerli pazarlardan gelen haberlerde en kötü GAP ve Kapadokya turları beklentisi vardı ancak onlar da iptal oldu. Şu an ne yapabileceğimi bilmiyorum.” (YK)
