Kamu harcamalarını denetlemekle görevli Sayıştay’ın 2023 yılı raporlarında dikkat çeken en önemli nokta, iktidarın yönetiminde olan kurumlara ilişkin usulsüzlüklerin görülmemesi. Merkezi idareye bağlı kurumlarda ve kayyım ataması yapılan belediyelerde neredeyse hiçbir usulsüzlük belirlenememiş. Ancak yine de bazı uygulamalar göz ardı edilememiş, en azından kayda geçirilmek zorunda kalınmış.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, belediyelerin ödemediği Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin hazineye yük oluşturduğunu ve artık ödenmeyen primler için haciz uygulamasına başlayacaklarını açıkladı. Ancak 2023 denetim raporuna göre, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ödemesi gereken miktar, hazine tarafından ödenmiş görünüyor.
Işıkhan: Belediyelere SGK borçları nedeniyle haciz işlemi başlatacağız
Sayıştay’ın TÜİK’te yaptığı 2023 yılı incelemesinde, “Kurum tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna fatura karşılığı olarak ödenmesi gereken tutarların Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılandığı görülmüştür” tespiti yer alıyor. Rapora göre, kurumun 2022 ve 2023 yılında yapması gereken ödeme, bakanlık tarafından yapılmış. Oysa 2022 yılına ilişkin incelemede bu saptama yapılmamış görünüyor.
Kurum, Sayıştay denetçilerine “Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu yıllara ait borç bildirimi yapılması halinde Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığından ödenek talep edilerek ödemelerin yapılacağı” açıklaması yapsa da bu konuda herhangi bir işlem yapılmaması nedeniyle bulgular raporda yer alıyor.
TÜİK personel giderini ikiye katladı
Sayıştay’ın 2022 yılı raporuna göre, TÜİK bünyesinde toplam 3868 personel çalışıyor. 2023 yılında ise personel sayısı 4121’e yükseliyor.
Bir yıllık süre içinde personel sayısı yüzde 6,5 oranında artış göstermiş. Kurumun 2022 yılında 607 milyon TL civarında olan personel gideri ise 2023 yılında yüzde 103’lük bir artış ile 1 milyar 237 milyon TL olarak gerçekleşmiş.
Asgari ücret, emekli maaşları ve ev kiralarının belirlenmesinde temel rol oynayan TÜİK, 2022 yılı sonunda yıllık enflasyonu yüzde 64,27 olarak açıkladı. 2023 yılı başında asgari ücret artışı yüzde 54,66’da kaldı.
TÜİK, 2023 yılında 1 milyar 244 milyon 245 bin TL’lik bütçe ayrılmış olmasına karşın, ek ödenekler alarak 1 milyar 657 milyon 848 bin 305 TL’lik bir bütçe kullandı.
Etki ajanlığı ile suçlanabilir
TÜİK, bütçe ile kendisine ayrılan ödenekler dışında, uluslararası antlaşmalar gereğince Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında 2023 yılında sağlanan fonlardan 328 bin 316 avro karşılığı 8 milyon 826 bin 327 TL kaynak kullanılmış.
Yabancı fonlardan aldığı paraya karşılık olarak ise “Yerli ve yabancı kurum, kuruluş ve kişilere yayın, bilgi, belge satışı ile bilgi işlem, dizgi, baskı, teknik danışmanlık, eğitim, proje ve araştırma hizmetleri” için çalışma yapmış görünüyor.
AKP iktidarı tarafından Meclis’e iki kez sunulan ve geri çekilen ‘etki ajanlığı’ yasa tasarısına göre yabancı fonlardan para alarak araştırma yapmak ve bu araştırmaları yayınlamak suç kapsamına alınıyordu.
