ABD Başkanı Trump, Beyaz Saray'da Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı ağırladı.
Görüşme öncesinde Trump, Bin Selman’ı kapıda karşıladı, kapsamlı bir tören düzenledi. İkili, Oval Ofis'e geçmeden önce Beyaz Saray'ın bahçesinde kısa süre sohbet etti.
Yaklaşık 7 yıllık bir aranın ardından Bin Selman'ı ilk kez Beyaz Saray'da konuk eden Trump, Suudi Arabistan ile harika ilişkilere sahip olduklarını ve Bin Selman'ın "çok yakın dostu" olduğunu söyledi.
Trump, "Bugün Oval Ofis'te son derece saygın bir adam var, uzun zamandır arkadaşım, çok iyi bir dostum. Yaptığı işlerden dolayı çok gurur duyuyorum. İnsan hakları ve diğer her konuda yaptığı şeyler inanılmaz." dedi.
Suudi Arabistan'ın ABD'ye 600 milyar dolar yatırım yapma sözünü hatırlatan Trump, Bin Selman’ın bu rakamı 1 trilyon dolara çıkarma sözünün ardından "Çok memnuniyet duyduk. Bu, harika bir şey." diye konuştu.
Trump ayrıca Suudi Arabistan'a F-35 satacaklarını ve bundan İsrail'in de mutlu olacağını söyledi.
Trump, Kaşıkçı sorusuna sinirlendi
Görüşme sırasında ABC News muhabiri, Ekim 2018'de Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülen Cemal Kaşıkçı’yı ve Bin Selman'ın cinayetteki rolünü sordu.
Muhabir “ABD istihbaratı sizin (Bin Selman) bir gazeteciyi vahşice öldürme planının başında olduğunuz sonucuna vardı. 11 Eylül’de yakınlarını kaybedenler de bugün burada olmanıza öfkeli.” dedi.
Bunun üzerine Trump muhabiri azarlayarak “Bu beyefendi (Bin Selman) kendisi müthiş bir iş çıkardı. Bahsettiğiniz kişi (Cemal Kaşıkçı) son derece tartışmalı biriydi. Bir sürü kişi o beyefendiyi (Cemal Kaşıkçı) sevmiyordu. Sevseniz de sevmeseniz de bir şeyler oldu ama prens bu konuda hiçbir şey bilmiyordu.” dedi.
Trump “Bu meseleyi burada kapatabiliriz. Misafirimizi böyle bir soru sorarak utandırmak zorunda değilsiniz.” diye de ekledi.
Ancak bunun üzerine Bin Selman araya girdi. Soruyu yanıtlamak istediğini söyleyen Bin Selman, 11 Eylül’de hayatını kaybeden ailelerin acısını paylaştığını söyledi. “Ama gerçeğe odaklanmamız lazım. CIA dokümanları da, başka dokümanlar da gösteriyor ki Usame Bin Ladin bu olayda Suudi vatandaşlarını bir amaç için kullandı. Suudi Arabistan – ABD ilişkilerini yok etmek” dedi.
Daha sonra konuyu Cemal Kaşıkçı’ya getiren Bin Selman “İnsanların hiç uğruna ölmesi çok acı. Hiçbir amaç olmadan, yasa dışı bir şey olmadan... Suudi Arabistan’da bizim için çok acı verici oldu bu. Ama sonrasında tüm doğru adımları attık. Soruşturma vesaire sürecinde. Bir daha böyle bir şey olmaması için sistemimizi iyileştirdik. Bu acı verici bir şey, devasa bir hata ve bir daha olmaması için elimizden geleni yapıyoruz.” diye konuştu.
Trump'ın, Bin Selman görüşmesinin basın önündeki tam kaydına aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.
Cemal Kaşıkçı cinayeti
Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Selman'a yönelik eleştirileriyle bilinen Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de nikah işlemleri için gittiği Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğundan bir daha çıkamadı.
İlerleyen süreçte Kaşıkçı'nın, konsoloslukta öldürüldüğü ve cesedinin parçalandığı ortaya çıktı. Kaşıkçı'nın cesedine bugüne kadar ulaşılamadı.
16 Kasım 2018'de ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Bin Selman'ın cinayeti emrettiği sonucuna varan bir rapor yayımladı. Aynı ay, ABD cinayet nedeniyle Suudi'ye yaptırım uyguladı, ancak Bin Selman'ın kendisine yaptırım kararı almadı. Dönemin başkanı Donald Trump, CIA'in değerlendirmesini reddetmiş ve Bin Selman'a destek verdi.
Uluslararası baskılar karşısında Suudi Arabistan'da yapılan yargılamada ismi açıklanmayan beş sanık idam cezasına, üç kişi de ağır hapis cezalarına çarptırıldı. İdam cezaları bir süre sonra 20 yıla varan hapis cezalarına çevrildi.
Türkiye'de de Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili 20 kişi hakkında "canavarca hisle öldürmekten" dava açıldı. Davada yargılanan kişi sayısı daha sonra 26'ya çıktı.
31 Mart 2022’deki duruşmada Suudi Arabistan, dosyanın kendilerine devrini ve sanıklar üzerindeki kırmızı bültenin kaldırılmasını istedi. Duruşma savcısı da bu yönde mütalaa verdi ve mahkeme konunun Adalet Bakanlığı'na sorulmasına hükmetti. Ardından Adalet Bakanlığı bu talebe olumlu yönde cevap verdi.
Daha sonra da İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi davayı Suudi Arabistan’a devretti. Bu karara karşı yapılan itirazları da mahkeme reddetti.
Veliaht Prens Muhammed Bin Selman, 2019'daki bir açıklamasında "Kaşıkçı cinayetini işleyenlerin sorumluluğunda olduğunu" kabul etmiş ancak cinayetten haberi olduğu değerlendirmelerini inkar etmişti.
Kaşıkçı cinayetinin ardından gerilen Türkiye ve Suudi Arabistan ilişkileri de 2022 başlarında diplomatik bağları onarmaya ve yeniden kurmaya başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kaşıkçı’nın öldürülmesinden sonra ilk kez Nisan 2022’de Riyad'ı ziyaret etti. Buna karşılık Suudi Arabistan, Bin Selman'ın Türkiye’ye yapacağı ziyaretten hemen önce Haziran 2022’de Türkiye'ye seyahat yasağını kaldırdı.
(HA)
