İnsan Hakları Derneği (İHD) bünyesinde, Diyarbakır merkezli Toplu Mezar Vakfı kuruluyor.
Vakıf, toplu mezarlara gömülen, çatışmalarda yaşamını yitiren PKK'li ve sivil kayıpların akıbetinin bulunması için çalışacak.
Vakfın kuruluş ve hazırlık çalışmalarında yer alan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, İHD Diyarbakır Şubesi’nin sitesindeki açıklamasıyla, vakfı anlattı:
“Öteden beri toplu mezarlar uğraştığımız bir mesele. Şu ana kadar devletin bu konuda hiçbir adımı olmadı. Bizim gibi çatışma yaşayan, savaş yaşayan ülkelerde de bu tür şeyler gündeme geliyor. Toplu mezar vakfını bu amaçla kurma kararı aldık.”
“Vakıf çalışmalarında antropologlar, arkeologların ve psikologlar da yer alacak. MEYA-DER, YAKAY-DER, Barış Anneleri İnisiyatifi gibi kurumlardan destek alacağız. Vakfın kuruluş aşaması en geç Ocak 2014'te bitecek.”
“Ermeni soykırımı ile alakalı dönemlere ait toplu mezarlar var. Aynı şekilde Kürt isyanlarından kaynaklı toplu mezarlar var. Ve en son da son 30 yılda devlet ile PKK arasındaki savaştan kaynaklı ölümler var. Bu Toplu Mezar Vakfı özellikle de Kürdistan'da hakikatlerin açığa çıkarılması içinde mücadele edecek.”
“Toplu mezarlardaki delillerin toplanması bu sürece katkı sunacak. Adli Tıp uzmanlarının kendi alanlarıyla ilgili deliller toplamaları gerekir. Araştırma ve inceleme yapmaları gerekir. Çünkü birçok kullanılması yasak olan silahlar kullanıldı. Sağ yakalanıp işkenceyle öldürülenler oldu. Bunlar vakfın çalışmalarıyla açığa çıkacak.”
“Sağlıklı bir kimliklendirme yapılabilmesi için DNA bankası kurulması şart. Yasal çalışmaları başlatma temelinde hukuksal bir mücadele vereceğiz. Bunları aştıktan sonra DNA bankası oluşturulacak ve bütün kayıp yakınları buraya müracaat edecek.”
“Usulüne göre mezarlar açılır kimliklendirme yapılır. Binlerce kayıp ailesi gider bu DNA bankasına örnek verir ve toplu mezarlarda çıkan örnekler gönderilir. Kiminle eşleştiyse kime aitse, onun cenazesi hassasiyetle antropolog ve arkeologlar yardımıyla çıkarılıp ailelere teslim edilir" diye konuştu.”
“Toplu Mezar Vakfı bünyesinde psikologların olması lazım; çünkü ciddi anlamda toplum travma geçirmiş ve özellikle kayıp yakınları çok sıkıntı yaşıyor.”
“Bütün kayıplar devletin bilgisinde. Devlet arşivinde kaybedilen bütün sivillerin bilgisi vardır. Devletin bu arşivleri açması ve sivilleri nereye gömdüğünü söylemesi lazım. Çünkü bu kayıpları aramak bulmak çok meseledir ve çok uzun zaman alır. Aynı şekilde bu çatışmada kirli savaşta ölenlerin nerelere gömüldüğü Genelkurmayın arşivinde vardır. Genelkurmay istese onları çıkarabilir.”
“Bingöl'de Şeyh Said döneminde kalan bir toplu mezar var. 98 tane yakılmış kadın ve çocuk. Daha sonra o toplu mezarın üzerine çatışmada yaşamını yitiren 40 PKK gerillası topluca oraya gömülüyor. Eski zamanlardan kalan toplu mezarlarla karılaştığımız zaman aynı hassasiyeti göstereceğiz, o bilgileri de arşivleştireceğiz.” (AS)
* İHD Diyarbakır Şubesi'nin hazırladığı toplu mezar haritasına buradan ulaşabilirsiniz.
