İşkence ve kötü muameleden dolayı rehabilitasyon için başvuruda bulunan 73 kişinin tamamı, siyasi nedenlerle gözaltına alınmıştı; bunların 56'sı erkek (yüzde 76), 17'si kadındı. (yüzde 23).
Kişilerin etnik aidiyetleri veri olarak alındığında ise, bu yılın ilk beş ayında işkence sonrası rehabilitasyona başvuranlarının hemen hepsinin Kürt kökenli olduğu ve daha çok kırsal kesimden geldikleri belirlendi.
73 başvurunun 72'si Kürt, bir tanesi Türk kökenli.
TOHAV'ın İşkence Rehabilitasyon Merkezi'ne (İRM) başvuranların yüzde 46.5'i ilköğretim mezunu. Başvuranların yüzde 82'si işsiz, çalışanların önemli bölümünün sosyal güvenceden yoksun; yüzde 94'ünün gelir düzeyi düşük.
2003 yılında TOHAV/İRM'ye toplam 197 başvuru yapıldı. Bunlardan 35'inin tedavisi devam ediyor. 2002 yılı ve önceki yıllarda başvurusu alınıp, tedavisi hala devam eden hasta sayısı ise 25.
TOHAV/İRM'nin ayrıca bu yılın ilk beş ayında 60 kişiye gönüllü muayene ve danışma hizmeti, 193 kişiye destek verdiği açıklandı.
İşkence tipleri
TOHAV/İRM'nin bu yılın ilk beş ayını kapsayan raporunda yer alan başvurular arasında 64 çeşit işkence ve kötü muamele yöntemi var.
Başvuran 73 kişinin tamamı "dayak" yediğini belirtirken, en sık görülen işkence ve kötü muamele yöntemleri arasında elektrik verme, gözlerin bağlanması, aşırı sıcak-soğuk koşulları, ayakta durmaya, anlamsız tekliflere uymaya zorlama, hücrede tecrit, tuvalete gitmenin engellenmesi, işkenceye görsel-işitsel tanıklık, çıplak bırakma, yakınlarına yönelik tehdit, tıbbı muayeneden yoksun bırakma gibi yöntemler sıralanıyor.
Fiziksel ve sözlü cinsel taciz, ölüm tehdidi, yalancı infaz gibi insanlık dışı muamele de başvuranların üçte birinden fazlasının maruz kaldığı işkenceler.
2004 yılı başvuranların 64'ü emniyet müdürlüklerinde, beş jandarma karakolunda, dördü (yüzde 5.4) polis karakolunda işkence gördüğünü belirtti.
İşkenceden dolayı tedavi için kendilerine yapılan başvuruların ayrıntılı istatistiğini çıkaran TOHAV/İRM'nin raporunda yer alan bazı başlıklar şöyle:
Başvuranların şahsi durumu
2004'te başvuranların 23'ü (yüzde 31.5) evli, 50'si (yüzde 68.4) bekar. Evli olanların eşlerinde ve çocuklarında da travmanın etkileri görülmektedir.
Başvuranların eğitim durumu
2004 yılında merkeze başvuranların 34'ü (yüzde 46.5) ilköğretim, 16'sı(yüzde 21.9)lise, 15'i (yüzde 20.5) üniversite eğitimi almıştır. 3'ü(yüzde 4.1)okur-yazar, 5'i (yüzde 6.8) de okur-yazar değildir.
Başvuranların mesleki durumu
2004 yılında merkeze başvuranların 10'u (yüzde 13.6) öğrenci, 19'u (yüzde 26) işçi-memur, 3'ü (yüzde 4.1) ev hanımı, 7'si (yüzde 9.5) serbest olarak çalışmaktadır. 34'ü (yüzde 46.5) ise mesleğini diğer olarak belirtmiştir.
Başvuranların iş durumu
2004 yılında başvuranların 13'ü (yüzde 17.8) bir işte çalıştığını belirtirken, 60'ı (yüzde 82) işsiz durumda. Bir işte çalışanlar da asgari ücretin altında ve sosyal güvenceden yoksun olarak çalıştığı görüldü.
Başvuranların gelir durumu
2004 yılı başvurularının 5'i (yüzde 6.8) gelir düzeyini orta, 68'i (yüzde 94) düşük olarak belirtmiştir.
Başvuranların sosyal güvenlik durumları
2004 yılı başvurularının 8'i (yüzde 10.9) bir sosyal güvenlik kurumundan faydalanabilirken, 65'i (yüzde 89) hiçbir sosyal güvenlik kurumundan faydalanamamaktadır. Sosyal güvenlik kurumundan faydalananları yeşil kart sahipleri oluşturuyor.
Başvururanların ikamet durumları
2004 yılı başvurularının 13'ü (yüzde 17.8) ev sahibi, 42'si (yüzde 57.5) kiracı, 18'i (yüzde 24.6) misafir olarak ikamet etmektedirler.
TOHAV/İRM'ye yapılan başvuruların hemen hemen yarısı eski TOHAV başvurularının yönlendirmesiyle, yüzde 2.7'si avukatı aracılığı ile, yüzde 23.2'ü sivil toplum kuruluşları ve İnsan Hakları Derneği'nin yönlendirmesiyle, yüzde 24.6'sı muhalif siyasi partilerin yönlendirmesi ile tedavi yardımı istedi. (YS/BB)
