Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İstanbul’daki 1 Mayıs kutlamalarında işkence yasağı ile toplantı ve gösteri özgürlüğünün ihlal edildiğini açıkladı.
TİHV “Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmalı, işkence ve diğer kötü muameleyi sıradanlaştıran her türlü söylem ve tutumdan derhal vazgeçilmeli” talebini dile getirdi.
Açıklamada, Anayasa Mahkemesinin 15 Aralık 2023’te Resmi Gazete'de yayımlanan kararında, Taksim Meydanı'nda 1 Mayıs kutlamalarının yasaklanmasını Anayasa'nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olarak değerlendirdiği belirtildi.
“Kent yaşamı adeta felce uğratıldı”
TİHV’in açıklaması şöyle:
“1 Mayıs’ta İstanbul’da adeta ilan edilmemiş bir OHAL yaşandı. İl genelinde karayolu trafiğine kapatılacak yollarda kısıtlama uygulamaları saat 04.00 itibariyle, deniz ve raylı sistem ulaşım ağlarındaki kısıtlama uygulamaları ise saat 05.30 itibariyle başlatılmıştır. Valilik, bu kapsamda Fatih ilçesinde 13, Beyoğlu ilçesinde 25, Şişli ilçesinde 24, Beşiktaş ilçesinde 9 ve D-100 karayolunda ise 7 noktada ulaşımı kara yolu trafiğine kapatmış, pek çok hatta deniz ve raylı sistem ulaşımını durdurmuştur.
Bir doğal afet koşullarında dahi alınmaması gereken bu tedbirler sadece İstanbul’da yaşayanları değil çeşitli gerekçelerle İstanbul’a gelmiş yerli ve yabancı misafirleri de olumsuz biçimde etkilemiş, kent yaşamını adeta felce uğratmıştır. Milyonlarca insanın seyahat özgürlüğünü ihlal etmiştir.
“Zor kullanma yetkisinin çok ötesine geçen şiddet”
1 Mayıs kutlamaları için Taksim’e çıkmak isteyen sendika, sivil toplum kuruluşu, meslek odası ve siyasi parti üye ve yöneticileriyle kolluk güçleri arasında yasaklama ve kısıtlamalar nedeniyle gergin anlar yaşandıkları basına yansımıştır.
Benzer durumlarda hep yaşandığı gibi, hiçbir şekilde müzakereye yanaşmayan kolluk güçleri bir kez daha evrensel hukukta ve ülke yasalarında tanımlanan zor kullanma yetkisinin çok ötesine geçen, kural dışı, denetlenmeyen bir şiddet uygulamıştır.
İstanbul’da kalkan, cop, göz yaşartıcı kimyasal ajanlar ve plastik mermi, kaba dayak vb. şiddet araç ve yöntemleri kullanılarak en az 210 kişi gözaltına alınmıştır. Çok sayıda kişi de yaralanmıştır.
Basına yansıyan görüntülerden, bazı kişilerin yere yatırılıp üzerlerine diz veya ayak dayamak suretiyle nefessiz bırakıldığı ve ters kelepçe uygulandığı anlaşılmaktadır.”
“İnsan hakları ve demokrasiye aykırı”
Tüm dünyada ve ülkenin pek çok kentinde bayram şenliği şeklinde gerçekleşen 1 Mayıs kutlamalarının, İstanbul’da başta işkence ve diğer kötü muamele yasağı, toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü olmak üzere pek çok hak ve özgürlüğün ihlal edilerek kaos içinde yaşandığı ifade edildi:
“İnsan hakları ve demokrasi değerlerine aykırı bu durumun derhal son bulması için yetkilileri Anayasa Mahkemesi kararlarına ve hukukun üstünlüğü ilkesine uygun davranmaya, kolluk şiddetini, işkence ve diğer kötü muameleyi sıradanlaştıran her türlü söylem, tutum ve davranıştan kesinlikle vazgeçmeye davet ediyoruz.”
İstanbul’da 1 Mayıs yasakları nedeniyle kolluk güçlerinin şiddetine ve işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalan kişilerin, tedavi ve rehabilitasyon konusunda destek almak ve işkenceyi belgelendirmek TİHV İstanbul Temsilciliğine başvurabileceğini açıkladılar.
(AS)
