16 Nisan 2002
Sayı: 212/E-50
BASIN AÇIKLAMASI
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, 15 Nisan 2002 günü yaptığı olağan toplantıda,radyo,televizyon, gazete ve internet gazetelerini ilgilendiren yasadaki aksaklıklarla,sakıncaların giderilmesi için milletvekillerine çağrıda bulunma kararı aldı.
Bu hafta içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda ele alınacağı belirtilen yasa ile ilgili değerlendirmede değiştirilmesi gereken konular şöyle özetlendi:
* ? Radyo ve televizyonla ilgili yayın kuralları,yürürlükteki yasada zaten yoruma bağlı ve kapsamı belirlenememiş bir sınırlama getirirken, bunlara "kamu yararı" , "korku salacak yayın" ,"kışkırtıcı yayın","karamsarlık ve umutsuzluk eğilimleri yaratacak yayın" gibi yenileri eklenmektedir.
* ? Radyo ve televizyonlarda ekran karartmanın kaldırılması gerekçesi ile getirilen 10 milyar lira ile 125 milyar lira arasındaki para cezaları,özellikle yerel ve bölgesel radyo ve televizyonlar için öldürücü sonuçlar doğuracak ağırlıktadır.
* ? İlkelere aykırı yayın gerekçesiyle yayını engellenecek programların yapımcı ve sunucularına getirilen başka bir programda çalışma yasağı, geçici de olsa meslekten men cezasına dönüşmektedir.
* ? Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun oluşumu, yürürlükteki yasanın siyasallaşmaya açık niteliğini büsbütün arttırmakta,ayrıca iktidar partilerine hükümet aracılığı ile de üyelerden çoğunu seçme hakkını tanımaktadır.
* ? Yasaya eklenen ve Basın Yasasında değişiklik öngören maddelerdeki idari para cezaları da yerel ve bölgesel gazetelerin yaşamlarını sürdürmelerini engelleyecek tutarlar öngörmektedir. Benzer savsaklamalar için diğer yasalarda öngörülen para cezaları 54 milyon lira iken, basına 1 milyar lira ile 50 milyar lira arasında para cezası uygulanmasının gerekçesini ve hukuka uygunluğunu anlamak mümkün olmamaktadır.
* ? Tazminat davalarında istenilecek tutarın tabanının 10 milyar lira olarak belirlenmesi, Borçlar Yasası'nın gelenekleşmiş uygulamalarına aykırı düşmektedir. Baştan bilirkişi atanması zorunluğu da Türk Hukuk Sistemini örseleyen,hakimin takdir hakkını elinden alan bir eğilimi yansıtmaktadır.Bu tür davaların gazete ve gazetecilerin üzerinde sürekli bir tehdit aracı olarak kullanılmasının yolu da böylece açılmış olacaktır.
-2-
* ? Yasadaki internet siteleri ile ilgili hüküm ise özellikle henüz kuralları yasa ile belirlenmemiş internet gazeteciliğini yapılamaz hale getirecektir.Madde hem Haberleşme Yüksek Kuruluna hem de Radyo Televizyon Üst Kuruluna görev ve yetki vermekte,ancak uygulamayı hiç ilgisi olmayan bir teknolojik yayın alanını düzenleyen Basın Yasası'na bırakarak önemli bir çelişkiyi de oluşturmaktadır.
* ? Maddenin Türk Ceza Kanununda tanımı bile olmayan "yalan haber" kavramının yanı sıra "hakaret ve benzeri fiiller" gibi yeni suçlar yaratması da Türk Hukuk Sistemi açısından savunulamayacak bir eğilimi belgemektedir.
Milletvekillerini, yasanın görüşülmesi sırasında, Anayasa'ya ve Ulusal Programa da ters düşen aksaklıklarla sakıncaların giderilmesi yönünde çaba göstermeye çağırıyoruz.