Temel Gazetecilik Atölyesi Dördüncü Gününde Sunum ve Uygulamalarla Devam Etti

"Güncel Türkiye Okumaları" modülünde Nilgün Toker ile birlikte, Türkiye'nin mevcut siyaset durumu, Türkiye'de yaşanan hak ihlalleri, yaklaşan yerel seçimler, muhafazakarlık ve ayrımcılık konuşuldu.

Siyasal kampanyalar, yerel seçim çalışmaları

Nilgün Toker, katılımcılardan, yerel seçim çalışmaları içerisinde yapılan siyasal kampanyaların ana temasının ne olduğunu yazmalarını istedi. Yazılan kısa yazılar üzerinden yerel seçimler ve siyasal kampanyalar tartışıldı.

Seçim kampanyanlarında kullanılan reklamlar ve "Gürültüsüz Seçim Kampanyası" üzerinden reklam-siyaset ilişkisi, seçim stratejileri konuşuldu.

Haber ve habercilik

Nilgün Toker, atölyede haber-habercilik kavramı, gazetecinin görevi, olay-olgu üzerine de tartışmalar yürüterek, "Kelimelerle düşünür, düşündüklerimizi de kelimelerle anlamlandırırız. Anlamlandırmak için de bu kelimelerle kavramsallaştırmalar yapmalıyız" dedi. Katılımcılara haber kavramının hangi anlamları ifade ettiğini sordu.

"Haber gerçeği ortaya çıkarmaktır. Ancak hangi gerçek?" sorusuyla gerçek-hakikat-sahte/durum kavramlarını değerlendirildi.

Tarafsız gazeteciliğin olmadığını, herkesin gerçeğe farklı bir bakışı olduğunu vurgulayan Toker, "Gazeteciler 'Haber ne?' sorusunun karşılığını aslında 'Gerçek ne?' olarak düşünmelidir" dedi.

Türkiye'deki mevcut siyaset ortamı, müzakere etme, karar mekanizmaları, plebisiter rejim, referandum kavramları konuşuldu.

İkna ve inandırma

Partilerin seçim faaliyetleri halkı neye ikna etmek istiyor tartışması bağlamında ikna-inandırma kavramları konuşuldu. Toker, iknanın akılsal bir faaliyet olduğunu, inandırmanın ise biat, bağlanma ve sadakatle ilgili olduğunu söyledi.

Kanaat-kanaat önderleri, siyaset-siyasal olan ve kamusal-sosyal alan ayrımı konuşuldu ve katılımcılar bir konuda kanaat geliştirmek üzerine tartışmalar yaptılar.

Habere disiplinlerarası yaklaşım

Habere disiplinlerarası yaklaşımı şöyle açıklıyor Prof. Dr. Alankuş, "Habere disiplinlerarası bakmak etik konuştuğumuz zaman felsefeye, medyanın geçmişten günümüze değişimini konuştuğumuzda tarihe, haberin dilini konuştuğumuzda da dil bilimine bakmaktır."

Atölyede haber-doğruluk, haber-güç, haber-dil ilişkisi üzerine tartışıldı. Alankuş, "Haberin içeriğine bakmalıyız. Çünkü hikaye/haber anlatısı bir iktidar kurma biçimidir. Toplumsal güç ilişkilerinin nasıl yeniden kurulduğunu bu haberlere baktığınızda göreceksiniz. Haberin içeriği, haberin yazılması, yeni medyanın yeni bir haber dili getirip getirmediğine tekrar tekrar bakmamız gerekir" dedi.

Prof. Dr. Alankuş, "Genel geçer haberciliği eleştirmemiz gerekir. Yapılan habercilikte yapısal sorunlar söz konusu" diyerek, hak odaklı ve barış odaklı haberciliğin mümkün olduğunu vurguladı. Hak odaklı ve barış odaklı habercilik için önemli noktaları şöyle aktardı;

• Hak odalı habercilik sadece insan hakları ihlallerini takip etmek değildir. Bütün haberleri hak odaklı düşünmektir. Hak odaklı habercilik yapmak, haberi yaparken hak ihlaline yol açmamak demektir.
• Kullanacağınız dil, yazacağınız kelimeler, haberi kimden yana kuracağınız çok önemli.
• Hak odaklı haberlerde, fikri takip yapmalısınız. Bu da hak odaklı habercilik kriterleriniz arasında yer almalıdır.
• Her haberin hak odaklı kılınması gerekir. Eğitim, ekonomi, savaş vb. alanlarda, mağdur kimse onun üzerinden haberi yapmalısınız.
• Ötekinin de ötekisi olabileceğini düşünerek davranmalısınız. Misal, haberi kadın odaklı kıldığınızda, mağduriyeti hak odaklı kılmış olursunuz.
• Barış gazeteciliğinde haber dili süreç odaklı kurulmalı. Haberi, kazanan ya da kaybeden üzerinden kurmamalıyız.
• Haberimiz, yönetenler değil yönetilenler yani kamudan yana olmalı. Resmi otoriteler değil de mağdurlar üzerinden bakmalıyız.
• Soruna bağlamı içerisinde, neden-sonuç ilişkisi içinde bakmak gerekir.
• Tarafları iki taraf gibi görmemelisiniz.

Daha sonra katılımcılar gruplara ayrılarak Hürriyet, Takvim, Sözcü gazeteleri üzerinden eleştirel haber okuması yaptılar. (SO)

Sevda Alankuş hakkında

BİA Eğitim Danışmanı, Yaşar Üniversitesi Öğretim Üyesi.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu. Yüksek lisans ve doktora derecelerini Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında ve aynı üniversitede tamamladı. Akademik çalışmalarına 1988-89 yıllarında Leeds Üniversitesinde devam etti. Ege ve Ankara Üniversiteleri iletişim Fakültelerinde 1982-1999 yılları arasında öğretim üyesi olarak çalıştı. Doçentlik ve profesörlük unvanlarını iletişim Bilimleri alanında aldı. Doğu Akdeniz Üniversitesi, iletişim ve Medya Çalışmaları Fakültesi'nde dekanlık yaptığı dönemde (1999-2008), Barış için iletişim ve Araştırma Merkezi'ni kurdu. 1999 yılından bu yana, Bağımsız iletişim Ağı eğitimlerinin danışmanı sıfatıyla, IPS Vakfı yayınlarının editörlüğünü üstlendi. Araştırma alanları arasında alternatif medya, barış gazeteciliği, feminist medya eleştirisi gibi konular yer alıyor.

Nilgün Toker hakkında

Felsefeci. Doktorasını Üniversite Paris 8 Vincennes-Saint-Denis'te (Arendt ve Habermas'ta İktidar ve Meşruiyet İlişkisi) yaptı. Lisans ve yüksek lisansını (Doğal Hukuk Geleneğinde Locke'un "Yönetim Üzerine İki İnceleme"sinin Yeri) Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü'nde tamamladı.Yüksek öğrenimine Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü'nde başlamıştı. 1961, Dinar doğumlu.

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.