12-18 Kasım tarihlerini kapsayan Erozyonla Mücadele Haftası’nda TEMA Vakfı, toprak ve iklim ilişkisine dikkat çekerek tüm Türkiye'de “Toprağı koru, iklimi koru” sloganıyla etkinlikler düzenliyor.
Ayrıca hafta kapsamında toprakların yaşamsal önemini topluma iletmek için açılan Toprak TEMA web sitesini de yenileyerek yayına alıyor.
Yenilenen Toprak TEMA web sitesi toprak hakkındaki genel bilgileri, Türkiye’deki toprakların durumunu, toprağa dair merak edilen ve az bilinen konuları içeriyor.
Toprak ve iklim ilişkisi
Vakfın bu yıl “Toprağı koru, iklimi koru” sloganıyla yola çıkmasının nedenini toprak ve iklimin yakın ilişkisiyle açıklayan TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç’ın değerlendirmeleri şöyle:
“İklim değişikliği bugün ve yarınımızı tehdit eden en önemli sorunlardan biri. İklim değişikliğine özellikle fosil yakıt kullanımı sonucu ortaya çıkan sera gazları (karbondioksit vb.) neden oluyor. Sera gazları küresel ortalama sıcaklıkları artırıyor.
TIKLAYIN - WWF: İklim Değişikliği Akdeniz’deki Canlı Türlerini Tehdit Ediyor
“Karbon yutaklarını korumalıyız”
“Sanayi devrimini takiben dünyadaki ortalama sıcaklık 1 derece arttı. Bu artışın 1,5 derecede sınırlı tutulması iklim değişikliğinin etkilerinin daha da şiddetlenmemesi için ciddi önem taşıyor.
TIKLAYIN - IPCC Raporu: 1,5 Derece Hedefini Yakalamak Mümkün
“Küresel sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar 2010 yılı seviyesine göre yüzde 45 azaltmamız ve 2050 yılına kadar net sıfırlamamız gerekiyor. Bunu başarmak için öncelikle toprak olmak üzere tüm karbon yutaklarını (depolarını) korumak büyük öneme sahip.”
Türkiye’de toprakların yüzde 86’sında erozyon
Gıdanın yüzde 95’i doğrudan veya dolaylı olarak toprakta yetişiyor. Ancak yaşamsal önemi olmasına rağmen topraklar yeterince korunmuyor. Dünyada ekilebilir arazilerin yüzde 33’ü toprak bozulumuna uğramış halde. Üstelik erozyon ilk önce toprakların karbon içeriği en yüksek olan üst kısmını yok ediyor.
Türkiye’de ise toprakların yüzde 86’sında erozyon görülüyor ve yılda 642 milyon ton toprak erozyonla taşınıyor. Bu toprağın 154 milyon tonu deniz, dere ve göllere taşınarak kaybediliyor.
Orman varlığının artırılması önemli
Türkiye’de erozyonla taşınan toprağın yaklaşık yüzde 1’i ormanlardan, yüzde 56’sı mera alanlarından, yüzde 39’u tarım alanlarından yüzde ise 4’ü diğer alanlardan geliyor.
Bu nedenle ormanların erozyonu önlemedeki rolü oldukça önemli. Dolayısıyla orman varlığının korunması ve artırılmasının önemi bir kez daha öne çıkıyor.
Sürdürülebilir toprak yönetimi
Bununla birlikte gıda güvenliğinin riske girmemesi için tarım ve mera alanlarında da erozyonu azaltacak önlemlerin alınması gerekli.
Sürdürülebilir toprak yönetimiyle yüzde 58 daha fazla gıda üretilebileceği için bu yönetime ağırlık vermek gerekiyor.
Toprak ve iklim için ne yapabiliriz?TEMA Vakfı iklim değişikliğini engellemek ve toprağı korumak için bireysel düzeyde alınabilecek önlemlerden bazılarını şöyle sıralıyor: İklim değişikliğini engellemek için* Yenilenebilir enerji kullan! Yerel ve ulusal yönetimlerin yenilenebilir enerjiye öncelik vermesi için talepte bulun. * Toplu taşıma ve bisiklet kullan, kısa mesafeleri yürü! Kaldırımların ve bisiklet yollarının iyileştirilmesi için talepte bulun. Daha az uçak kullan! Demiryolu ulaşımı yatırımlarının artırılması için talepte bulun! * Enerji verimliliği yüksek elektrikli eşyalar kullan! * Yerelde üretilmiş gıda ürünlerini tercih et! * Çöpünü azalt, ambalajlı ürün satın alma, geri dönüşüm yap! * Fosil yakıtlara dayalı enerji tüketiminin gezegene ve insana zararı konusunda farkındalık yaratmak için iklim örgütlerini destekle! * İklim değişikliği konusunda bilgilen ve harekete geç! Topraktaki karbonu korumak ve toprağın karbon tutma kapasitesini artırmak için:* Meraları koru! Ormanları koru! Ağaçlandırma ve mera ıslah çalışmalarına katkı ver. Tahrip olmuş orman alanlarını ağaçlandır, mera arazilerini ıslah et. * Meyilli arazide teraslar üzerinde tarım yap. Oyuntu oluşması muhtemel yerleri, dere kenarlarını sürekli bitki ile örtülü tut. Salma sulama yapma, damla sulama vb su tasarruflu sulama sistemlerini kullanarak sulama yap. Rüzgar erozyonuna karşı rüzgar perdeleri tesis et. * Arazi işlemede erozyon önleyici tedbirleri uygula. Toprakları meyil istikametinde işleme. Gereksiz toprak işleme yapma. * Çok çeşitli ürün ek! Mono-kültür tarım yapma! Ekim nöbeti uygula. * Sürdürülebilir tarım tekniklerini benimse, gelişigüzel kimyasal gübre ve pestisit kullanma. * Organik gübre, kompost vb kullan. Anız yakma! * Bilinçsiz şehirleşmeyi engelle! Toprağın asfalt veya betonla mühürlenmesine engel ol! Yerel ve ulusal yönetimlerden bunu talep et! |
(TP)
