AKP grubunun TBMM'ye getirdiği 212 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/3119) TBMM'de görüşülerek, yasalaştı. Görüşmeler 18 Haziran gecesi tamamlandı. AKP milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.
AKP'nin kanun yapımında temel yöntem haline getirdiği pek çok farklı konuda farklı yasa ve kararnameleri çıkartma ya da değiştirmeye yönelik "torba yasa teklifinin" 35 maddesinden 33'ü doğrudan yasa ve kararnamelerle ilgiliydi.
Bu maddeler arasında siyasi açıdan en tartışmalı olanlar da teklifin 31. ve 3. Maddeleriydi.
MADDE 3: Erdoğan'a istediği subayı süresi dolmadan terfi ettirme yetkisi
Kanun teklifinin 3. Maddesi "çeşitli nedenlerle kuvvet komutanlıklarının rütbe karşılama oranlarında eksiklik veya fazlalık oluşması halinde personel ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla rütbe bekleme sürelerinin Cumhurbaşkanı kararıyla değiştirilebilmesine olanak sağlama" ile gerekçelendirildi.
Bu maddede değişiklik yapılması esasen "Anayasa Mahkemesinin 7/12/2023 tarihli ve E:2018/117; K:2023/212 sayılı kararı ile 703 sayılı KHK’nın 127 nci maddesiyle 926 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümlenin iptal edilmesi" nedeniyle bir Anayasal zorunluluktu.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı esasen yasada kararname ile değişiklik yapılamayacağı ve 926 sayılı Kanun'un TBMM'de görüşülerek yasa değişkliği yapılması yönünde olmakla birlikte AKP'nin TBMM'ye KHK'deki hükmü aynen taşıması sert eleştirilere neden oldu.
Bu Kanun Teklifinde daha önce yer alan ve Erdoğan'a ordudan doğrudan doğruya subay ihraç yetkisi tanıyan madde ağır eleştirilerden sonra torbadan çıkarılmıştı.
GERİ ADIM MI?
AKP, Erdoğan'a "ordudan subay ihraç yetkisi" tanıyan maddeyi torba yasadan çıkardı
İYİ Parti: "Ordu siyasi tercihlere göre dizayn ediliyor"
İYİ Parti adına Kanun Teklifini değerlendiren Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, TSK'nin geçmişini ve başarılarını övdükten sonra AKP'nin teklifini “Ordumuza siyasetüstü, rasyonel politikalarla yaklaşmak gerekir. Hesapsız maceraların aparatı değildir.” diyerek eleştirmeye başladı.
Türkeş Taş rütbe bekleme süresi değişikliğine itirazında “926 sayılı Kanun’un 30. maddesine eklenmek istenen ‘Cumhurbaşkanı kararıyla uzatılabilir veya kısaltılabilir’ ibaresi, somut ve objektif bir kriter içermediğinden hukuka aykırıdır.” dedi ve getirilen değişiklik önerisini “Bu teklif, TSK’nın subay, general ve amiral kadrosunu siyasi tercihlere göre hızlıca dizayn etme isteğinden kaynaklanıyor.” sözleriyle hedef aldı.
İYİ Parti sözcüsü bu niteliğiyle yasanın “Cumhurbaşkanının da eli[ni zayıflat[acağını] söyledi. "Haklı yere bile yapılacak atamalar şaibeli görünür.” dedi. Atamalarda liyakatin değil biatin öne geçeceğini değerlendiren İYİ Partili vekil “Subayların performansa dayalı değil, Cumhurbaşkanına biat ve itaate dayalı terfiler alacağı bir düzen oluşur.” diyerek değişkliğe karşı olduklarını açıkladı.
Gene İYİ Parti'den Bursa Milletvekili Selçuk Türkoğlu da “Bu maddeyle getirilen düzenleme Anayasa’yı fiilen ilga etme girişimidir.” diyerek değişkliğe karşı çıktı.
Cumhurbaşkanıuna tanınan yetkilerle “Türk Silahlı Kuvvetlerinin kurumsal yapısını, liyakat esasına dayanan terfi sistemini ve ordu-millet arasındaki güven bağını kökünden sarsacak bir müdahale[de]" bulunulduğunu söyledi. Erdoğan'a tanınan yetkilerin "tamamen belirsiz ve sınırsız" olduğunu, yeni haliyle yasanın “Sadakati ödüllendirip siyasi yakınlığı teşvik ede[ceğini], kutuplaşma ve kurumsal çözülmeye neden ol[acağını]" ileri sürdü.
CHP'li Tahsin Becan: "Gene Anayasaya aykırı"
CHP adına söz alan Yalova Milletvekili Tahsin Becan usul açısından Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülen teklifin "Millî Savunma Komisyonu'na danışılmamışt" olduğunu eleştirdi.
Becan “703 sayılı KHK’nin iptali üzerine aynı hükümler yasa metnine tekrar yazılarak Anayasa’ya aykırı davranılmakta" olduğunu da söyledi.
Becan teklifin “TSK personel sistemini yok saymak anlamına geldiğin" ve sistemi "yıllardır uygulayan askeri kadroların hiçe sayıldığını" ileri sürdü. CHP'li vekil,Milli Savunma Üniversitesine sivil rektör atanarak “15 Temmuz sonrası [TSK] hiyerarşik yapı[sının] bozul[duğunu]" ileri sürdü ve “Askeriye kendi kurallarına, siviller kendi kurallarına tabi olmalıdır.” dedi.
Madde 31: "Belediyeler öğrenci yurdu açamaz"
Torba Kanunun 31 Maddesiyle de "25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirildi.
Bu değişiklikle Belediyelerin öğrenci yurdu açma yetkisi kaldırıldı.
MADDE 31 – Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlara İlişkin Ruhsat Yetkisi
MADDE 31- 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Özel barınma hizmeti veren kurumlara ilişkin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı
"MADDE 13- 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen izin veya ruhsatlara ilişkin hükümler, öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumlar hakkında uygulanmaz.
"Öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumlara kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, ortaokul ve ortaöğrenim düzeyinde Millî Eğitim Bakanlığınca, yükseköğrenim düzeyinde ise Gençlik ve Spor Bakanlığınca verilir.
"Bakanlıklar bu yetkilerini valiliklere devredebilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”
Torba Kanun'un 15. Maddesinden sonraki maddeler, üzerlerinde hiçbir görüşme yapılmadan kürsüden "kabul edenler... etmeyenler" sorusu hızla sorularak yasalaştı.
Böylece muhalefetin belediyelerinin elinde toplumsal hizmet için bulundurduğu bir yetki daha merkezi hükümete "tartışmasızca" devredildi.
"Torba Kanun"da neler vardı?
MADDE 1-İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyine dair düzenleme, MADDE 2- Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun, MADDE 3-TSK Personel Kanunu’nda rütbe düzenlemesi, MADDE 4-Cumhurbaşkanı’nın belirleyeceği idari esaslar, MADDE 5-Yükseköğretim Kanunu’nda değişiklik, MADDE 6-Devlet ve vakıf üniversitelerine rektör atanması, MADDE 7-Kanunda üçüncü fıkranın yeniden yazımı, MADDE 8- İlgili kanunda “Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı” ibaresinin “Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri” şeklinde değiştirilmesi, MADDE 9-Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu düzenlemesi, MADDE 10-Ekonomik ve Sosyal Konsey yapısına dair değişiklik, MADDE 11-Yeni madde başlığı ve içerik düzenlemesi, MADDE 12-Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme yasasıyla ilgili, MADDE 13- Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda değişiklik, MADDE 14-Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda madde değişikliği, MADDE 15-5393 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında ibare değişikliği, MADDE 16-Biyogüvenlik Kanunu’nda değişiklik,MADDE 17-Devlet Desteklerinin İzlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Kanun'da değişiklik, MADDE 18-Anayasa Mahkemesi’nin yapısı ve yargılama usulü, MADDE 19-2. maddenin fıkralarında düzenleme, MADDE 20-İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ek madde, MADDE 21-Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı düzenlemesi, MADDE 22-Kanun fıkralarında yer alan ifadelerin değiştirilmesi, MADDE 23-, MADDE 24-Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, MADDE 25-Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun, MADDE 26-OHAL Kanununda değişklik yapan kararnamede ibre değişkliği, MADDE 27-Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu hakkında, MADDE 28-Özel Barınma Hizmeti KHK, MADDE 29-Genel Bütçeli Kamu İdareleri düzenlemesi, MADDE 30-Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, MADDE 31-Barınma ruhsatı düzenlemesi – Belediyeden alınıp MEB/GSB’ye devredildi, MADDE 32-Kamu idarelerine dair bütçe ilişkilendirmesi, MADDE 33-Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Kurumu yetki düzenlemesi.
(AEK)
