70'ten fazla kişi yaşamını yitirdi
Tazer tabancalarının kullanımına ilişkin bugün (Salı) yayınladığı iki ayrı raporda UAÖ, bu ülkelerde 2001'den beri 70'ten fazla kişinin tazer tabancalarıyla elektroşoka maruz kaldıktan sonra öldüğünü vurguladı. Af Örgütü, en az beş olayda tazer tabancalarının rolünün kesinleştiğini hatırlattı.
Polis memurlarının tazerleri isyankar okul öğrencilerine, akli dengesi bozuk olan silahsız kişilere, sarhoşlara, polisle tartışan ya da emirlere uymayan kişilere karşı kullandığını hatırlatan UAÖ açıklamasında, tazer şoklarının kalple ilgili sorunlar yaratabileceği vurgulandı:
"Birçok uzman, tazer şoklarının uyuşturucunun etkisi altındaki kişiler ya da kalp rahatsızlığı gibi sağlık sorunları bulunan kişilerde kalple ilgili sorunlar ortaya çıkaracağı görüşünde; incelediğimiz vakaların birçoğunda bu risk faktörleri bulunuyordu."
"Bağımsız araştırma başlatılsın"
"Ölüm sayısında görülen artış, ABD ve Kanada hükümetlerinin tazer tabancalarının etkileriyle ilgili ciddi ve bağımsız bir araştırma başlatmaları gereğini ortaya koymaktadır" denilen UAÖ açıklamasında, araştırma tamamlanıncaya kadar da tazerlerin kullanımının ve transferinin askıya alınması istendi:
"Böyle bir incelemede tıp, bilim, hukuk alanlarından ve kanun uygulayıcılar arasından ehil kişiler bulunmalı ve bu kişilerin elektroşok malzemelerle ilgili ticari ya da siyasi çıkarı bulunmaması gerekir. Bulgular, çalışmanın tamamlanmasının ardından vakit geçirmeden halka açıklanmalıdır. Bu araştırma tamamlanıncaya kadar tazerlerin kullanımı ve transferleri askıya alınmalıdır."
Kadınlara ve çocuklara yönelik şiddetin aracı
"Portatif ve kullanımı kolay olan; belirgin iz bırakmaksızın yoğun acı veren bu elektroşok silahlarının kötüye kullanılabileceğini" de vurgulayan UAÖ, raporunda, sersemletici silahların özel kişilere satışına da sıkı denetim getirilmesini tavsiye etti:
* UAÖ'nün raporunda ABD'de çocuklarını disipline etmek için sersemletici silahlar kullandığı için çocuklara vahşet uygulama suçuyla yargılanan velilerle ilgili çok sayıda vaka yer alıyor.
* Sersemletici silahların suç işlerken ya da işkence ve kötü muamele için de kullanıldığına dair bilgiler var. Bunlar arasında tacizci eşleri ya da eski eşlerinden zulüm gören kadınlar da bulunuyor.
Irak'ta da kullanılıyor
UAÖ açıklamasında, şu ifadeler yer aldı:
* Ölümcül güç kullanımını engellemek amacıyla, son derece kısıtlı kullanılmasına izin verilen tazerler, bazı polis departmanlarında en yaygın kullanılan araçlar arasında.
* 49 ABD eyaletinde 5 binden fazla polis ve cezaevi memuru tazer malzemelerini kullanıyor ya da test ediyor. Bu sayı hızla artıyor. Kanada'da ise yaklaşık 60 polis departmanına tazer dağıtıldı.
* ABD ordusu, Irak'ta kullanmak amacıyla tazer satın aldı. ABD hava kuvvetlerinin, El Kaide üyesi olduklarından şüphelenilen kişileri Guantanamo Körfezine götüren uçaklarında tazerlerin de olduğu bildirildi. 2003'te Irak'ta, Abu Ghraib cezaevindeki ağır ihlallerden sorumlu tutulan 800. Askeri Polis Tugayı'nın tazerlerı olduğu biliniyor.
* Birçoğu kötü insan hakları karnesine sahip olan ülkelerde tazerler kullanılıyor ya da test ediliyor. Halen tazer kullanan ya da test eden ülkeler şunlar: Almanya, Arjantin, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Fransa, İspanya, İsrail, Kanada, Malezya, Meksika ve Türkiye.
* UAÖ, tazerlerin ateşli silahlara alternatif bir savunma silahı olarak kullanılabileceği bazı durumlar olabileceğini kabul etmektedir. Ancak, anlaşılan o ki pratikte ABD'de, nadiren ateşli silahlara alternatif olarak kullanılıyor. Birçok birimde tazerler kullanılacak "kuvvet skalasında" olması gerekenden daha aşağıda bir yerde tutuluyor.
50 bin volt, 74 ölüm
Tazer tabancalar, iğne atmak suretiyle 50 bin volt şok vererek ani hareketsizliğe yol açan sersemletici silahlar.
Tazerler bir telin ucuna takılmış iki küçük iğneyi yaklaşık 6.4 metreye atabiliyor ve iğneler aradaki telle silaha bağlı kalıyor. Olta ucuna benzeyen iğneler hedefin giysisi ya da derisine 5 cm. gömülerek bakır teller aracılığıyla yüksek voltajlı, düşük amperli elektroşok veriyor. Bu tabancalar iğneler kullanılmaksızın sersemletici silah olarak da yakın mesafeden kullanılabiliyor.
UAÖ raporlarında, farklı kaynaklara dayanan, tazer kullanılmış 74 ölümle ilgili bilgi bulunuyor. Ayrıca 21 vakanın otopsi raporları da yer alıyor. Ölenlerin çoğunluğu, rahatsız ya da mücadele ederken diğerlerinin güvenlik ya da hayatlarına yönelik ciddi tehdit oluşturmadığı anlaşılan silahsız kişilerdi.
10 kişiye bir silah
Dünyada 639 milyon hafif silah var; 10 kişiye bir silah düşüyor. Bunlar en az 98 ülkede bulunan binin üzerindeki şirket tarafından üretiliyor.
Her yıl yarım milyondan fazla insan, dakikada bir kişi konvansiyonel silahlarla öldürülüyor. UAÖ, daha sıkı bir uluslar arası silah denetimi için bir kampanya yürütüyor. Kampanyaya katılmak isteyenler, "yüzlerini, 1.000.000 yüz dilekçesine ekleyebilirler". (BB)
İngilizce raporlara ulaşmak için:
