Tayfun Atay: Sessizlik ve Suskunluk Otoriteye Yetmiyor

* Manşet görseli: Monet'in "yaşamdan yana" eserlerinden olan "Nilüferler" (Water Lilies - 1916).

Türkiye’de barış çağrısı içeren söylemlere karşı karalama kampanyaları yıllardır yapılıyordu. Ancak Afrin harekatıyla beraber sadece konuşanlar değil “olumlu veya olumsuz” bir görüş bildirmeyenler de hedef olarak seçilmeye başladı.

Akademisyen ve yazar Tayfun Atay’ın George Orwell’in 1984 kitabına atıf yaparak “Sessizlik ve suskunluk, yetmemektedir rıza üretimine” sözleriyle içinde bulunduğumuz hali özetlediği olaylar özetle şöyle gelişti:

TSK ile ÖSO’nun 20 Ocak’ta Suriye sınırlarında bulunan Afrin’e başlattıkları operasyona yönelik “Savaşa hayır” açıklamalarının karşılığı ev baskınları, gözaltılar, tutuklama şeklinde oldu.

Beyaz TV’de ekrana gelen “Söylemezsen Olmaz” isimli bir programda “Hangi ünlüler Afrin harekatına destek olmadı” başlığı üzerinden ünlülerin sosyal medya hesapları “izleyicilerden gelen talep üzerine” mercek altına alındı.

Programda ismi geçen ünlüler için kıstas, sosyal medyayı ne kadar aktif kullandığıydı. Örneğin son dört gün içinde Afrin dışında paylaşım yapanlar programın konuk ve sunucuları için “sorgulama” gerektiriyordu.

Atay: Vahim gelişme bana 1984’ü çağrıştırdı

“Söz konusu vahim gelişmenin bana çağrıştırdığı, Orwell'in ‘1984’ distopik politik bilim-kurgu romanındaki tablo oldu.

“Orada malum, ‘Avrasya’ ile sürekli savaş halindeki ‘Okyanusya’da, hem karşı kutuptaki düşmanı sürekli lanetleme, hem de o güce karşı kazanılan zaferleri yüceltmeye dönük toplu seremoniler karşımıza çıkar. Bu, romanda olduğu gibi, romandan uyarlama filmde de en çarpıcı kesittir.

“Yüzlerce insan toplu halde iktidardan yana tepkilerini adeta birbirleriyle yarışırcasına bağıra-çırpına dışa vurmaktadır. Yani sessizlik ve suskunluk, yetmemektedir rıza üretimine... Verilen mesaj budur.

“Kimin ne kadar samimi olduğu şüphelidir”

“Otorite ya da iktidar, suskunluğu dahi kendisine karşı bir şüphe belirtisi, dolayısıyla tehdit saymaktadır. Ama bir yandan da o bağıran çağıran herkes, yek diğerini izlemekte, denetlemekte, tartmaktadır. Yani kim, ne kadar samimidir bu iktidar yandaşlığında, orası da müphem ve şüphelidir...

“Şimdi bizde de söz konusu operasyona ilişkin olumsuz değerlendirmelere yönelik resmi makamlarca baskı ve kısıtlamalar getirildiği, suçlamalarda bulunulduğu, gözaltına almaların başladığı zaten ortada.

“Ama bakın, birileri çıkıp daha da ileri gidiyor ve ‘kraldan çok kralcı’ tavırla suskunluğu bile olumsuz tepki sayarak operasyona destek hususunda aynen Orwell'in romanındaki gibi herkesi adeta çığırtkanlık yapmaya zorluyorlar.

“Çığırtkanlık yapanlar iktidar için de en güvenilmez olanlar”

“Fakat yine romanın ilerleyen bölümlerinde fark edilir ki savaş çığırtkanlığını en yüksek perdeden yapanlardır aynı zamanda otoriter rejim açısından bile en güvenilmez olanlar...

“Dolayısıyla demokratik rejimlerde de iktidar kararlarının karşısında kendilerini açık, samimi ve yürekli şekilde ifade edenler, iktidarın arkasına sığınıp ona-buna, özellikle farklı, aykırı düşünenlere linç kampanyası düzenleyenlerden daha güvenilirdir her zaman...”

Ne olmuştu?

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) Suriye sınırlarında bulunan Afrin’e yönelik operasyonu 20 Ocak Cumartesi günü hava harekatıyla başladı.

Operasyonun kara harekatıyla devam eden ikinci günü 21 Ocak’ta Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, harekata karşı sokağa çıkanlara ve çıkacak olanlara Bursa’dan şöyle seslenmişti:

“Bugün bazı haberler aldım, KCK ve HDP sokağa çağırıyor. Şu anda adım adım takip ediliyorsunuz. Ey HDP, ey KCK, ey PKK nerede meydana çıkarsanız biliniz ki güvenlik güçlerimiz sizin boynunuzdadır.”

(TP)