Bu hafta içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda ele alınacağı belirtilen yasa ile ilgili değerlendirmede değiştirilmesi gereken konular şöyle özetlendi:
Yoruma açık sınırlamalar
* Radyo ve televizyonla ilgili yayın kuralları, yürürlükteki yasada zaten yoruma bağlı ve kapsamı belirlenememiş bir sınırlama getirirken, bunlara "kamu yararı" , "korku salacak yayın", "kışkırtıcı yayın", "karamsarlık ve umutsuzluk eğilimleri yaratacak yayın" gibi yenileri eklenmektedir.
Yerel ve bölgesel medya için öldürücü
* Radyo ve televizyonlarda ekran karartmanın kaldırılması gerekçesi ile getirilen 10 milyar lira ile 125 milyar lira arasındaki para cezaları, özellikle yerel ve bölgesel radyo ve televizyonlar için öldürücü sonuçlar doğuracak ağırlıktadır.
Cezalılara çalışma yasağı
* İlkelere aykırı yayın gerekçesiyle yayını engellenecek programların yapımcı ve sunucularına getirilen başka bir programda çalışma yasağı, geçici de olsa meslekten men cezasına dönüşmektedir.
RTÜK siyasi
* Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun oluşumu, yürürlükteki yasanın siyasallaşmaya açık niteliğini büsbütün arttırmakta, ayrıca iktidar partilerine hükümet aracılığı ile de üyelerden çoğunu seçme hakkını tanımaktadır.
Basına ceza niçin fazla?
* Yasaya eklenen ve Basın Yasası'nda değişiklik öngören maddelerdeki idari para cezalan da yerel ve bölgesel gazetelerin yaşamlarını sürdürmelerini engelleyecek tutarlar öngörmektedir. Benzer savsaklamalar için diğer yasalarda öngörülen para cezaları 34 milyon lira iken, basına l milyar lira ile 50 milyar lira arasında para cezası uygulanmasının gerekçesini ve hukuka uygunluğunu anlamak mümkün olmamaktadır.
Tazminat davaları
* Tazminat davalarında istenilecek tutarın tabanının 10 milyar lira olarak belirlenmesi, Borçlar Yasası'nın gelenekleşmiş uygulamalarına aykırı düşmektedir. Baştan bilirkişi atanması zorunluluğu da Türk hukuk sistemini örseleyen, hakim takdir hakkını elinden alan bir eğilimi yansıtmaktadır. Bu tür davaların gazete ve gazetecilerin üzerinde sürekli bir tehdit aracı olarak kullanılmasının yolu da böylece açılım olacaktır.
İnternet'te çelişkiler
* Yasadaki internet siteleri ile ilgili hüküm ise özellikle henüz kuralları yasa ile belirlenmemiş internet gazeteciliğini yapılamaz hale getirecektir.
* Tasarı, hem Haberleşme Yüksek Kuruluna hem de RTÜK'e görev ve yetki vermekte, ancak uygulamayı hiç ilgisi olmayan bir teknolojik yayın alanını, düzenleyen Basın Yasası'na bırakarak önemli bir çelişkiyi de oluşturmaktadır.
"Hakaret ve benzeri fiiller"
* Maddenin Türk Ceza Kanununda tanımı bile olmayan "yalan haber" kavramının yanı sıra "hakaret ve benzeri fiiller" gibi yeni suçlar yaratması" da Türk Hukuk Sistemi açısından savunulamayacak bir eğilimi belgelemektedir.
Ulusal Programa Ters
Milletvekillerini, yasanın görüşülmesi sırasında, Anayasa'ya ve Ulusal Program'a da ters düşen aksaklıklarla sakıncaların giderilmesi yönünde çaba göstermeye çağırıyoruz. (BB)
