CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, tarımda kendi adına çalışan üreticileri kapsayan Tarım Zorunlu 4B (BAĞ-KUR) sigortalılarının, 2009’da 1 milyon 14 bin 948 kişi iken, Aralık 2024’te 427 bin 298 kişiye düştüğünü açıkladı.
Bu azalışın yüzde 58’i aştığını belirten Gürer, “AKP iktidarı köylüyü tarımdan, çiftçiyi tarladan soğuttu. Kendi tarlasını süren, hayvanına bakan üretici, artık BAĞ-KUR’a prim ödeyemez hale geldi. 15 yıl önce 1 milyonu aşkın olan Tarım BAĞ-KUR’lusu bugün 427 bine düştü. Bu, sadece sosyal güvenlikten çıkış değil, üretici, çiftçi içine düştüğü sorunların artışını da gösteriyor” diye konuştu.
Sigortalı istihdam yüzde 91 azaldı
Tarımda ücretli olarak mevsimlik veya sürekli çalışanları kapsayan Tarım 4A (2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında) sigortalı sayısının da düştüğünü belirten Gürer, “2009’da 178 bin 541 kişi olan Tarım 4A sigortalısı, 2024’te sadece 14 bin 676 kişiye indi. Bu azalış yüzde 91’i buldu. Prim yükü ağır, destek yok, kayıt dışı çalışma yaygın. Tarımda çalışan on binlerce emekçi, güvencesizliğe mahkûm bırakıldı” ifadelerini kullandı.
“Tarımda sigorta pirim ödemesi zorlaştı”
Ömer Fethi Gürer, tarımda sigortalılık oranının düşmesinin başlıca nedenin ödeme güçlüğü olarak görüldüğünü söylese de “Ancak aslında yarın değil bugünü yaşamaya çalışma mücadelesi ile ortaya çıkan bir sorun” olduğunu aktardı. Şöyle konuştu:
“Tarımda sigortalı olmak, üreticinin geleceğini güvence altına alır. Ancak geliri düşen çiftçi, BAĞ-KUR primi ödeyemiyor. Gençler köyde kalmak istemiyor çünkü sosyal güvenlik sistemine dâhil olabilme olanakları sınırlı. Yıllar içinde tarımda çalışan nüfus yaşlandı, kırsala dönmek ve kırsalda kalmak koşulu ile tarımda olan gençler ve kadınların SGK primi devlet karşılamalı.
Prim artışı da BAĞ-KUR primi ödeyenleri ödeyemez duruma düşmesine de vesile oldu. Zarar eden, geliri düşen çiftçi, ilk tasarrufu ödediği primden yaptı. Çiftçi geleceği değil bugünkü yaşamını sürdürmeyi öncelikliyor.
BAĞKUR prim gün sayısı düşürüleceği Cumhurbaşkanı seçim öncesi açıkladı. Seçim geçeli iki yıldan fazla zamanda esnaf çiftçinin 9000 gün prim günü 7200 güne düşürülmesi de karşılanmadı. Prim gün sayısı bir an önce düşürülmelidir.”
Gürer, tarımda sigortalılık oranının artırılması için kapsamlı sosyal politikaların şart olduğunu belirterek, “Tarımda çalışanları tekrar sigorta sistemine kazandırmak için prim indirimi ve borç yapılandırması gibi uygulamalarla destekleme şart. Tarımda çalışan kadınlar, gençler, mevsimlik işçiler için ayrıcalıklı teşvik modelleri oluşturulmalı. Aksi takdirde kırsal da sorunlar artacak, şehirler de işsizlik katlanacak” dedi.
“Tarımda sosyal güvenlik gelecek demek”
Gürer sözlerini, “Üretici sigortadan çıkıyorsa, üretimde sorun artışına da işaret eder. Tarımda sosyal güvenlik kapsamında kişi sayı çiftçi refahı ile doğrudan ilgilidir. Çiftçi refahı demek girdi ve üretim maliyeti ve makul kar ile sağlanır. Girdi maliyetleri sürekli artarken, üreticinin geliri düşerken, çiftçinin sigorta primi ödeyecek takati kalmıyor. İktidarın bu bağlamda yapması gereken çiftçiyi ve çalışanı kayıt içinde kalması sağlayacak destekler sağlamak ve süreci doğru görüp doğru okuyarak çözümcü politikalar uygulamasıdır” diye sonlandırdı.
(HA)
