Tarımda Çözüm Prim Sistemi

İncir, Üzüm, Pamuk, Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri (TARİŞ) Genel Müdürü Ayhan Özer, Türkiye’nin tarım politikalarının gelişmesi ve yerleşmesi için öncelikle prim sisteminin getirilmesi gerektiğini söyledi.

“Doğrudan gelir desteği, ülke tarımının sorunlarının çözümü değil, üretim ile hiçbir ilgisi yok” diyen Özer, prim sisteminin gelişmemesi halinde Türkiye'nin tarımda dışa bağımlı bir ülke haline geleceğini savundu.

Üç yıl önce Tariş Genel Müdürlüğü görevine getirilen, geçtiğimiz günlerde Yeniden Yapılandırma Kurulu üyeliğine seçilen Özer, “TARİŞ artık ayaklarının üzerinde duruyor. Aldığımız ürün miktarlarındaki gelişmeler, üreticinin TARİŞ’e güven duyduğunu, sahip çıktığını gösteriyor. Ulaştığımız cirolar da olumlu” diye konuştu.

Özer, Türkiye’de tarımın sorunlarının aşılabilmesi için tarım birliklerin işbirliği yapmasının önemini de vurguladı.

“Birlikler için geri sayım başladı”

Geçtiğimiz aylarda, Yeniden Yapılandırma Kurulu (YYK) üyeliğine seçildiniz. Gündeminizde neler var?

YYK, 16 Haziran 2000'de çıkan 4572 sayılı yasadan sonra birliklerin yeniden yapılandırılmasına ve bundan sonraki dönemde şekillenmelerine yön verecek olan kurul. Kurulun görevleri oldukça fazla.

YYK, özellikle bu dönemde daha da önem kazanıyor. Çünkü, yeniden yapılandırma için kanunda öngörülen süre 2004'ün sonunda bitiyor. Dolayısıyla birliklerin yeniden yapılanma sürecinin tamamlanması için geri sayım başladı.

Artık, bu yapılanmanın sonuçlarının değerlendirildiği bir aşamaya geldik. Ben kurulda, öncelikle birliklerin haklarını savunacağım, her birliğin ayrı temsilcisi gibi görev yapacağım. Bugüne kadar YYK'nın faaliyetlerinin sonuçlarına baktığımızda çok da somut adımlar atılmadığını görüyoruz.

Ben YYK çalışmalarının hızlandırılması, YYK'nın görev alanına girip de bugüne kadar uygulanmayan yetkilerin kullanılması, toplantı düzeyinin daha sağlıklı işlemesi, şeffaf çalışması yolunda birtakım taleplerde bulunacağım ve bunların uygulamaya geçmesine çalışacağım.

“750 bin üreticinin sesiyiz”

Uzun bir aradan sonra sizin davetiniz üzerine birlikler biraraya geldi. Nasıl bir mesaj vermek istediniz?

"Artık birlik olmanın zamanı geldi." Verilmek istenen mesaj buydu. Birtakım birlikler arasında ayrılıklar ortaya çıkmıştı. 21 Şubat'tan sonra ise birliklerin bir arada çalışması gereği anlaşıldı.

Birlikler, 750 bin üretici ortağı temsil eden, bölgelerinde yarattıkları sinerji ile vazgeçilmez kuruluşlar. Ülkenin tarımında mutlaka olması gereken kuruluşlar. Biz Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun'dan bütün birliklerle görüşmesini istedik. Bu talebimizi yerine getireceğinden eminim.

Birliklerin tekrar denetim altına alınması konusu ile ilgili tehlike var mı?

Bir süre önce bazı birliklerde bu tür kaygılar vardı. Ben bu konuyu Sanayi ve Ticaret Bakanı'yla görüştüm. Ancak, hükümetin kurulmasından bugüne kadar böyle bir şeyle karşılaşmadık. Aksine Bakan'ın bizim çalışmalarımız ve özerkleştirme konusunda bizi teşvik edici ve olumlu değerlendiren görüşleri var. Bakan, birlikleri eskiden olduğu gibi geriye götürmek gibi düşüncesinin olmadığını ifade etti. Yani, öyle bir tehlike söz konusu değil.

“Tahkimle borçların silineceğinden emin değiliz”

Tariş Pamuk, Üzüm, İncir ve Zeytinyağı Birlikleri için tahkim süreci başladı. Tahkime girince tüm borçların tamamıyla silineceğini tahmin ediyor musunuz?

Bundan o kadar emin değiliz. Öncelikle, danışman şirket kanalıyla tespitler yapılacak. O tespitler çerçevesinde, stratejik plan belirlenecek. O plan çerçevesinde, tahkimin de hem takvimi hem süreci belli olacak.

Dört birlik ile ilgili tahkim kararı alındı. Şu ana kadar tahkimde hangi ölçülerin esas alınacağına dair genel bilgilendirmeden başka somut bir adım atılmadı. Danışmanlık şirketinin belirlenmesinden sonra süreç başlayacak.

Tahkimin uzamasıyla, birliklere şu anda her gün faiz işliyor. Faizler ana parayı geçmiş durumda. Rakam giderek ödenemez boyutlara gidiyor. Sürecin uzaması hem bilançolar açısından sıkıntı oluyor, hem de yapılacak görüşmelerde yanlış değerlendirmelere gidilebilecek.

Ne yapılacaksa bir an önce yapılması lazım. Çünkü, bütün birlikler bu süreci bekliyor.Tahkimin hızlandırılması konusundaki görüşlerimi YYK'da sürekli olarak söyleyeceğim. Birlikler artık ayakta durabiliyorsa, kendi kendine yetebiliyorsa buna artık dönüp teşekkür edilmesi lazım.

“Prim sistemi” devlet politikası olmalı

Diyelim ki, Tarım Bakanı oldunuz. Öncelikle neyi değiştirirsiniz? Nasıl bir sistem uygularsınız?

Öncelikle prim sistemini getiririm. Türk tarımında prim sisteminin devlet politikası olarak belirlenmesi lazım. Türkiye'de bu konuda bir şey yapılmadı.

2003 bütçesinde öngörülen pirim 5 ürün için 264 trilyon lira. Geçen yıl 200 trilyon idi.

Yeni sezon için insanlar neredeyse tarlaya girecek ama daha bu yılın primi belirlenmedi. Üretici, ekip sattığı ürünün primini bilmiyor. Prim belli olmadığı için üretici pamuk ekmekten vazgeçti, dolayısıyla ithalat gündeme geliyor. İthal edilen pamuk miktarı 600 bin tona yaklaştı.

Primin haklılığı ve gerekliliği burada ortaya çıkıyor. Eğer önlem almazsak, pamukta dışa bağımlı hale geleceğiz. Prim Türkiye'de tarımın öncelikle çözümlenmesi gereken konusu.

Doğrudan gelir desteği, ülke tarımının sorunlarının çözümü değil. Ona kesinlikle katılmıyorum. Üretim ile hiçbir ilgisi yok. Toprak sahibi iseniz dönüm başına 13.5 milyon lira para alıyorsunuz. Reel sektörün sorunları konuşulurken tarım hiç konuşulmuyor. Tarımın yeteri kadar savunulmadığını düşünüyorum.

“Üretici TARİŞ’e sahip çıkıyor”

"TARİŞ artık ayaklarının üzerinde duruyor" diyebilir miyiz?

Evte, TARİŞ için bunu kesinlikle söyleyebiliriz. Özerkleşme döneminden sonra üçüncü alım dönemini geçtik. Kamudan, 2000 yılından bugüne kadar toplam 61 trilyon kaynak kullandık. Buna karşılık, yaptığımız ürün alımları bunun çok üzerinde. Aldığımız ürün miktarlarındaki gelişmeler, üreticinin Tariş'e güven duyduğunu, sahip çıktığını gösteriyor. Çünkü, üreticinin mal bedelini zamanında ödedik. Ulaştığımız cirolar olumlu. Ben TARİŞ'i çok seviyorum. Sevda gibi çok farklı bir yapı. Ulaştığı kitle nedeniyle TARİŞ'te görev yapmak olumlu bir iş. (BB)