Tarihçi Filiu Yeni Ortadoğu'yu ve Suriye'yi Anlattı

Fransız Kültür Merkezi’nde dün (4 Mayıs) Fransız tarihçi, diplomat ve Ortadoğu uzmanı Jean-Pierre Filiu’nun konuşmacı olduğu bir söyleşi vardı. Oturuma gazeteci Ruşen Çakır da moderatör olarak katıldı.

Söyleşi Filiu’nun "Yeni Ortadoğu" kitabı kapsamında gerçekleştirildi. Paris Sciences Po Üniversitesi’nde ders veren Jean-Pierre Filiu, 1980 yılından beri birçok kere belirli sürelerde yaşadığı Suriye’yi yakından tanıyor.

Esad, ABD, Rusya

Filiu’nun konuşmasının başlangıç bölümünde Ortadoğu ve Suriye hakkında genel bir çerçeve çizdi:

“Ortadoğu kavramı bir Amerikan stratejisidir. Ortadoğu jeopolitik bir kavramdır.”

“Bugün ABD, Ortadoğu’dan çekilerek gücünü muhafaza edeceğini düşünüyor. Buna karşılık Rusya ise Ortadoğu’da siyasi denklem içerisinde yer almayı bir güç olarak görüyor.”

“Esad rejimi Ortadoğu’da yaşanan siyasi ve askeri gelişmeleri kendi çıkarları için çok iyi bir şekilde kullanıyor.”

“Suriye devrim sürecinde”

Jean-Pierre Filiu Suriye’de bir devrim süreci yaşandığını düşünüyor:

“Suriye’deki devrimciler önemli bir politik olgunluğa sahipler. Bu askeri bir devrim değil. Bu devrim herkesi değişmeye zorluyor. Bu devrimi destekleyenler de aslında kendi çıkarlarına gelen bölümleri destekliyorlar.”

Diplomat olarak da görev yapan Filiu Cenevre’de gerçekleşen görüşmeleri yakından takip ettiğini, orada yaşanan gelişmelere ve bunları yürüten kurumlara saygı duyduğunu ancak devrimin tam olarak anlaşılmadığını ifade etti.

Suriye’de yaşanan bu savaşın en önemli sonuçlarından birinin yaşanan tarihi ve kültürel yıkım olduğunu söyleyen Filiu, rejimin kendi gücünü muhafaza edebilmek için bir yıkım yaratmasının kabul edilemez olduğunu belirtti.

Filiu’ya göre Suriye’de gerçek çözüm ve zafer askeri değil, siyasi olacak. “Askeri zafer Suriye gibi bir ülkede asla mümkün olamaz”.

Devrimin ilk gününden itibaren Esad’ın bunun büyük bir uluslararası komplo olduğunu her koşulda ifade ederek “Ben ya da kaos” fikrini halkına inandırmaya çalışarak gerçekten çok soğukkanlı davrandığını ifade etti.

Suriye’de en çok korktuğu konunun Araplar ve Kürtler arasında gerçekleşecek bir çatışma olduğunu dile getiren Filiu, bunun Esad ve devrimden bile daha önemli bir husus olduğunu dile getirdi.

“Devrimciler ne istiyor?”

Soru-cevap bölümünde katılımcılardan gelen soruları yanıtlayan Filiu, “Devrimcilerin devrimi ne demektir? Onlar ne istiyor” sorusuna şu şekilde cevap verdi:

“Arap baharından kısa bir süre sonra bu olayın bahar mevsimi gibi kısa bir sürede bitmeyeceğini, daha uzun süren gelişmeler yaşanacağını düşünmüştüm. Devrimciler, savaşsız ve normal bir hayat sürmek istiyorlar. Esad olmadan, günlük yaşamlarına devam etmek istiyorlar.”

Esad’ın bu açıdan çok dikkatli bir strateji izlediğini belirten Filiu, devrimci hareketin alternatif bir siyasi sistem olmaması için Esad’ın hastane ve ekmek kuyruklarını bombalatarak günlük yaşama zarar verdiğini belirtti.

“Gençler var, onlara güveniyorum”

Savaşın 10-20 yıl daha sürme ihtimalinin olup olmadığını soran bir katılımcının sorusuna Jean Pierre Filiu şöyle yanıt verdi:

“Ben tarihçiyim. Bundan dolayı iyimserim. Devrim zor bir olay, neşeli değil. Ancak gençler var onlara güveniyorum. Bunun yanında devrim artık erkek halini bırakıp kadınlaşıyor. Devrim hareketi içerisinde kadınlar çok yer almaya başladı. 68 kuşağı ve olayları bir rüzgar gibiydi. Ortadoğu’daki gelişmeler ise tsunami, deprem. Gençler ne istediklerini ve ne istemediklerini çok iyi biliyorlar.”

ABD’nin izlediği siyasi politikayı da eleştiren Filiu, ABD’nin Ortadoğu’yu anlayamadığını ve gerçek bir ABD-Rus antlaşması olsa dahi Suriye’de savaşın durmayacağını belirtti. (FÇİ/HK)