İranlı ünlü şair Füruğ Ferruhzad'ın şair kardeşi Puran Ferruhzad, Suudi Arabistan'ın ilk ve tek kadın yönetmeni Haifa Al Mansur, Birleşik Arap Emirlikleri'nden şair ve ressam Prenses Maysoon Al Saqr'ın da aralarında olduğu 40 kadar doğulu kadının ortak özelliği, ülkelerindeki kültür ve sanat alanındaki yaptıkları çalışmalar.
Doğulu kadın kültürünün buluşması
Türkiye'de ve batıda eksik ve yanlış bilinen "Doğulu kadın" imgesini sorgulayacak olan, gazeteci Doğan Ertuğrul ve şair Bejan Matur'un oluşturduğu "Doğunun Kadınları /İştarlar Kapımızda" projesi, ülkelerinde sinema, müzik ya da şiir ve edebiyat alanında çalışan kadınları içeriyor. Festivalde; konser, panel, film gösterimleri, etüt çalışmaları ve sohbet toplantıları yer alıyor.
Projenin oluşmasındaki ana nedenlerden biri, "Doğulu kadın"ın tüm dünyada ya klişeleşmiş değerlendirmelerle ya da gelenekler altında ezilen, kimliği ve varlığı sorunlu kadınlar olarak algılanması. Kadınlar, eğitimsiz, folklorik ya da eğitim almış ama, kendi geleneği ve kimliğiyle hiç ilişkisi olmayan, hatta bunları reddeden modernist kadından ibaretmiş gibi görülüyor.
Matur: Doğulu kadın güçlüdür
Bejan Matur'un ifadesine göre Doğu'da güçlü bir kadın kültürü ve geleneği var.
Sanatını kendi kimliğiyle, kimliğini de geleneği ve kültürüyle ilişkili gören bu kadın sanatçıları İstanbul'da sahneye çıkarmak istediğini söyleyen Matur, yedi günlük etkinlik süresince, "bugüne kadar yanlış tanıdığımız Doğu'yu ya da hiç tanımadığımız Doğulu kadını tanıyacağımızı" belirtiyor.
Matur, birçok alanda olduğu gibi kadın konusunda da standart Batılı bir tanımlama yapmamızın yanlış olduğunu söylüyor.
"Eğitim başta olmak üzere temel haklar konusunda bile büyük eksiklikler, hak ihlalleri olmasına rağmen, Doğu'da kendine özgü canlı, güçlü bir kadın kültürü ve algısı var."
Doğu-Batı çatışması ya da medeniyet çatışması gibi kavramların kullanıldığı günümüzde, "Doğunun Kadınları" buluşmasının, kadınların dünü, bugünü ve geleceklerine ilişkin ipuçları vermesi bekleniyor.
Özellikle kadın kültürünün tanınmasında önemli bir işlev yüklenecek olan proje, öncelikle kadın üzerinden kurulan Doğu-Batı karşıtlığını, belki de bu okumalar ve tanımalar sayesinde çözmeye çalışacak.
Festivale katılacak sanatçılar
Müzik:Arap Klasik müziğinin en önemli seslerinden olan ve birkaç ay önce Beyrut'un Hariri Meydanı'nda on binlerce kişiye konser veren Lübnanlı sanatçı Cahide Wehbe, geleneksel İran ve Horasan mistik müziğinin en önemli yorumcusu sayılan İranlı sanatçı Sima Bina, 20 yıldır dünyanın en önemli modern müzisyenleriyle çalışan İranlı etnik caz sanatçısı Sussan Deyhim ve Filistin geleneksel müziğinden yaptığı yorumlarla tüm Arap dünyası ve Avrupa'da büyük beğeni toplayan etnik caz sanatçısı Reem Kelani.
Sinema: Ancak özel gösterimlerde izlenebilen "Gölgesi Olmayan Kadınlar" filmiyle ülkesinde tartışmalar yaratan, Suudi Arabistan'ın ilk ve tek kadın yönetmeni Haifa Al Mansour, çocukken ayrıldığı ülkesine 35 yıl sonra Amerikan işgalinden sonra dönen bir sanatçının gözlemleri ve yaşadıklarını anlatan 'Harikalar Ülkesine Dönüş' filmiyle Iraklı sanatçı Maysoon Pachachi, gizemli İran sinemasının en yetkin örneklerinden olan iki filmiyle Rakshan Beni Etemad, Kahire'de yaşayan üç genç kızın hikayesini ironik bir dille anlatan 'En Güzel Zamanlar' filmiyle Hala Khalil. Ayrıca İran sinemasının en yetenekli oyuncusu sayılan Leila Khatami ve Arap dünyasının starı Raghda Nana.
Edebiyat-Şiir: Arap dünyasının en önemli yazarlarından Lübnanlı yazar Hoda Barakat, İranlı kadın yazarlar kuşağının önemli isimlerinden şair, kısa öykücü ve romancı Shiva Arastui, Körfez ülkelerinin kültürel birikimini sanatına yansıtan Maysoon Al Saqr, Ülkesinin cesaret ödülüne layık görülen tek kadın romancı Miral Al Tahawi ve 2001 Berlin Kitap Fuarının en iyi Arapça kitap ödülünün sahibi Iraklı şair Amal Al Jubouri. (AD/TK)
