* Fotoğraf: Mir Ahmad Firooz Mashoof - Herat / AA
ABD’de yayınlanan New York Times gazetesinde, ABD Başkanı Joe Biden'ın Afganistan'dan çekilme şeklini eleştiren ve 20 yıl süren savaşın gerçekten gerekli olup olmadığını sorgulayan bir makale yayımlandı.
“Afganistan'da savaş zorunlu muydu?” başlıklı makalede eski ABD'li diplomatların görüşlerine yer verildi.
“Taliban kartları elinde tutuyor”
“2001'de Taliban zayıf ve teslim olmaya hazırken ABD bunu kabul etmedi. Yaklaşık 20 yıl sonra ise Taliban kartları elinde tutuyor” ifadesinin kullanıldığı makalede, Taliban'ın, başta ABD'nin el Kaide lideri Usame bin Ladin'in teslim edilmesi uyarılarını dikkate almadığı ancak birkaç hafta sonra Amerikan bombaları düşmeye başladığında birçoğunun Kabil'den çorak dağlara kaçan harcanmış bir güç haline dönüştüğü ifade edildi.
Kasım 2001'de, Taliban'ın o dönem Afganistan'ın geçici cumhurbaşkanı olmaya hazırlanan Hamid Karzai'ye ulaşmaya çalışıp anlaşma yapmak istediği kaydedilen makalede, BM'nin siyasi işler biriminde çalışan Barnett Rubin'in Taliban tamamen yenilmişti, af dışında hiçbir talepleri yoktu” görüşüne yer verildi.
O dönem Karzai ile Taliban lideri Mullah Muhammed Omar'ın Kandahar'daki karargahı arasında gidip gelen mesajların ardından, Karzai'nin Taliban'ın ülkenin geleceğinde önemli bir rol almasının önüne geçecek bir teslim olma anlaşmasını değerlendirdiği belirtilen makalede, Taliban'ın sonsuza dek ortadan kaldırılacağından emin olan ABD'nin ise anlaşmaya yanaşmadığına dikkat çekildi.
Makalede, dönemin ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in ABD'nin teslim olmayı müzakere etmeyeceği” ve Molla Ömer’i “ya yakalamak ya da öldürmek istediği” sözlerine yer verildi.
20 yıl sonra ise güç dengelerinin Taliban lehine değiştiği belirtilen makalede, Biden'ın eski başkan Donald Trump'ın politikasını devam ettirmesinin Afganistan'daki ABD ve NATO misyonunu desteklemek için yıllarını harcayan diplomatlar için “ihanet olduğu” ifade edildi.
“İntikam almak istedik, çok hata yaptık”
Makalede, eski ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford'a üst düzey danışmanlık yapan Carter Malkasian'ın “Hatalardan biri Taliban'ın müzakere girişimini reddetmemizdi. 2001'de kendimize aşırı güveniyorduk, Taliban'ın gittiğini ve geri dönmeyeceğini düşündük. İntikam da almak istedik ve bu yüzden yapmamamız gereken birçok hata yaptık” görüşüne yer verildi.
ABD'nin eski Afganistan Büyükelçisi Ryan Crocker ise “ABD'nin Doha'da Afgan hükümeti olmadan Taliban ile bir araya geleceğini duyduğumda, bu bir barış müzakeresi değil, bunlar teslim olma görüşmeleri dedim. Yani görüşmeler, biz çekilirken Taliban'ın bize ateş etmemesi içindi, karşılığında hiçbir şey almadık” değerlendirmesinde bulundu.
Makalede, eski ABD'li diplomat James Dobbins'ın “Taliban ile beraber bir dizi Afgan teslim olduğunda onları Bagram ve Guantanamo'da hapse attık ve bunun iyi bir fikir olup olmadığı hiçbir zaman tartışılmadı” ifadesine yer verildi. (AS)
