Bu yıl beşincisi verilen Talât Sait Halman Çeviri Ödülü, Mathias Enard'ın Fransızca aslından çevirdiği eseri "Pusula" ile Ebru Erbaş'a ve Leonid Nikolayevic Andreyev'in Rusça aslından çevirdiği eseri "Kızıl Kahkaha" ile Kamil Kayhan Yükseler'e değer görüldü.
Ödül, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek amacıyla, beş yıl önce aramızdan ayrılan Talât Sait Halman anısına başlatıldı.
Seçici Kurul, ödüle hak kazanan her iki değerli çevirmenin, çevirisi çok farklı türde teknikler kullanmayı ve farklı beceriler sergilemeyi gerektiren bu metinleri Türkçeye aktarırken aynı düzeyde başarılı olduklarını saptadı.
Başkanlığını yazar Doğan Hızlan'ın yaptığı Talât Sait Halman Çeviri Ödülü Seçici Kurulu; yazar, çevirmen ve eleştirmen Sevin Okyay; yazar ve çevirmen Ayşe Sarısayın; yazar ve çevirmen Yiğit Bener ile yazar ve çevirmen Kaya Genç'ten oluşuyor.
"İki dil arasındaki yapısal farkların tuzaklarına düşmeden..."
Talât Sait Halman Çeviri Ödülü Seçici Kurulu; Ebru Erbaş'a verilen ödülün gerekçeli kararını şöyle açıkladı:
"Her şeyden önce oylumlu bir çalışmayla Pusula romanının kültürel zenginliğini son derece titiz bir biçimde ve eksiksiz olarak çevirisine aktarmayı başarmış, Doğu kültüründen dönüştürülerek Fransızcaya aktarılan tüm kavram ve özel isimlerin Türkçelerini doğru bir şekilde yansıtmıştır; yazarın romanına aldığı çok sayıdaki alıntının yer aldığı orijinal eserler, eğer daha önce Türkçeye çevrilmişse ilgili pasajları oradan bulup aktararak bu eserleri çeviren diğer meslektaşlarının emeğine saygılı davranmıştır; gerekli yerlerde metne yedirdiği ya da dipnotlara yansıttığı açıklamalarla okurun, metnin tüm katmanlarına erişebilmesini mümkün kılmıştır; sözcük ve dil düzlemi seçimlerinde yazarın tercihlerine uyacak karşılıkları ve Türkçe eşdeğerlerini kullanmaya özen göstermiştir. Ancak bununla da kalmamış, Enard'ın yoğun ve karmaşık üslubunu, upuzun cümlelerini Türkçeye gayet başarılı bir şekilde uyarlamış, iki dil arasındaki yapısal farklarından kaynaklanan tuzaklara düşmeden, metnin tüm zorlukları aşmasını bilmiş, eşdeğer akıcılıkta bir metin üretmeyi başarmıştır."
"Yazarına eşdeğer bir anlatım"
Kurul, Kamil Kayhan Yükseler'e verilen ödülün gerekçesini ise şöyle paylaştı:
"Seçici Kurul'a yardımcı olmak üzere eserin çevirisini Rusça orijinal metinle kıyaslayarak teknik inceleme raporlarını kaleme alan değerli uzmanlar Seyhan Uçar ve Günay Çetao'nun da teyit ettikleri üzere, ödül alan diğer çevirmenimiz Kamil Kayhan Yükseler de üslup ustalığına dayalı çarpıcı bir metin olan Kızıl Kahkaha'yı Türkçeye yazarınkine eşdeğer bir anlatımla, dil düzeyiyle, genel düşüncenin akışını ve yazarın üslubunu bütününde koruyarak aktarmayı başarmıştır. Gerek metinde anlatılan döneme dair bilgisine dayanarak gerekse de kelime ve ifade seçimleriyle, Rusça romandaki kaotik ruhsal atmosferi korumasını bilmiş, o korkuyu, çılgınlığı, bunaltıyı tümüyle duyumsamamızı sağlayarak okurun gerçek bir edebi haz almasına olanak tanıyan zenginlikte bir eser üretmiştir."
Ebru Erbaş hakkında
1972'de İstanbul'da doğdu. Notre Dame de Sion Fransız Lisesi'nin ardından Marmara Üniversitesi Fransızca Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü'nden mezun oldu. Uzun yıllar özel sektörde yöneticilik yaptı. Lise yıllarından beri çevirmenlik, editörlük yapıyor, yazı işleri üretiyor. 2014'te Atiq Rahimi'nin "Kahrolsun Dostoyevski" romanının çevirisiyle NDS Edebiyat Ödülü'nü kazandı. 2016 NDS Liseliler Edebiyat Ödülü'nü kazanan Romain Puertolas'ın "Bir İkea Dolabında Mahsur Kalan Hint Fakiri'nin Olağanüstü Yolculuğu" romanının da çevirmeni. Türkçeye kazandırdığı eserlerin yanı sıra "Kartal Belediye Plajı ve Mandalina Bahçeleri" isimli bir de çocuk kitabı yazdı.
Kayhan Yükseler hakkında
1947 yılında İstanbul, Kadıköy'de doğdu. Ortaokuldan başlamak üzere tüm eğitimini askeri okullarda gördü ve Rusça öğrendi. İlk çeviri kitabı "Nartlar: Asetin Halk Destanı"dır. Dostoyevski'nin "Bir Yazarın Günlüğü" adlı yapıtının tercümesiyle Dünya Kitap Dergisi 2005 Çeviri Ödülünü, "Kızıl Kahkaha" romanıyla 2019 Talât Sait Halman çeviri ödülünü kazandı. Puşkin, Gogol, Tolstoy, Gorki, Leskov, Leonid Andreyev gibi klasik yazarların yanı sıra, Andrey Belıy, Andrey Platonov, Leonid Tsipkin, Konstantin Vaginov, Tulepbergen Kaipbergenov gibi Sovyet dönemi yazarlarının yapıtlarını dilimize kazandırdı.
(AÖ)
