1952 yılında Nepal’in doğusundaki Shankarpur köyünde çiftçi bir ailenin yedi çocuğunun en büyüğü olarak dünyaya gelen Sushila Karki, ülkesinin hukuk ve siyaset tarihinde birçok ilke imza atmış bir isim.
Çocukluk döneminde kardeşlerini eğitim almaya teşvik eden Karki, disiplinli yapısıyla dikkat çekti.
Eğitim
reuters.com ve Anadolu Ajansı'ndan derlediğimiz bilgilere göre, 1972’de Mahendra Morang Kampüsü’nde lisans eğitimini tamamlayan Karki, 1975’te Hindistan’daki Banaras Hindu Üniversitesi’nde siyaset bilimi alanında yüksek lisans yaptı. 1978’de Tribhuvan Üniversitesi’nden hukuk diplomasını aldı. Kısa bir süre Dharan’daki Mahendra Multiple Kampüsü’nde öğretim üyeliği yaptıktan sonra Biratnagar’da kendi hukuk bürosunu kurarak avukatlık mesleğine başladı.
Hukuk Kariyeri
1988-1990 yılları arasında Koshi Bölge Barosu başkanlığı, 2002-2004 yıllarında ise Biratnagar Temyiz Barosu başkanlığı yaptı. 2004’te kıdemli avukat unvanını aldı. Ocak 2009’da Yüksek Mahkeme geçici yargıcı olarak göreve başlayan Karki, Kasım 2010’da bu görevi kalıcı hale geldi.
Temmuz 2016 – Haziran 2017 döneminde Nepal’in ilk kadın baş yargıcı olarak görev yaptı. Görev süresi boyunca yolsuzluğa karşı “sıfır tolerans” politikasıyla tanındı. Enformasyon Bakanı Jaya Prakash Prasad Gupta’nın yolsuzluk suçundan mahkûm edilmesi gibi çok sayıda kritik davaya başkanlık etti.
Nisan 2017’de, siyasi partilerin yolsuzlukla ilgili bir kararındaki önyargıyı gerekçe göstererek görevden alınması için önerge sunduğu Karki, kısa süreliğine uzaklaştırıldı. Ancak kamuoyu baskısı ve Yüksek Mahkeme’nin müdahalesiyle önerge geri çekildi. Aynı yıl Haziran ayında emekliye ayrıldı.
Siyasi aktivizm ve kriz dönemleri
Gençliğinde Nepal Kongresi partisiyle ilişkilendirilen Karki, 1990’larda krala yetki veren panchayat sistemine karşı yapılan hareketlere katıldı ve bu süreçte kısa süreli hapis cezası aldı.
Yolsuzluğa karşı duruşu ve ödünsüz tavrı, onu sadece hukuk dünyasında değil, siyasi kriz dönemlerinde de öne çıkan bir figür haline getirdi.
Geçici başbakanlık görevi
2023 yılında, yolsuzluk karşıtı protestoların Nepal’i on yılların en derin siyasi krizine sürüklemesinin ardından Başbakan K.P. Sharma Oli’nin istifa etmesiyle, geçici başbakan (başkan) olarak göreve başladı. Bu süreç, en az 51 kişinin yaşamını yitirdiği protestoların ardından geldi.
73 yaşında göreve başlayan Karki, sınırlı siyasi deneyimine rağmen “temiz sicili” ve ilkelerinden taviz vermeyen karakteri nedeniyle geniş kesimlerce “krizde doğru seçim” olarak değerlendirildi.
Özel hayatı
Karki, Hindistan’da öğrenim gördüğü sırada Nepal Kongresi’nin gençlik liderlerinden Durga Prasad Subedi ile tanıştı ve evlendi. Subedi, 1973 yılında Nepal Havayolları’na ait bir uçağın kaçırılması olayında yer aldı. Olayda elde edilen paralar, Nepal Kongresi’nin monarşiye karşı mücadelesinde kullanıldı. Çift, Subedi’nin Hindistan’da cezaevinde geçirdiği yılların ardından Nepal’e dönerek birlikte yaşamını sürdürdü.
Sushila Karki, Nepal’in ilk kadın başyargıcı olmasının yanı sıra, ülkenin çalkantılı dönemlerinde geçici başbakanlık görevine getirilen ilk kadın lider olarak tarihe geçti
Katı yolsuzluk karşıtı duruşu, bağımsızlığı ve hukuk devleti ilkelerine bağlılığıyla Nepal’in siyasi ve hukuki tarihinde iz bıraktı.
Nepal'de başbakan helikopterle kaçtı, ekonomi bakanı nehre atıldı
Nepal’in geçici Başbakanı Karki’den sükunet çağrısı
(EMK)
