Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Rusya'nın Suriye yetkilileriyle "yapıcı görüşmeler" yürüttüğünü ve ülkede askeri varlığını sürdürme umudunu dile getirdi.
Yurt dışından yayın yapan muhalefet mecralarından Suriye TV, Moskova ve Şam arasında dostane görüş alış verişlerinin süre gittiğini bildiren haberinde Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov'un yanısıra Kremlin sözcüsü Dimitriy Peskov'un da benzer güvenceler verdiğini yazdı.
Yorumcular ve uzmanlar Suriye'deki Rusya üslerinin geleceği konusunda farklı görüşler ortaya koyarken, gözlemlerini aktaran uluslararası medya, Rusya'nın Hmeymim Hava Üssü'nden güçlerini çekmeye başladığını ve savaş gemilerinin Tartus Deniz Tesisi'nden ayrıldığını bildirmişti.
Şam'da zeminini güçlendirmekte olan Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) liderliği bu konuda genellikle suskun kalıken Rusya yetkilileri nispeten iyimser bir tonda görüş belirtiyor.
Adları açıklanmayan kaynaklara dayandırılan ve Rusya'nın Suriye'den çekileceğini öne süren haberlere karşın, Moskova'nın üst düzey yetkilileri aracılığıyla Şam'a ilettiği olumlu sinyaller Suriye tarafında da benzer bir karşılık buluyor.
HTŞ lideri Ahmed el-Şara (Colani) Suriye TV'ye verdiği röportajda "Suriye liderliği Rusya'yı kışkırtmaktan kaçındı ve ona Suriye ile ilişkilerini karşılıklı çıkarlara hizmet edecek şekilde yeniden değerlendirme fırsatı verdi." diyerek, kritik dönemde uluslararası ilişkileri dikkatli bir şekilde yönetmenin önemini vurguluyor.
Farklı senaryolar
Yeni yönetim Suriye'deki Rus askeri üslerinin kapatılması yönünde bir karara varsa da uluslararası hukuk kapsamında bu tesislerin varlığını koşullayan yasal çerçeve nedeniyle yakın gelecekte böyle bir adımın atılması olası değil. Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığını güvence altına alan anlaşmalar, devrik başkana bağlı kişisel düzenlemeler olmayıp, Rusya Federasyonu ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasındaki imzalanan hükümetler arası anlaşmalar olduğundan bu anlaşmalarda yapılacak değişiklikler iki hükümet arasında müzakereleri gerektiriyor.
Konuyu değerlendiren The Syrian Observer (TSO), yeni Suriye liderliğinin, Rus üslerine müdahale etmekten kaçınan ve Suriye'nin uluslararası taahhütlerine saygı gösteren sorumlu bir otorite tutumu takınarak ölçülü bir yaklaşım benimsediğini belirtiyor. TSO "Bu duruş[un], sadece yeni Suriye liderliğinin meşruiyetini ve güvenilirliğini güçlendirmekle kalm[adığı], aynı zamanda modern ve egemen bir Suriye devletinin olumlu dış ilişkiler kurma çabalarını da güçlendir[diği]" yorumunu yapıyor.
Sonuçta henüz gelecekleri belirsiz Hmeymim Hava Üssü ve Tartus Deniz Tesisi'nin kaderine büyük olasılıkla uluslararası toplum tarafından tanınmış bir Suriye hükümetinin kurulmasından sonra karar verileceği anlaşılıyor. Bu arada, Moskova ve Şam arasındaki devam eden görüşmelerin bu üslerin geleceğine odaklanması bekleniyor.
Gidişat, Suriye hükümetinin Rus üslerinin varlığına karşı çıkmayabileceğini gösteriyor. Ancak, yeni yönetimin özellikle egemenlik ve gümrük düzenlemeleri konularında şartların yeniden müzakere edilmesini istemesi muhtemel.
Yorumculara göre, güncellenmiş bir anlaşma, Rusya'nın stratejik çıkarları ile Suriye ordusunun modernizasyonu ve yeniden silahlandırılmasına yönelik Suriye yararına kapsamlı bir planla dengelenebilir ve on yıllardır süren Rusya-Suriye askeri iş birliği birikiminden yararlanabilir.
Suriye'deki Rus üslerinin yakın geleceği hassas müzakerelere bağlı olsa da, hem Moskova hem Şam, gelişen çıkarlarıyla uyumlu bir iş birliği ilişkisini teşvike eğilimli görünüyor. TSO'ya göre, ortaklığın, Suriye'nin egemenliğinin Rusya'nın bölgesel stratejik hedefleriyle dengeleneceği sonraki haline bu sürecin şekil vermesi olası.
(AEK)
